Qirghizistan Uyghurliri-5iyul qanliq qirghinchiliqni tor arqiliq xatirilidi

Ixtiyariy muxbirimiz féruze
2020.07.06
herbiy-5-iyul-urumchi-weqesi.jpg 5-Iyul tinchliq bilen élip bérilghan Uyghur yashlirining namayishini basturush üchün ürümchige kirgen xitay qoralliq küchliri. 2009-Yili 16-iyul, ürümchi.
REUTERS

“5-Iyul ürümchi weqesi” Uyghurlar tarixida irqiy qirghinchiliq küni dep qariliwatidu. Pütün dunyadiki Uyghurlar bu künni xatirilep xitay hökümitige naraziliq bildürüp kelmekte. Qirghizistan Uyghurliri her yili yighin uyushturup qurban bolghan shéhitlargha atap qur'an tilawet qilip bu künni xatirilimekte idi. Lékin bu yili korona wirusi késilining yamrap ketkenliki üchün qanliq weqening 11-yilliqini xatirilesh pa'aliyiti torda ötküzüldi.

Jalal abad shehiridiki “Ittipaq” jem'iyitining shöbisi re'isi elishir nasiraxunofning uyushturushi bilen “5-Iyul ürümchi weqesi” ning 11-yilliqini xatirilesh we xitay hökümitige naraziliq bildürüsh pa'aliyiti torda ötküzüldi. Radi'o ziyaritimizni qobul qilghan elishir nasiraxunof “5-Iyul ürümchi weqesini eslep xatirilesh bu Uyghurlarning perzi hem qerzi” dédi.

Xatirilesh pa'aliyiti “Watsap” we “Instagram” qatarliq ijtima'iy taratqularda élip bérildi. Uyushturghuchilar öz öyliride widéyo teyyarlap ijtima'iy taratqulargha ewetishti. Mezkur widéyo tarqitish pa'aliyitige jalal abad shehirining Uyghur ahalisining on ikki neper aktipi qatnashti. Ular özbék we Uyghur tillirida öz naraziliqlirini éytishti. “Ittipaq” shöbisining re'isi elishir nasiraxunof 5-iyul ürümchi weqesining kélip chiqishi toghrisida tepsiliy doklat oqudi. Aktiplar arisidiki xurshidem, mubarek we mewlyude xanimlar öz widéyolirida azadliq üchün qurban bolghan shéhitlarni bir tughqan qérindashliri dep qarap, ularni menggü untumasliqini tekitleshti.

Ular yene widéyo bilen bille munasiwetlik resimlerni tarqitishqan idi.

Epsuski bishkek shehiridiki Uyghur jama'iti korona wirusi sewebidin merkezleshken bir pa'aliyet ötküzmigen bolsimu, emma Uyghur yashliri instagram sehipiliride “5-Iyul ürümchi weqesi” ge a'it widéyo we resimlerni tarqitishti. Ziyaritimizni qobul qilghan qirghizistandiki teykiwando, yeni erkin mushtlishish tenherikiti boyiche dunya chémpiyoni ekber héytaxunof “5-Iyul ürümchi weqesi Uyghur xelqining bügünki zaman tarixidiki eng qara künlirining biri” dep tekitlidi.

U mundaq dédi: “Bu bizning xelqimizning eng musibetlik künliridin biridur. Bu, kélechek ewladlirini qirghan, Uyghur yashlirini qiriwetken kündur. Bü künlerni xatiriligende köngül bekmu bi'aram bolidu, bu bek qara matem künidur, biz hemishe bu künlerni eslep we qurban bolghan shéhitlarni hörmetlishimiz kérek”.

2019-2020 Yilliri qirghizistan Uyghur yashliri Uyghur diyaridiki qérindashliri duch kéliwatqan weziyetke alahide diqqet bölmekte. Ular yene qirghizistanda Uyghur tili we medeniyitini saqlap qélish üchün bir qatar chare-tedirlernimu élip barmaqta.

Bishkektiki qirghizistan Uyghurlirining “Ittipaq” jem'iyiti her yili 5-iyul küni munasiwiti bilen Uyghur jama'iti wekillirini bir yerge toplap, xatirilesh pa'aliyetlirini ötküzüp kelgenidi. Emma, bu yil korona wirusining bishkekte yamrap ketkenliki sewebidin bundaq yighilish we xatirilesh pa'aliyetlirini ötküzüshni emeldin qaldurdi. Qirghizistan Uyghurliri asasliqi bishkek shehiri we uning etrapigha merkezleshken.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.