Архип

" Җаһанда һәммидин уйғур болмақ тәс" ‏ -- бавудун нияз

Мушу айниң бешида виргинийә штатида турушлуқ пәрзәнтлирини йоқлап уйғур илидин америкиға кәлгән , пешқәдәм маарипчи, истедатлиқ шаир бавудун нияз 2008 - йили 13 - апрел америкиниң виргинийә штатида 69 йешида йүрәк кесили билән аләмдин өтти.

Улғийиватқан хитай "вәтәнпәрвәрлик" һәрикәтлири һәққидә

Тибәттә исян көтүрүлүши, олимпик мәшилиниң қаршилиққа дуч келиши, с н н телевизийисидә хитайниң еғир тәнқидкә учриши қатарлиқ үч вәқәдин кейин, хитайниң ичи - сиртида вәтәнпәрвәрлик нами астида түрлүк қаршилиқ һәрикәтлири әвҗ алмақта. Бу қаршилиқлар асаслиқи ғәрб ахбаратиға наразилиқ билдүрүш, тибәт мустәқилчилиригә вә униң һимайичилиригә қарши туруш вә олимпик мәшилини һимайә қилиш шәклидә әкс әтмәктә.

Һәптилик хәвәрләр (13 - апрелдин 18 - апрелғичә)

Роейтерс : әнсиз шинҗаң, хитайниң тибәттин кейинки йеғилиқ макани болуп қаламду?

Роейтерс ахбарат агентлиқи җүмә күни хотәндин хәвәр берип, хитай даирилириниң уйғур елидә йолға қойған ассимилатсийә мәқсәтлик сиясити уйғурларда тәтүр нәтиҗә яратқанлиқини, бу сиясәтниң уйғурларда өз мәдәнийити вә диний етиқадиға техиму мәһкәм бағлиниш рефлекси қозғиғанлиқини илгири сүрди.

Америкидики бир хитай қиз оқуғучи тибәтләргә һесдашлиқ қилғанлиқи үчүн хитайларниң һуҗумиға учриди

Америкиниң шималий каролайна штатидики дюк университетида оқуйдиған ваң чйәнйүән исимлик бир хитай қиз оқуғучи, тибәт хәлқиниң әркинликкә еришиш һоқуқи бар, дәп қариғанлиқи үчүн америка вә чоң қуруқлуқтики хитайларниң һуҗум нишаниға айлинип қалди.

Японийидики бир ибадәтхана олимпик мәшилини күтүвелишни рәт қилди

Японийиниң нагано шәһиридики зенкоҗи ибадәтханисиниң раһиплири хитайниң тибәт намайишчилирини бастуруш һәрикитидин нарази болуп, бейҗиң олимпик мәшилини күтүвелиш мурасимиға саһипханлиқ қилиш пиланидин ваз кәчти.

Франсийә президенти саркозий ху җинтавниң вәкилигә хитайниң далай лама билән сөһбәт өткүзүши керәкликини билдүрди

Франсийә президенти саркозий җүмә күни хитай дөләт рәиси ху җинтавниң алаһидә вәкили, хитайниң франсийидә турушлуқ сабиқ баш әлчиси җав җинҗүн билән көрүшүп, хитай даирилирини тибәт роһаний даһиси далай лама билән сөһбәт өткүзүшкә үндиди.

Тибәт сәргәрдан һөкүмити хитайни тибәттә сахта намайиш уюштуруш билән әйиблиди

Мәркизи дарамсаладики тибәт сәргәрдан һөкүмити җүмә күни хитай даирилирини тибәттә сахта намайиш уюштуруш билән әйибләп, сахта намайишчиларниң уруш - чиқиш һәрикитини өзиниң тибәттики бастуруш һәрикитини қанунлаштурушниң баһаниси сүпитидә қолланди, дәп әйиблиди.

