Türkiye parlamént ezasi sinan ogan xitayni öz partiyesi namidin qattiq eyiblidi

Béyjing merkiziy milletler uniwérsitéti oqutquchisi ilham toxtining “Bölgünchilik” jinayiti bilen eyiblinip muddetsiz qamaq jazasigha höküm qilin'ghanliqi, barliq mal-mülkining musadire qilin'ghanliqi toghrisidiki xewer xelq'ara axbarat wasitiliride orun alghandin kéyin, türkiye parlaméntidiki öktichi partiyeliridin biri bolghan millet heriket partiyesining parlamént ezasi doktor sinan ogan ependi radi'oyimizning ziyaritini qobul qilip, xitayning ilham toxtigha muddetsiz qamaq jazasi bergenlikini qattiq eyiblidi.

Parlamént ezasi sinan ogan ependi ilham toxtini xitayning bundaq éghir jazalishining xitay tarixigha qara kün bolup yézilidighanliqini bayan qilip mundaq dédi:
-Ilham toxti mesilisini yéqindin közitip kéliwatimiz. Ilham toxti dunya boyiche tonulghan bir ilim ehli we ziyaliy. U, özining oy-pikrini otturigha qoyghanliqi üchün xitayda türmige tashlan'ghan, men bügün igiligen melumatqa asaslan'ghanda bügün xitay sotida muddetsiz qamaq jazasi bérilgen. Ilham toxti héchkimni térror pa'aliyitige teklip qilmidi. Xitay dölitini parchilaymen, kommunist partiyesini aghdurup tashlaymen démidi. Ilham toxti peqetla xitayning aptonomiye qanuni ijra qilinsun, xitayning asasiy qanuni ijra qilinsun dégechke muddetsiz qamaq jazasi bérildi. Ilham toxtining bezi maqalilirini menmu oqughan, maqaliliride xitay bölünsun deydighan köz qarash yoq. Uning maqaliliride Uyghurlarni zorawanliqqa chaqiridighan héchqandaq köz qarash mewjut emes. Epsuski xitayning uninggha muddetsiz qamaq jazasi bérishi éghir insan heq we hoquqliri depsendichiliki hésablinidu. Bügün xitayning tarixigha qara kün bolup yézilidu, xitay buning bedilini töleydu.

Parlamént ezasi dr. Sinan ogan ependi yéqindin béri xitayning Uyghurlargha élip bériwatqan zulumining qattiq éghirlashqanliqini, xitayning siyasitini milletchi heriket partiyesi parlamént ezasi bolush süpiti bilen eyibleydighanliqini bayan qilip mundaq dédi:
-Kéyinki künlerde xitayning Uyghurlargha élip bériwatqan bésimi barghanséri éghirlashmaqta. Epsuski bu bésim siyasitining eng axirqi qurbanliqi ilham toxti boldi. Xitayda bügün köp sanda Uyghur qamaqxanilarda yatmaqta, ularning gunahi Uyghur we musulman bolghanliqi. Xitay Uyghurlargha élip bériwatqan bu zulum siyasitini toxtitishi kérek. Men türkiye parlaméntidiki öktichi partiyining parlamént ezasi bolush süpitim bilen xitayning bu siyasitini eyibleymen.

U, dunyada chong dölet bolimen dewatqan xitay dölitining aldi bilen özining qanunigha ri'aye qilishi kéreklikini, qanun döliti bolmisa chong dölet bolalmaydighanliqini bayan qilip mundaq dédi:
-Dunyaning eng chong döliti bolimen dewatqan xitayning aldi bilen démokratiyige hörmet qilishi kérek. Insanlarni oy-pikrini bayan qildi dep türmige tashlap, qanun yollirini tosup qoyup, xitay chong dölet bolalmaydu, eng chong diktator bolalaydu. Shunga xitayning bu qilghini éghir insan heqliri depsendichilikidur. Xitay hökümiti ilham toxtini biterep sotta adil sotlishi kérek idi. Eger jinayet sadir qilghan bolsa qanun höküm chiqirishi kérek idi. Emma ilham toxtining soti pütünley siyasiy bir qarardur. Erkin démokratiye bilen bashquruluwatqan döletler buninggha qarap turmaydu. Choqum xitayning ilham toxtini qayta sotlishi üchün bésim ishlitidu dep qaraymen. Ammiwi teshkilatlar buninggha qarap turmaydu, biz öktichi partiye bolush süpitimiz bilen ilham toxtigha we Uyghurlargha qiliniwatqan bu qanunsizliqlarni eyibleymiz.

U sözining axirida türkiye parlaméntidiki öktichi partiyelerning xitayni eyiblishi bilen bu ishning hel bolmaydighanliqini dunya Uyghur qurultiyi re'isi rabiye xanimning mu'awini re'is séyit tümtürkning özliri maxtighan hakimiyet béshidiki türkiye hökümitinimu xitayni eyibleshke chaqirishi kéreklikini bayan qilip mundaq dédi:
-Biz xitayning bu qilmishlirini eyibleymiz, emma peqet bizning eyiblishimiz yetmeydu. Hakimiyet béshidiki partiyeningmu buni eyiblishi kérek. D uq re'isi rabiye qadir xanim türkiye hökümitini xitayni eyibleshke chaqirsun. Dunya Uyghur qurultiyi mu'awin bashliqi séyit tümtürk hakimiyet béshidiki hökümet bizge ige chiqti dégenti, hökümet peqetla saylam waqtidila emes, her da'im Uyghurlargha ige chiqishi kérek. Men türkiye hökümitinimu ilham toxti toghrisida bayanat bérishke chaqirimen.