Sérikjan bilash'oghli özige bérilgen mirzaqamaq jazasining dawamini almutadiki öyide dawam qilidiken

Muxbirimiz gülchéhre
2019.07.30
serikjan-bilash-sottin-oyige-1.jpg “Ata yurt pida'iyliri” teshkilatining qurghuchisi, qazaq pa'aliyetchi sérikjan bilash'oghli nursultan sheherlik sot mehkimisidin chiqiwatqan körünüshi. 2019-Yili 29-iyul, qazaqistan.
RFA/Gülchéhre

Nursultan sheherlik sot mehkimisi sérikjan bilash'oghligha bérilgen mirzaqamaq jazasini besh aydin buyan 3 qétim uzartqan idi.

8-Iyul échilghan sotta sérikjan bilash'oghli özige bérilgen mirzaqamaqning tekrar uzartilishigha we uni 20 yildin buyan yashap kéliwatqan almutadiki öyide emes, belki paytext nursultan shehiride nezerbend qilishning qazaqistan asasiy qanunigha xilap ikenlikini otturigha qoyup, sotning qararigha dadilliq bilen naraziliq bildürgen idi.

Sérikjanning adwokati ayman ömerowa 24‏-iyul almutada axbarat élan qilish yighini ötküzüp, bilash'oghlining 29‏-iyul küni sotlinidighanliqini, teptish da'irilirining uninggha ewetken eyibnamiside bilash'oghlini bashqilarni “Jihad” qa chaqirish, “Milliy öchmenlikke qutratquluq qilish” bilen eyibligenlikini bildürgen idi. Ayman ömerowa yene eger sotta sérikjan'gha artilghan bu jinayetler békitilgen teqdirde uning 2 yildin 7 yilighiche qamaq jazasigha höküm qilinish éhtimalliqi barliqini otturigha qoyghan idi.

Buning bilen yéqinqi künlerde metbu'atlarda qazaq pa'aliyetchi sérikjan bilash'oghli 7 yilliq qamaqqa höküm qilinish xewpige duch kelgenliki heqqide türlük endishiler meydan'gha keldi.

Sérikjanning ayali leyla adiljan we qazaqistandiki “Ata yurt pida'iyliri” namliq kishilik hoquq teshkilatining ezaliri 29-iyul radiyomizgha arqa-arqidin awazliq uchur yollap, sérikjanning mirzaqamaq jazasining nursultan shehiridin almutagha yötkilidighanliqini, yeni sérikjanning mirzaqamaqni emdi almutadiki öz öyide ötküzüshi heqqide qarar bérilgenlikini xewer qildi.

Sérkjanning wekili gheyret teminligen uchurlargha qarighanda, bu qétim bilash'oghlining adwokati ayman sérikjanning sotigha qatnashqan iken. Aldinqi qétim, yeni 8-iyuldiki sotqa u sot bashlinishqa peqet bir nechche sa'et qalghanda andin ushtumtut uqturush alghanliqi tüpeyli almutadin nursultan shehirige bérishqa ülgürelmigen we sotqa qatnishalmighan idi.

29-Iyuldiki sotqa “Ata yurt pida'iyliri”, “Ata yurt” arqiliq lagérgha qamalghan tughqanliri heqqide guwahliq bergen kishiler we sérikjanning qollighuchiliri bolup, 200 din köprek adem qatnashqan. Ular sot meydanida we sot axirlashqandimu qollirida sérikjan'gha erkinlik, adalet dégendek lozunkilarni kötürüp namayish qilghan.

Nursultan sheherlik sotning qarari boyiche, sérikjan'gha bérilgen mirzaqamaq jazasi yene bir ay, yeni 8-ayning otturilirighiche uzartilghan. Emma bu qétim uninggha bérilgen mirzaqamaq jazasining dawami almutada ijra qilinidighanliqi qarar qilin'ghan bolsimu, emma yene bir qétimliq sotning qeyerde échilidighanliqi téxi békitilmigen.

“Ata yurt pida'iyliri” teshkilatining qurghuchisi sérikjan sottin kéyin muxbirlargha in'gliz tilida bayanat bérip, özining Uyghur diyarida qanunsiz tutqun qilin'ghan qazaq we bashqa milletlerning kishilik heq hoquqliri üchün, ulargha adalet telep qilghanliqi üchün tutqun qilin'ghanliqini bildürgen. U xitayning bügünki künde qazaqistanni öz ichige alghan ottur asiya ellirige peqet iqtisadiy jehettin singip kiripla qalmay, belki qazaqistan'gha idé'ologiye jehettinmu singip kiriwatqanliqini ilgiri sürgen.

U yene qazaqistan hökümitini bilip-bilmey xitayning qazaqistandiki tehditlirini kücheytishi üchün xizmet qiliwatidu dep tenqid qilghan shundaqla xitayning tesiri ottura asiyada kündin-kün'ge éghirlishiwatidu, buning aqiwiti xeterlik, dep agahlandurghan.

Qazaqistan teptish da'iriliri bu yil 3‏-ayda almutada qolgha élin'ghan bilash'oghligha “Milliy öchmenlikke qutratquluq qilish”, “Qanunsiz teshkilat qurush jinayiti” artqan bolsa, kéyin uninggha artqan “Jinayetler” ni bikar qilip, uni “Jihadqa qutratquluq qilish” bilen eyibleshke urun'ghan idi.

Bu heqte ziyaritimizni qobul qilghan bilash'oghlining ayali leylaning bildürüshiche, teptish da'iriliri uning bir qétimliq jama'et sorunida sözligen nutqidiki “Jihad” toghruluq qilghan sözlirini késip tehrirlep, uni eyiblesh üchün qollanmaqchi bolghan. Emma eslidiki toluq widéyoluq ispat aldida sérikjan'gha artqan atalmish “Jihadni terghib qilish” dégendek eyibleshlirini “Milliy öchmenlikke qutratquluq qilish” dep özgertishke mejbur bolghan iken.

29-Iyuldiki sot meydanida özini aqlighan sérikjan bilash'oghli teptish da'irilirining uni “Milliy öchmenlikke qutratquluq qildi” dep eyiblishiningmu asasi yoqluqini bildürgen. U “Men we ata yurt pida'iylirigha bundaq bir jinayet artalmaydu, chünki biz héchqachan milliy öchmenlikke qutratquluq qilip baqmiduq, buning eksiche biz milliy barawerliki we milliy ittipaqliqni terghib qilduq. Qazaq qérindashlirimizning heq-hoquqlirini qoghdash üchünla emes, belki Uyghur, qirghiz, tatar, özbékler üchünmu oxshashla adalet izdiduq. Ularning ahu-zarini anglattuq. Biz arqiliq tarqitilghan guwahliqlar tesiride qoyup bérilgen mingdek insanning ichide bashqa milletlermu bar. Biz hetta zulumgha uchrighan, derdini anglitishni xalaydighan xitaylarnimu chetke qaqmaymiz, ularnimu oxshashla qarshi alimiz” dégen.

Sérikjanning ayali leyla érining ete özi we ikki balisi bilen almutada öz öyide jem bolushini teqezzaliq bilen kütmekte iken.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.