Ey ziyu: iminjan malayshiya qatarliq ellerde jasusluq herikette

Xitay dölet bixeterlik ministirliqining sabiq jasusi ey ziyu tokyoda bergen “Jasus iminjan malayshiya qatarliq ellerde jiddiy herikette” serlewhilik doklatida xitaygha 80 - yillardin bashlap jasusluq qilip kelgen, iminjan isimlik kona jasusning taki hazirghiche bolghan ariliqta élip barghan jasusluq heriketliri toghrisida toxtalghan.

Ey ziyu doklatida mundaq dédi:

- Bügünki doklatimda sözlinidighan jasusning ismi hergiz xx dep atalmaydu. Sewebi néme dégende, bu jasus xx dep atalsa, u yene öz qilmishini yoshurup qalalaydu. Uning jasusluqtiki wehshiliki, qebihliki yüzisidin uni öz ismi bilen atashqa mejbur boldum. Shundila Uyghurlar uningdin yiraqliship özini qoghdiyalaydu.

Jasus iminjan esli ürümchi chine zawutining ishchisi hazirqi turushluq jayi ürümchide, özi wijikrek kelgen, aq pishmaq, yüzi sozunchaq qoruq basqan, malayshiyadiki Uyghurlarni aldap özini xitaydin qéchip chiqqan wetenperwer Uyghur dep tonushturghan. U, 1985 - yilidin bashlap mexsus jasusluqqa terbiylinip, telim - terbiye alghan. U tunji qétim 1987 - yili türkiyige jasusluqqa ewetilgen. Türkiyide bir yil turup türkiyidiki barliq sherqiy türkistan musteqilliq herikitige a'it uchurlarni waqti - waqtida yollap turghan. Uning türkiyidiki waqtida yollighan uchurida mundaq déyilgen: “Rehberler xatirjem bolunglar! men bu yerdiki sherqiy türkistan teshkilatlirining ichige sudek singip kirip kettim. Hetta ulargha yighlap chet'elge oqushqa chiqish üchün öydiki barliq mal - bisatimni sétip chiqitim dep yalghandin sözlisem, türkiyidiki Uyghurlar tesirlinip kétip,manga pul yighip berdi.”

Ey ziyu doklatida iminjanning néme üchün türkiyidin pakistan'gha yötkelgenlikining sewebiy üstide toxtilip mundaq dédi:

- Jasus iminjan türkiyidin bizge bergen axbaratida pakistanda oquwatqan Uyghur oqughuchilarning sanining köplukini, ularning ichidin bir qisim oqughuchilarning afghanistan, pakistan chégrisi etrapida terbiyiliniwatqanliqini, bularning kelgüside Uyghur aptonom rayon'gha qoralliq hujum qilish éhtimalliqining barliqini bildürgen idi. Shunga biz uninggha derhal pakistan'gha yötkilishke buyruq qilduq.

Ey ziyu doklatida jasus iminjanning pakistanda élip barghan herikiti toghrisida toxtilip mundaq dédi:

- Jasus iminjan tizlikte özining héligerliki bilen pakistanda oquwatqan oqughuchilar ichige singip kirip, oqughuchilarning kündilik ehwali, ularning barliq pa'aliyetlirini közitish arqiliq mukemmel doklat yézip pakistandiki xitay elchixanisigha tapshurghan. Kéyin uning tapshurghan axbarati we uning jasusluq herikiti ashkarilinip qilip, pakistanda ölüm xewpige duch kélip qalghanliqtin, islamabadtiki xitay elchixanisi uni bir qanche kün qoghdap kéyin béyjingdin mexsus islam'abadgha ewetilgen xitay saqchilirining qoghdishi bilen salamet béyjinggha ekelgen. Jasus iminjan 1989 - yili pakistandin xitaygha saq - salamet wezipe ötep qaytip kelgenliki üchün merkezdin mukapatlinip, Uyghur aptonom rayonning yeni eyni waqittiki sékrétari sung xenlyangning alahide testiqi bilen Uyghur aptonom rayonluq tashqi soda nazaritining dora, yémek - ichmek shirkitige mu'awin diréktorluqqa teyinlendi. Kéyin u qazaqistan'gha mexsus jasuslusqa yene ewetildi.

Iminjanning eyni yillardiki pakistandiki jasusluq qilmishidin toluq xewerdar bolghan hazir se'udi erebistanning mekke shehiride yashawatqan zhurnalist sirajidin ezizi iminjan toghrisida toxtilip ötti.

Ey ziyu doklatida iminjanning almatani merkez qilghan halda ottura asiyada élip barghan jasusluq herikiti toghrisida toxtilip mundaq dédi:

- Jasus iminjan üchün almatada mexsus rext sétish shirkiti qurup, shu shirketni merkez qilghan halda, ottura asiyaning sherqiy türkistan musteqilliq herikitige a'it uchurlirini topliduq. Iminjan özining jasusluqtiki mol tejiribisige asasen ottura asiyadiki Uyghur teshkilatlirining ichki ehwali, almatada tijaret qiliwatqan Uyghurlarning iqtisadiy ehwali toghrisida bizge waqti - waqtida axbarat yollap turdi. Bizning ottura asiyadiki sherqiy türkistan musteqilliq herikiti bilen Uyghur tijaretchilerning iqtisadiy ehwalini közitishimiz nahayiti muhim idi. Chünkiy Uyghur sodigerlirining bay bolushi xitay üchün xewp hésablinatti. Uyghur tijaretchiler tijarette ronaq tapsa sherqiy türkistan musteqilliq herikitige köplep meblegh salidu dégen gep. Shunga biz ottura asiyadiki sherqiy türkistan musteqilliq herikitining ehwalini yuqiriqi ikki nuqtidin közitish élip barattuq. Iminjan bizning bu teleplirimizni etrapliq orunlap kétip baratti, emma oylimighan yerdin almatadiki uning pakistandiki jasusluq herikitidin xewerdar türkiyilik wetenperwer Uyghurlar uni bilip qilip, tutiwélip, qattiq uruptu, jasus iminjan qattiq qorqup ketkenliktin derhal almatadiki xitay konsulxanisigha kirip özining salahiyitini ashkarilap ehwalini éytqandin kéyin, konsulxanining yardimi bilen ürümchige saq - salamet kéliwaldi. U ottura asiyadiki jasusluq herikitide körsetken xizmiti üchün merkezdin yene mukapatlandi.

Hazir fransiyining parizh shehiride yashawatqan Uyghur tijaretchi exet hajim iminjanning ilgiriki almatadiki ehwali toghrisida toxtilip ötti.

Ey ziyu doklatining axirida iminjanning almatadin ürümchige qaytip kélip bir mezgil dem alghandin kéyin, merkez uni yene malayshiyani merkez qilghan halda dawamliq jasusluq herikiti bilen shughulinishqa ewetkenlikini eskertip, malayshiyadin qayturulghan Uyghurlarning asasliq axbaratini iminjanning teminligenlikini we uning undin bashqa dubey tereplerdimu jasusluq élip baridighanliqini bildürdi.

Awaz ulinishidin tepsilatini anglang.