Shiwétsariyede xitayning témo, winsh we shéyin qatarliq parche sétish supilirigha qarita qattiq tekshürüsh bashlan'ghan

Amérika dölet mejliside bir qatar muhim mejlis ezalirining qollap quwwetlishi bilen xitayning shéyn we timu qatarliq tor parche satquchilirigha zerbe béridighan bir qanun layihesi tonushturulghan.

Shiwétsariye tamozhna idarisi 14-noyabirdin bashlap xitayning shéyin, tému we winsh qatarliq Uyghur mejburiy emgikige chétishliq parche sétish supilirigha qarita qattiq tekshürüsh bashlighan.

Shiwétsariye nöwette xitay bilen erkin soda kélishimi imzalighan yawropadiki ikkinchi dölet bolup, shiwétsariyege témo, sheyin we winsh arqiliq yilning axirighiche 5.5 Milyon dane pochta yollanmisi bu xil teminlesh zenjiridin kelgen.

Zurix tamozhnasining bashliqi tanya brunnérning bildürüshiche, aldinqi hepte fédératsiye tamozhna we chégra qoghdash ishxanisi zurix rayonida shiwétsariye tarixidiki eng chong posulka tekshürüsh herikiti élip barghan.

Zürixning buxs rayonidiki pochta yollanmiliri tarqitish merkizide, her küni texminen 80 ming dane pochta yollanmisi qattiq tekshürüshtin ötken.

SRF News

Shiwétsariye döletlik radiyo-téléwiziyesi bu heqte tarqatqan mexsus xewiride, zurix tamozhna idarisining bashliqi tanya birunnérning töwendiki sözi neqil keltürülgen:

 “Nurghun shiwétsariyelikler tor arqiliq mal sétiwalghanda malning ishlepchiqirilghan yéri we uning chégradin qandaq kirish ehwalini bilmeydu. Biz hazir chet eldin kelgen barliq posulkilarni nahayiti estayidilliq bilen lazér nuriliq perqlendürüsh üskünisi arqiliq tekshürüwatimiz. Bu yil shiwétsariyege chet eldin kélidighan posulkilarning sani shiddet bilen köpiyip, yéngi rékort yaratti, ötken yil chégradin kirgen posulkilar 47 milyon 300 ming dane idi, emma bu yilning axirighiche chégradin kirgen posulkilar 55 milyon danidin éship ketti”.

 “Yéngi zurixliqler” géziti, “Kündilik xewerler” géziti we bashqa shiwétsariye axbaratlirining xewerliride déyilishiche, xitayning sétish supiliri bolghan tému, winsh we shéyinlerning shiwétsariyediki sétiwalghuchilirigha ewetken pochta yollanmiliri ichidin rétsipsiz janlandurghuchi hormun dora, xeterlik buyum, saxta markiliq sa'et, qoral-yaragh, hetta zeherlik madda qatarliq qanunsiz mehsulatlar bayqalghan. 14-Noyabirdiki shiwétsariye döletlik radiyo-téléwéziyesining neq meydan xewiride, besh kün ichide 50 ming dane pochta yollanmisini lazér nuri arqiliq tekshürüshte, 692 dane yollanmining qanunsiz buyumlar ikenliki melum bolghan.

Shiwétsariyediki kishilik hoquq teshkilatliri we shiwétsariye Uyghur jem'iyiti “Xitay-shiwétsariye erkin soda kélishimi” ni bikar qilish üchün 2020-yilidin bashlap birleshme pa'aliyet bashlatqan idi. Shiwétsariye Uyghur jem'iyitining sabiq re'isi endili qaraxan, buning shiwétsariye we shiwétsariye xelqining “Xitay-shiwétsariye erkin kélishimi” ning selbiy tesirige uchrighanliqining netijisi ikenlikini bildürdi.

SRF News

Shiwétsariye metbu'atlirida bu heqte élan qilin'ghan obzorda “Témo xelq'ara soda exlaqini ayagh-asti qildi” dep yézilghan. Adette 62 shiwétsariye frankidin töwen bolghan xitay méli shiwétsariyege bajsiz kiridighanliqi üchün, xitayning témo, shéyin we winsh qatarliq teminlesh zenjirliri shiwétsariyege ewetken bezi mehsulatlargha saxta talon keslenliki melum bolmaqta iken. Bu heqte shiwétsariyediki parche satquchilar qattiq naraziliq bildürgen bolup, ular xitay teminlesh zenjirlirining shiwétsariyede erzan bahaliq we saxta mehsulatlarni tökme qilip sétishigha qarshi chiqmaqtiken. Bu heqte pikir bayan qilghan dunya Uyghur qurultiyi bérlin ishxanisining diréktori gheyur qurban, shiwétsariyedin ibaret b d t qatarliq nurghunlighan xelq'araliq teshkilatlarning bash ishtabi jaylashqan döletning xitayda qul emgiki arqiliq ishlepchiqirilghan mallarning yawropa bazirida tökme qilip sétilishigha bazar bolup bermeslikini chaqiriq qildi.

Igilinishiche, xitayning teminlesh zenjiri “Tému” bu yilning béshida 400 din köprek xelq'araliq shirket we iqtisadiy gewdidin terkib tapqan ezasi bolghan shiwétsariye tijaret uyushmisigha eza bolushqa iltimas qilghan bolsimu, emma ularning iltimasi bu uyushma teripidin ret qilin'ghanliqi melum. Yawropa ittipaqi bu yil mayda bélgiye paytexti biryussélda xitayning parche sétish supisi bolghan témuning qanunsiz mal satqanliqi we xelq'ara soda exlaqigha xilapliq qilghanliqigha qarita mexsus délo turghuzup dawa achqan idi.