Pakistan qebililer rayonidiki 22 neper Uyghurni qayturup béremdu ?

• Muxbirimiz erkinning bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Pakistan ichki ishlar ministiri aptap xan sharpo bashchiliqidiki bir pakistan wekiller ömiki, xitay - pakistan arisidiki térorizimgha qarshi bixeterlik hemkarliqini kücheytish asasi téma qilin'ghan söhbetke qatnishish meqsitide düshenbe kündin bashlap xitayni ziyaret qilishqa bashlidi. Xitay - pakistan bixeterlik söhbitide néme mesililer muzakire qilinmaqchi ? metbu'atlarning xewer qilishigha qarighanda , xitay ‏pakistan bilen bolghan munasiwetlerde pakistanning qebililer rayonigha yoshurunuwalghan Uyghur musapirlarning bar -yoqluqigha qiziqmaqta.

Söhbet témisi 22 neper Uyghurgha chétilamdu ?

Xitay bixeterlik da'irilirining ichki ishlar ministiri aptab xan sherpo bashchiliqidiki pakistan wekiller bilen ömiki bilen ötküzmekchi bolghan bixeterlik söhbitining eng muhim témilirining biri, Uyghurlarning xitaygha qarshi pakistandiki pa'aliyiti, bolupmu pakistandiki qebililer rayonigha yoshurunuwalghan 22 neper Uyghur musapirni xitaygha ötküzüp bérish we pakistanda xizmet qiliwatqan xitay puqralirining bixeterlik mesilisi bolushi mumkin.

Pakistan we hindistan metbu'atliri yéqinqi xewerliride, xitay hökümiti pakistan bixeterlik da'irilirini 22 neper Uyghurning tizimliki bilen teminligenlikini, bu kishilerning pakistandiki qebililerning rayonigha yoshurunuwalghanliqini we pakistan hökümitidin ularni tutup xitaygha ötküzüp bérish telep qilin'ghanliqini bildürgen.

Pakistan rastla Uyghurlarni ötküzüp bermigenmidu ?

Pakistan we hindistan metbu'atlirining xewirige qarimay, pakistan hökümiti xitay da'iriliridin qebililer rayonidiki Uyghurlarni tutup ötküzüp bérish toghrisida her qandaq bir telep kelgenlikini ret qilmaqta. Pakistan ichki ishlar ministirliqining bayanatchisi jawéd iqbal chémaning yekshenbe küni pakistan metbu'atlirigha ashkarilishiche, pakistan atalmish xitayning gherbidiki shinjang rayonidin kelgen Uyghur bölgünchilerni ötküzüp bérish toghrisida xitay da'iriliridin her qandaq bir iltimas tapshurup almighan. U, "ular bizdin her qandaq kishini telep qilip baqmidi shundaqla bizge bir tizimlik tapshurulup baqmidi " deydu. Jawéd iqbal chéma, pakistan hökümitining afghan , ottura asiya we ereb militanlar pa'aliyet élip bériwatqan qebililer rayonidiki Uyghurlargha munasiwetlik tepsiliy uchurlardin xewiri yoqluqini bildürmekte.

Pakistanda qolgha élin'ghan chet'elliklerning adette öz dölitige qayturulidighanliqini tekitligen jawéd iqbal chéma, pakistanning burun Uyghurlarni xitaygha ötküzüp bergenlikini "men anglap baqmidim" deydu. Merkizi gérmaniyidiki dunya Uyghur qurultiyining bayanatchisi dilshat rishit, pakistan ichki ishlar ministirliqi bayanatchisining Uyghurlarni xitaygha ötküzüp bergenlikini anglap baqmighanliqidin heyran qaldi.

