Xitay hökümiti 4 - iyon weqesidin kéyin Uyghurlarning erkinlikini chekleshni qebihleshtürdi
2007.06.05
Bügün tarixshunas dr qahar barat ependi4 - iyun weqesidin kéyin xitay hökümitining Uyghurlargha qaratqan siyasiti özgergenliki heqqide mulahize élan qildi.
Sotsyalizm lagirining parchilinishigha bérilgen ségnal
Qahar barat ependining qarishiche, xitayda yüz bergen 1989 - yilidiki 4 - iyon démokratiye herikiti sotsyalizm lagirining parchilinishigha bérilgen ségnal we bir xil yaxshi bashlinish idi. Gerche bundaq yaxshi bashlinish xitayda basturulghan bolsimu, lékin sowét ittipaqida, sherqiy yawrupada dawam qilip ghelibe qildi.
Xitay tarixida ilgharliqqa yüzlinish pursetliri bir nechche qétim kelgen
Qahar barat ependining qarishiche, xitay tarixida bir nechche qétim ilgharliqqa yüzlinish pursiti kelgen bolsimu, emma pursetler qoldin ketküzüp qoyulup, ilgharliqqa yüzlinish bolmay qalghan. Buninggha xitayning fi'odalliq en'enisi tosqun bolghan.
Xitay hökümiti mustebitlikke qaytti
Qahar barat ependining qarishiche,xitayda ishikni échiwétish siyasiti yolgha qoyulghan 1980 - yillarda , Uyghurlarda nurghun yaxshi kitablar chiqqan idi. 4 - Iyon démokratiye herikiti basturulghandin kéyin, xitay kommunst partiyisi mustebitlikke qaytip, Uyghurlarni pikir erkinlikidin mehrum qaldurushqa bashlidi.
Uyghurche kitab-zhurnallarni cheklesh barghanséri qebihleshmekte
Qahar barat ependining qarishiche, 4 - iyon démokratiye herikiti yétekchilirining biri bolghan örkesh ependining Uyghur bolghanliqi, kommunist xitay hökümitining Uyghurlarni basturushigha bahane boldi.
Uyghur aptonom rayon da'iriliri béyjing hökümitige yaxshichaq bolush üchün, Uyghur xelqighe qarita qattiq qolluq siyaset qollinip, Uyghurche kitab-zhurnallarni qattiq teqip astigha élishqa, chekleshke bashlidi. Uyghurlargha qaritilghan bundaq siyaset barghanséri qebihlishiwatidu. (Weli)
Munasiwetlik maqalilar
- Xitay 4 - iyun tyen'enmén weqesini aqlamdu ?
- Bawtong ependining qarishiche, kommunist partiyige bésim ishlitish yaxshi chare
- Rabiye qadir xanim dangliq " wal stirit zhornili " gézitide obzor élan qildi
- Xelq - ara kechürüm teshkilatining qurultiyida Uyghurlar mesilisi
- Xelq'ara kechürüm teshkilati xitayni kishilik hoquqta keynige chékinip kétish bilen eyiplidi
- Xitaydiki iqtisadiy tereqqiyatlardin az sanliq milletler behriman bolalmidi
- Xelq'ara teshkilatlar xitayning az sanliq milletler siyasitini eyiblimekte
- Amérikidiki mutexessisler we teshkilat rehberliri xitayning kishilik hoquq mesilisi üstide muhakime élip bardi
- Dunya kishilik hoquq küni yétip kélish harpisida béyjingdiki dawagerler qolgha élinmaqta
- Xitay béyjing olimpik yighinidin burun kishilik hoquqi ehdinamisini testiqlishi mumkin
- Béyjingda kishilik hoquq muhakime yighini jeryanida, herbi halet élip bérilmaqta
- Béyjingdiki kishilik hoquq körgezmiside erzdarlar saqchilar teripidin tutup kétilmekte