Явропа иттипақи вәкилләр өмики бейҗиң зияритидә хитайға тибәт вә кишилик һоқуқ мәсилисидә бесим ишлитиду

Явропа иттипақи комитетиниң әскәртишичә, явропа иттипақи комиссари хусей мануел барросо келәр һәптә явропа комитетиниң юқири дәриҗилик зиярәт өмикини башлап бейҗиңни зиярәт қилғанда хитай һөкүмити билән кишилик һоқуқ мәсилисидә, болупму хитайниң тибәттики намайишни бастуруш һәрикитидә кишилик һоқуқни бир чәткә қайрип қойғанлиқи үстидә " тиғму ‏ - тиғ" елишидикән.

Адвокат себин велит уйғурларға зораванлиқтин сақлинишни тәвсийә қилди

Гүәнтанамода тутуп турулуватқан уйғур мәһбусларни қутулдуруш үчүн елип барған паалийәтлири җәрянида уйғурларни тонушқа вә уларниң мәсилисигә қизиқишқа башлиған себн велит әпәнди, гүәнтанамода тутуп турулуватқан уйғурларниң гунаһсиз икәнликини шуниңдәк хитай һөкүмитиниң уйғурларға қаратқан сияситини америка хәлқи вә дуня җамаәтчиликигә чүшәндүрүш мәқситидә нурғунлиған мақалиләр йезип, америкида чиқидиған даңлиқ гезитларда елан қилди.

Һиндистан бейҗиң олимпик мәшилини зор көләмлик сақчилар билән қоғдаш мәҗбурийитидә қалди

Бейҗиң олимпик мәшилини йәткүзүш маратони пәйшәнбә күни һиндистан сәпирини тамамлиди. Тибәт мустәқиллиқини тәшәббус қилидиған тибәт яшлар қурултийи кәң көләмлик наразилиқ һәрикити тәшкиллигән болуп, һиндистан һөкүмити олимпик мәшилини қоғдаш үчүн аз дегәндә 15 миң кишилик сақчи қисимини сәпәрвәр қилиш мәҗбурийитидә қалди.

Хитай CNN телевизийисиниң вә обзорчи җәкниң әпу соришини тәләп қилмақта

" Биз ирақ урушидики еһтияҗимиз сәвәблик хитайниң хорикини өстүрүп қойдуқ. Улар бизгә өзиниң әхлитини йәни зәһәр тәркиви болған һәр хил мәһсулатлирини експорт қилди. Буниң нәтиҗисидә хитай милйонлап долларға еришти, биз милйонлап доллар зиян тарттуқ. Билишимиз керәкки, биз Wall Mart тин сетивеливатқан маллар, хитайда кишиләрни бир доллар һәқ берип ишлитип ясалған маллардур. Хитай бир қанхорлар вә тәлвиләр гуруһидур."

Рабийә қадир ханим норвегийә парламент әзалири билән көрүшти

Уйғур милли һәркитиниң рәһбири,дуня уйғур қурултийиниң рәиси рабийә ханим билән дуня уйғур қурултийи иҗраийә комитетиниң рәиси ,америка уйғур бирләшмисиниң баш кативи алим сейтоф әпәнди 14-апрел күни чүштин бурун норвегийә ташқи ишлар министирлиқи асия бөлүминиң юқури дәриҗилик әмәлдарлири билән көрүшти.

Пәйзиваттин 243 нәпәр уйғур қизи тйәнҗин, хебей қатарлиқ җайларға елип кетилди

Һазир уйғур елидә хитай шәһәрлиригә уйғур қизлирини йөткәш йәнә давамлишиватқан болуп, шинҗаң иқтисад гезитидә ашкарилинишичә, 9 - апрел пәйзиват наһийисидин йәнә бир түркүм қиз тйәнҗин қатарлиқ шәһәрләргә елип кетилгән.

Юқумлуқ зукам вируси шәрқий вә җәнубий асиядин йәр шариға тарқалмақта

Тәтқиқатчилар йеңи типтики юқумлуқ зукам вирусиниң һәр йили шәрқий вә җәнубий асия районидин башлинип йәр шариға тарқилидиғанлиқини байқиған болуп, мәзкур районларда көрүлидиған юқумлуқ зукам вируси, зукам вируси тарқап кетип юқумлиниш һадисилирини кәлтүрүп чиқиридикән.