Xelq'ara kechürüm teshkilati : Uyghurlarni térrorchi, dep eyipleshke pakit yoq

Xitay hökümiti qebililer rayonidiki bu kishiler"sherqi türkistan islam herikiti"ning ezaliri ikenliki we el qa'ide bilen munasiwiti barliqini ilgiri sürsimu, lékin xelq'ara kishilik hoquq teshkilatliri bu kishiler xitaygha ötküzüp bérilse, ularning kishilik hoquqi depsende qilinishtin saqlan'ghili bolmaydighanliqini, ularning ten jazasi, adaletsiz sotlinish we ölüm jazasigha höküm qilinish éhtimali barliqini agahlandurup , pakistan da'irilirini ularni xitaygha ötküzüp bermeslikke chaqirmaqta.

Xelq'ara kechürüm teshkilatining xitay mesililer tetqiqatchisi korinna barbara franshisning amérika metbu'atlirigha eskertishiche, xitay hökümiti Uyghurlarni térrorchi, dep eyibligen bolsimu, lékin ularning térrorchi ikenlikini ispatlaydighan pakitni otturigha qoyup baqmighan. Korinna barbara franshis mundaq deydu : xitay hökümiti shinjangdiki bezi Uyghurlarni izchil türde térrorluq we bölgünchilik qatarliq her xil jinayi heriketler bilen shughullanmaqta, dep eyibligen bolsimu, lékin buninggha munasiwetlik bir pakitni otturigha qoymayla qalmay, bu kishilerni adaletsiz sotlaydighan, éghirlashturup jazaydighan ehwallar omumlashqan".

Ötküzüp bérilgen Uyghurlarning iz dériki qéni ?

Xelq'ara kechürüm teshkilatidiki korinna barbara franshisning eskertishiche, kishide endishe yaritiwatqan mesililerning biri, xitaygha ötküzüp bérilgen Uyghurlarning iz - dérikini qilish mumkinchiliki bolmaywatqanliqidur. U, " xitay hökümitining cheklimisi tüpeyli biz da'im qayturup bérilgen Uyghurlarning jazagha uchrash ehwalini igileshke shundaqla xitay hökümitining qandaq pakitlarni otturigha qoyup ulargha jinayet békitiwatqanliqini bilishke amalsiz qéliwatimiz. Mushu sewebler tüpeyli biz yuqiriqi 22 neper Uyghurning xitaygha ötküzüp bérilgendin kéyinki teqdiridin endishe qilimiz" deydu.

Dunya Uyghur qurultiyidiki dilshat rishit, eger bu 22 neper Uyghur xitaygha ötküzüp bérilse, ularning aqiwitige kapaletlik qilghili bolmaydighanliqini bildürmekte.

Pakistanliqlar musapirlarni gheyri qanuni yollar bilen ötküzüp bérishke qarshi turamdu ?

Pakistan kishilik hoquq komitétidiki efrasiyab kardak, amérika metbu'atlirigha bergen bayanatida mezkur teshkilatning kishilerni gheyriy qanuni yollar bilen ötküzüp bérishke we ötküzüwélishke qarshi turidighanliqini bildürmekte. U, pakistanning qebililer rayonidiki bu 22 Uyghurning esebiy unsurlar toplashqan rayon'gha yoshurunuwalghanliqini, pakistan hökümitining ularni nahayiti téz arida qolgha chüshürüsh mumkinchiliki nahayiti az ikenlikini bildürgen.

Shinxu'a axbarat agéntliqining bu heqtiki xewirige qarighanda, xitay jama'et xewpsizlik ministiri jaw yüngkang we yuqiri derijilik xitay bixeterlik emeldarliri pakistan ichki ishlar ministiri sherpo bilen körüshidiken shundaqla terepler " bixeterlik we térorizimgha qarshi turush saheside hemkarlishish hem "pakistanda yashawatqan we xizmet qiliwatqan xitay puqralirining bixeterliki" ke kapaletlik qilish qatarliq mesililerni muzakire qilmaqchi iken. Pakistan ichki ishlar ministirining ziyariti shenbe küni pakistanning islam'abad shehiride taliplarning bu sheherdiki bir xitay pahishixanisigha hujum qilip, pahishixanida ishleydighan 6 neper xitayni görüge tutuwélish weqesidin kéyinla bashlandi. (Erkin)