Xitay tetqiqatchisining Uyghur élide ikkinchi ottura sherq berpa qilish ish pilani

• Ixtiyari muxbirimiz erkin tarimning bu heqtiki melumati
• Download story audio

Xitaydiki sina tor bétige mundaq bir maqale élan qilin'ghan. Maqalini chéngdu sheherlik nenyang yuqiri we yéngi ilghar téxnika tetqiqat merkizidin pénsiyige chiqqan tetqiqatchi proféssor jang shishi yazghan bolup, maqalining témisi chingxey-shizang égizliki tonéli zor qurulush pilani. Maqalide yézilishiche, 82 yashqa kirgen bu proféssor uzun yillar tetqiq qilish arqiliq shizang tonili qurulushini otturigha qoyghan bolup, pilanning meqsiti 18 tonél arqiliq yalujiyang deryasining süyini tarim oymanliqigha bashlap, 800 milyon mo chöllükni yéshillashturup,60 milyard tonna néfit qézip yéngi bir ottura sherq berpa qilish we yiligha 200 milyart wat tok ishlep chiqirip, 200 milyon köchmenni béqish, iken.

Maqalide yézilishiche yene, bu pilan kéyinki 20 yilning ichide bashlinishi kérekken, yilda bu tonél arqiliq yötkilidighan su miqtari 30 milyard kup métir bolup, 200 milyard wat tok ishlepchiqarghiliqi bolidiken. Maqalide eger pilan ishqa kirishken teqdirde bu qurulushning 3 yil ichide pütidighanliqi, aldi arqidiki ishlarni hésabqa alghandimu 4 yilda pütüdighanliqi déyilgen. Qurulush pütüp ishqa chüshse tarim oymanliqining su miqtari 900 milyart kup métirge yétip junggoning eng chong su ambarliridin biri bolup qalidiken. Minglarche yildin béri éghir uyqida yatqan tarim oymanliqi janlinip, gül- gülistanliqqa aylinip, insanlar yashashqa muwapiq bir haletke kélidiken. Buning bilen tarim oymanliqi junggoning ghayet zor néfit turubisi we ikkinchi ottura sherq bolup qalidiken.

Maqalide yézilishiche yene, chéngdudiki meshhur gé'ologiye mutexessisi yang gu'i gé'ologiye té'orisige asasen mundaq bir neziriyeni otturigha qoyghan: tarim, dölitimizning eng chong néfit belbighi, dölitimizninng néfit zapisi dunyada birinji orunda turidighan bolup, ottura sherqnimu bésip chüshmekte. 80-Yillarda junggo- amérika iki dölet tekshürüsh etriti tarimgha tekshürüshke barghan idi. Ularning texmin qilishiche, 268 ming kuwadirat kilométir yerde 270 mingdin 580 ming tonnighiche néfit bar iken. Buninggha asasen hésablighanda pütün tarim oymanliqidiki omumi néfit zapisi 60 milyart tonnigha yétidiken. Omumi qimmiti 10 tirilyon dollardinmu jiq iken.

Maqalide yézilishiche, 10 nechche mutexessis we proféssordin terkip tapqan shizang tonili tetqiqat guruppisi qurulghan, gerche hazir bu qurulush pilani qeghez üstide bolsimu, ularning jan -dil bilen ishlewatqan iken, jang proféssorning tonushturushiche bu qurulush pilani guruppisi deslepki qedemde bezi netijilerni qolgha keltürgen bolup, u özlirining téximu nurghun bilim ehlining qollishini qolgha keltürüshni pilanlawatqanliqini, dégen.

Bu qurulush pilani heqiqeten ilmi, emelge ashurghili bolidighan bir pilanmu, maqalide déyilgendek, ish pilani emelge ashqan teqdirde Uyghur diyari ikkinchi ottura sherq bolalamdu? bu so'allargha jawap tépish üchün biz doktor erkin ekrem ependi bilen söhbet élip barduq.