Wang léchüen wezipisidin qalduruldi

Xitayda da'iriliri Uyghur élini 16 yildin béri sorap kelgen wang léchüenni wezipisidin qaldurghanliqini élan qildi. Bu heqtiki xewer shinxu'a agéntliqida bérilgen bolup, wang léchüenning ornigha xunen ölkisining partiye sékrétari jang chünshyen seplen'gen.
Muxbirimiz jüme
2010.04.24
Wang-Lechuan-Nur-Bekri-Picharlashmaq-305 Wang léchuen we nurbekrining pichirlishiwatqan körünüshi.
www.nytimes.com Din élindi. Süret, Ciaro Cortes iv / Reuters ning.

Dunya Uyghur qurultiyi bayanatchisi dilshat rishit, wang léchüenni wezipisidin élip tashlash bilenla Uyghur élining mesilisini hel qilghili bolmaydighanliqini ilgiri sürdi.

Dilshat rishit Uyghur élidiki milliy mesilisini négizidin hel qilish heqqide toxtilip mundaq dédi: "Uyghurlarni köchmen xitay rehberliri bashqurup kéliwatidu. Bir wangni almashturush bilen Uyghur mesilisi hel bolmaydu. Xitay aldi bilen Uyghurlargha qaratqan basturush siyasitini özgertishi, Uyghurlarning kishilik hoquqini hörmet qilishi, téximu muhimi Uyghurlarning öz teqdirini özi belgilesh hoquqini hörmet qilishi kérek."

Wang léchüen bu nöwet Uyghur élidiki wezipisidin qaldurulghandin kéyin, xitay merkiziy komitétining siyasiy qanun komitétigha mu'awin sékrétar qilip yötkelgen. Bu, wang léchüenning hökümet xizmitidiki derijisining töwenlitilgenlikidin dérek béridiken.

Wang léchüen 1994 - yili Uyghur élige bash sékrétar qilip teyinlen'gendin buyan Uyghur élide wezipe tutup kelmekte idi. U, Uyghur élide wezipe tutush jeryanida Uyghur élide 1997 - yili bir qétim we 2009 - yili bir qétim zor qarshiliq namayishi yüz berdi. Halbuki wang léchüen Uyghurlarning her ikki qétimqi namayishlirini herbiy küch ishlitip qattiq basturup, köpligen Uyghur yashlirini qara qoyuq türmige tashlighan.

2009 - Yili 5 - iyul ürümchi namayishida xitay da'iriliri 200 ge yéqin xitay puqrasining öltürülgenlikini ilgiri sürgen. Emma ikki kündin kéyin xitay puqralirining Uyghurlargha topliship hujum qilish weqesini axbarattin yoshurghan we bu küni ziyankeshlikke uchurghuchilarning sanini élan qilmighan idi.

Ürümchidiki xitay puqraliri wang léchüenning 5 - iyul weqesini bir terep qilish chariliridin yene razi bolmay uning wezipisidin istépa bérishini telep qilip, ikki qétim namayish qilghan.

Eyni waqitta xitay da'iriliri ürümchi shehirining partkom sékrétari li jini wezipidin élip tashlap xelqning naraziliqini peseytishke tirishqan idi.
 
Jüme küni xitay kompartiyisi siyasiy byurosining 9 kishilik da'imiy ezasi yighilip shinjang mesilisini muzakire qilghan idi. Mezkur yighin chaqirilip ikkinchi küni wang léchüenning wezipisidin qaldurulghanliq xewiri otturigha chiqti.

Xitay hökümitining bu nöwet sepligen yéngi sékrétari bilen Uyghur élige qaratqan siyasitige qandaq özgertish kirgüzüdighanliqi hazirche namelum.

 
Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.