Istanbuldiki Uyghur jama'iti “Sherqiy türkistan shéhitlar kéchisi” yighini ötküzdi

Ixtiyariy muxbirimiz arslan
2020.02.07
5-fewral-2020-Istanbul-015.JPG “5-Féwral ghulja weqesi” ning 23 yilliqi munasiwiti bilen istanbuldiki Uyghur jama'iti ötküzgen “Sherqiy türkistan shéhitlar kéchisi” din bir körünüsh. 2020-Yili 5-féwral. Istanbul, türkiye.
RFA/Arslan

5‏-Féwral küni merkizi istanbuldiki sherqiy türkistan teshkilatlar birlikining uyushturushi bilen istanbul shehiride 5-féwral “Ghulja weqesi” ning 23-yilliq xatire küni munasiwiti bilen “Sherqiy türkistan shéhitlar kéchisi” yighini ötküzüldi.

Bu yighin'gha istanbulda pa'aliyet qiliwatqan sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyiti, sherqiy türkistan ölimalar birliki, sherqiy türkistan wexpi qatarliq onlarche teshkilatning idare hey'et rehberliri we ezaliri shundaqla istanbulda yashawatqan Uyghurlardin er-ayal bolup 1000 din artuq kishi qatnashti. 

Yighin qur'an kerim tilawet qilinish bilen bashlandi. Yighinda sherqiy türkistan teshkilatlar birliki re'isi hidayetulla oghuzxan échilish sözi sözlidi. 

Hidayetulla oghuzxan sözide, 1997-yili 5-féwral künidiki ghulja naraziliq herikitide we ilgiri-kéyinki waqitlarda hayatidin ayrilghanlarni yad étish bilen birge ulargha hörmet bildüridighanliqini ipadilidi.

Hidayetulla oghuzxan, 23-yil burun ghuljida qehritan soghuqta weten üchün janlirini pida qilghan qehriman yashlargha, shéhitlargha minnetdarliq bildüridighanliqini ipadilidi. 

Hidayetulla oghuzxan sözide yene Uyghur diyarining her qaysi jaylirida weten üchün ta bügün'giche hayatini teqdim qilghan, özini qurban qilish arqiliq dewaning öchmes mesh'ilini qéni bilen yandurup ketken shéhitlargha salam yollaydighanliqini, ularning rohigha atap du'a qilidighanliqini bildürdi. 

Kéyin, 5-féwral “Ghulja weqesi” ge a'it ishlen'gen höjjetlik filim körsitildi. Yighinda yene sherqiy türkistan teshkilatlirining rehberliri bir-birlep sehnige chiqip qisqiche söz qilghandin kéyin Uyghur ösmürler her xil mezmunda shé'ir déklamatsiye qildi, naxsha orundidi we nesir oqudi. 

Yighinda ghulja weqesige biwasite shahit bolghan dini ölima qasimjan damollam ghulja weqesining kélip chiqish sewebliri we jeryanliri toghrisida toxtaldi. 

Arqidin sherqiy türkistan ölimalar birlikining idare hey'et ezasi dini, ölima atawulla xelpitim, “Islamda shéhitlikning peziliti” dégen témida söz qildi. 

Yighinda yene uzun yillardin buyan türkiyede Uyghurlar mesilisige yéqindin köngül bölüp Uyghur teshkilatliri bilen birlikte xizmet qilip kéliwatqan türkiyening sabiq parlamént ezasi proféssor, jalal erbay ependige sherqiy türkistan teshkilatlar birliki teripidin “Sherqiy türkistan üchün alahide xizmet körsetken shexs” altun médali we kök bayraq teqdim qilindi. 

Proféssor jalal erbay ependi kök bayraqni qoligha alghandin kéyin söz qilip: “Men bu bayraqni türk bayriqi bilen yanmu-yan kök asmanda lepilditish üchün aldim”, dédi. 

Kéyin jama'et erbabi abduqadir yapchan, “Ghulja weqesidin bügün'giche sherqiy türkistanning ehwali” dégen témida söz qildi. 

Jama'et erbabi abduqadir yapchan ependi, Uyghurlarning tarixtin buyan nechche qétim dölet qurghanliqi, sutuq bughraxan dewridin bashlap ijtima'iy, siyasiy idiyege ige bolghachqa düshmen'ge yéngilmey kelgenlikini ipadilidi. 

U, “Uyghur qatarliq sherqiy türkistan xelqining yéqinqi zaman tarixida tömür xelipe, xoja niyaz hajim, abduqadir damollam, sabit damollam, memiti'imin bughra, osman batur, exmetjan qasimi, delilqan qatarliq rehberlerning yétekchilikide küresh qilish arqiliq ikki qétim musteqil jumhuriyet qurghanliqini, biraq bu döletlerning xitaylar teripidin ishghal qilin'ghanliqini, Uyghurlarning azadliq üchün küresh qilish yolida yuqirida isimliri tilgha élin'ghan shexslerni ülge élish kéreklikini, chünki ular özlirining yashliq hayatini, barliqini küresh yoligha béghishlash arqiliq xitay bilen bolghan küreshning eng yuqiri sewiyesini berpa qilip bergenliki” ni tekitlidi. 

Yighin jeryanda her bir söz qilghuchidin kéyin Uyghur ösmürler her xil mezmunda shé'ir déklamatsiye qilghan, naxsha orundighan we nesir oqughan bolup, muhsin temkini “Chünki u shéhit”, imran sada'iy “Pütmigen shé'ir” dégen témilarda özliri yazghan shé'irlirini déklamatsiye qilip yighin ehlining qizghin alqishigha érishti. 

Qasimjan we shükranning orundishida “Wetinim güzel” dégen témida naxsha teqdim qilindi. 

Yighin axirida pütün yighin qatnashquchiliri birlikte ömer qarihajining yétekchilikide Uyghurlarning hoquqliri, erkinlikliri yolida hayatini teqdim qilghan shéhitlarning rohigha atap du'a qildi we Uyghurlarning hörlüki üchün tilekler tilidi.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.