17 ‏- Qurultayning signali: xitay gherb yolida mangmaydu

• Muxbirimiz shöhret hoshurning bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Xitay prézidénti xu jintaw, 17 - qurultayda söz bermekte. AFP Photo

15 ‏- Öktebir, xitay kommunist partiyisining 17 ‏- qurultiyi resmiy échildi. Yighin'gha 2213 neper resmiy wekil, 57 neper teklip qilin'ghan alahide wekil bolup jem'iy 2270 kishi qatnashti. Yighinda, xitay kommunist partiyisi merkizi komitétining re'isi, xu jintaw , partiyisining ötken besh yilliq xizmetliridin doklat berdi we kéler besh yilliq xizmet pilanini otturigha qoydi.

Xuning doklatida nime yéngiliq?

Ikki yérim sa'et dawam qilghan doklatta, nuqtiliq halda, iqtisadiy tereqqiyatni yenila birinchi orun'gha qoyidighanliqi, buninggha mas qedemde, siyasiy tüzülme islahatiningmu dawamlishidighanliqi,emma bu islahatning xitay kommunistik partiyisining rehberlikide köp partiye hemkarliqi bilen élip bérilidighanliqi otturigha qoyuldi . Buningdin bashqa doklatta, teywen bilen bolghan munasiwette , xitayning pütünlükini shert qilghan asasta ténchliq söhbitini élip bérip, teywen -xitay munasiwitini ténch bir terep qilishqa tirishidighanliqi bildürülgen.

Doklatta yene, xitay kommunist partiyisi duch kelgen tehditlerdin birining parixorluq ikenliki we buninggha xatime béridighanliqi tekitlen'gen . Doklat xitayning dölet mudapi'e siyasitide, kéngeymichilik yolida emes, qoghdinish prinsipida ching turidighanliqi , bu meqsette herbiy sahediki zamaniwiylishish qedimini dawamlashturidighanliqi otturigha qoyulghan.

" Jyang zémin dewrige nisbeten ilgirilesh bar"

Xu jintawning doklatidiki bu mezmunlargha qarita xitay ichi-sirtidiki inkaslar her xil: bu inkaslar doklatta, ch k p ning kéler besh yilliq siyasitide burulush xaraktérlik özgirishtin isharet bermigenlikide ortaq bolsimu, emma xu jintawning doklatida yéngiliqning mewjut yaki emesliki heqqide perqliq pikirler otturigha chiqti.

Béyjingdiki bir terepsiz tetqiqatchi dep qaralghan ju du isimlik analizchi xu jintawning doklatida yéngi nuqtilar bar dep qarighuchilardin béri. U bu yéngiliq heqqide mundaq deydu: "jyang zémin dewride, siyasiy tüzülme islahati uyaqta tursun, démokratiyilishish dégen sözmu birla yerde tilgha élin'ghan we üstide tepsiliy toxtalmighan. Xu jintawning doklatida bolsa, bu atalghular bashtin - axir köp qétim tekrarlinidu. Mana bu tekrarlash, xu jintawning siyasiy islahattiki jiddiyitini körsitidu."

" Yigirme yil awwalqichilikmu özgürüsh yoq"

Karnig xelq'araliq tinchliq wexpining tetqiqatchisi miksin péi, xu jintawning doklatida héchqandaq bir yéngiliq yoq dep qarighuchilardin . U mundaq deydu: xitay bügün shunche köp mesililerge duch keldi, buning birqismi doklatta ashkara tilgha élin'ghan ؛ emma , bu mesilini hel qilishning héchqandaq charisi otturigha qoyulmighan. Xu jintaw guruhidin islahat qedimini kütüsh mumkin emes. Bular hetta 20 yil burunqi partiye sékrétari, jaw ziyangchilikmu islahatchi rohini körsitelmidi.

Amérika awazi radi'osining muxbiri jangnen, béyjing ahalisini ziyaret qilghanda ziyaret qilin'ghuchilar, xu jintawning doklatida emeliy chare -tedbirler üstide toxtalmay, quruq chaqiriq we mewhum wediler bilen tolghanliqini bildürüp mundaq dégen " bizge kériki quruq nezeriye emes, quruq shu'ar emes, yalghan wede téximu emes, bizge kériki un , bizge kériki öy , bizge kériki kömür, bizge ish kérek , quruq wede emes."

" Mesile tilgha élin'ghan, chare otturigha qoyulmighan"

Xongkong uniwérsitétining proféssori, dawid zéig" xu jintawning chiriklikni xitay kommunist partiyisi üchün zor tehdit dep étirap qilishi bir ilgirilesh dep qaraydu, emma, chiriklikni bir terep qilishning konkrét charisini otturigha qoymasliqini bolsa heyran qalarliq ish dep otturigha qoyidu.

Xu jintawning doklatida héchbir yéngiliq yoq dep qarighuchilardin analizchi pu jing , eger bir yéngiliq bar déyilse, u peqet, kommunistik partiyining , markisizm- léninizm nezeriyisi, mawzédung idiyisi, déngshawping nezeriyisi , üchke wekillik qilish dégen shu'arlar zenjirige, inaq jem'iyet dégen bir halqini qétish" dep körsitidu.

Chaqiriqlar bir-birige zit

Xu jintawning doklatidiki siyasiy tüzülme islahatini chongqurlashturush dégen chaqiriq bilen kommunistik partiyining yétekchilikide köp partiye hemkarlishishni dawamlashturush chaqiriqini bir ‏- birige zit dep qarighan analizchilar, buni xitay kommunistik partiyisining 4 ‏-ewlad rehberliriningmu kommunist partiyining bir partiyilik tüzümidin waz kechmeydighanliqining bishariti dep qarashmaqta.

Xu jintawning doklatida, islahat rohi bar dep qarighuchi analizchilardin judu ,xitay kommunist partiyisining siyasiy tüzülme islahatini özlirige zörür dep qarishining özini islahat rohining ipadisi dep qaraydu hem bu heqte mundaq deydu: " siyasiy tüzülme islahati kichik ish emes , asta ‏- asta qedem basquch bilen bolidu , bu tür islahatning dramatik shekilde birdinla otturigha chiqishini kütüsh toghra emes."

4 ‏- Ewlad kommunistlardimu ümit yoq

Bu qétimqi qurultayda , dunya jama'etchilikining eng diqqitini tartqan nuqta, 17 ‏- qurultay axbarat bayanatchisi li dushéngning qurultay harpisida qilghan sözidiki munu bayanlar, " xitay siyasiy tüzülme islahatini dawamlashturidu, emma, gherbche siyasiy tüzülmini ülge almaydu ."

Analizchilar mana bu bayanni 17 ‏- qurultayning xulase sözi dep qarimaqta we 4 ‏- ewlat xitay kommunist partiye rehberlikidin xitayning siyasiy tüzülmisige tüp xaraktérlik özgertish ekilish ümidini kütüshke bolmaydu dep xulase chiqarmaqta. (Shöhret hoshur)