Merhum doktor abduqadir tashning bir parche maqalisi heqqide

• Muxbirimiz ömerjan toxtining bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Se'udi erebistanida ötken ataqliq zurnalist, yazghuchi, mutepekkur merhum doktur abduqadir tash, özining Uyghur ewladi ikenlikini bir künmu untup qalghan emes. U "musulmanlar" gézitide tehrirlik qilish jeryanida, gézitte her hepte dégüdek Uyghurlargha munasiwetlik maqale we xewerlerni üzüldürmey yézip neshr qilip, ereb ـ islam dunyasida qizil xitay hakimiyiti astida iziliwatqan Uyghurlar mesilisining tonulushigha zor hesse qoshqan bolsa, yene bir tereptin Uyghurlarning weten sirtidiki pa'aliyetlirigimu shexsen qatniship, pikir, meslihet bérip turghan.

Merhum abduqadir tash bizning ustazimiz bolush bilen bille, pütün islam we ereb dunyasining ustazi idi

Muhemmed qasim hajim merhum doktur abduqadir tash heqqidiki eslimilirini sözlep mundaq dédi:" merhum abduqadir tash bizning ustazimiz bolush bilen bille, pütün islam we ereb dunyasining ustazi idi. Dunya uni shundaq dep tonudi we bizmu shundaq tonuymiz. Chünki bu ademning islam we musulmanlar üchün qilghan ulughwar xizmetlirini bizdin awwal islam dunyasi bildi we uni qedirlidi."

Muhemmed qasim hajimning éytishiche :merhum doktur abduqadir tash 1992- yili istanbulda ötküzülgen "sherqi türkistan milliy qurultiyi"gha qatnashqan we qurultay xewerlirini "musulmanlar" gézitide élan qilip, qurultaydin pütün ereb dunyasini xewerdar qilghan iken. Muhemmed qasim hajim doktur abduqadir tashning bash muherrirlikide neshr qilin'ghan "musulmanlar" gézitining -1992 yili- 25 ‏- dékabir küni chiqqan, omumiy- 412 sanini kutubxanisidin élip chiqip, uningdin doktur abduqadir tashning qelimi bilen yézilghan " yoqalmaydighan heqiqet " dégen témidiki maqalini ixchamlap oqup berdi.

" Yoqalmaydighan heqiqet " ning qisqiche mezmuni

Merhum doktur abduqadir tash mundaq dep yazghan iken: "ötken hepte türkiyining istanbul shehiride ötküzülgen sherqiy türkistan milliy qurultiyi pa'aliyetlirige qatnashqanliqim üchün xushalliq hés qilimen. Intayin ehmiyetlik bolghan bu qurultayda, tunji qétim dunyaning herqaysi jayliridin kelgen musulman sherqiy türkistan xelqining wekilliri bir yerge jem boldi. Ottura asiya islam jumhuriyetliri, türkiye, gérmaniye, awstraliye, amérikigha oxshash herqaysi döletlerdiki sherqiy türkistan jem'iyetliri we teshkilatlirining wekilliri bu yerge toplandi."

"Bu qurultayning netijiliri, bolupmu wekillerning we ömeklerning bir - biri bilen körüshüp, tonushup, pikir almashturushi elhemdulillah nahayiti muhim ehmiyetlik tarixiy weqedur."

"Öz awazini dunyagha anglitalmaywatqan sherqiy türkistan xelqining dawasini dunyagha anglatmaq üchün, xarji ellerde, muhajirette yashawatqan türkistanliqlar bu qurultayda bir yerge toplinip, asaret astida tirkishiwatqan, tömür perde arqisidiki qérindashlirining awazini pütün dunyagha anglitish üchün gheyret körsetti."

"Bu qurultayning ikkinchi netijisi shuki, qurultay büyük bir teshwiqat pursiti boldi. Türkiyining herqaysi metbu'at organliri alahide qizghin mu'amile qildi we qollidi. Sherqiy türkistanning heqiqeten metbu'atqa zor éhtiyaji bar idi we bundin kéyinmu bolidu. Türkiye, ereb, islam we dunya metbu'atlirining cheklik mu'amilisi tüpeylidin dunya jama'etchiliki bu qutluq dawa heqqide bek az chüshenchige ige. Bu qurultayda untulghan sherqiy türkistan dawasi üchün tunji qedem tashlandi. Men ularning bundin kéyin téximu ilgirilep we téximu mustehkem qedem tashlap bu dawani pütün dunyagha anglitishini ümid qilimen."

"Bu qurultayning üchinchi netijisi shuki, qurultayning üch künluk xizmetliridin kéyin, otturigha chiqqan xulasiliridur. Uning biri öz wetinining mesilisi heqqide birlikke kélish üchün muhajirettiki sherqiy türkistan jem'iyetliri we teshkilatlirining körüshüp birlikke kélish pursitige érishkenliki bolup, yene biri tarixiy ehmiyetlik qurultayning ortaq xitabnamisi, qararliri we teshebbuslirining bayan qilinishidur. Bu bayanlarning hazirqi peyttiki halda cheklinip qalmastin, kelgüsidiki ish we pikirlerde emeliyleshmikidur. Qurultay ishtirakchilirining herqaysi döletlerdiki jem'iyet we teshkilatliri pa'aliyetlirini ortaq we birlik nizami ichide élip bérish üchün bir milliy birlik teshkilatini qurush arzusigha asasen, etrapliq oyliship bir ötkünchi milli kon'gire qurdi we ötkünchi nizamname maqullidi. Qurultay ishtirakchiliri melum waqittin kéyin, ikkinchi qurultayning échilishi we kon'gire saylimi ötküzüp, sherqiy türkistan dawasining yenimu jiddiy we pa'al élip bérilishi üchün chaqiriq qildi. Mana bular qurultayning ümid béghishlighuchi netijiliridur."

"Bir awaz bilen ortaq merkez astida toplanmisa ghelibige érishmek mumkin emestur"

"Qutluq sherqiy türkistan dawasi üchün küresh qilghanlar eger birlik, barawerlik we hemkarliq arqiliq birliship, bir awaz bilen ortaq merkez astida toplanmisa ghelibige érishmek mumkin emestur."

"Sherqiy türkistan xelqi zulum astida ingrap, bu zulumdin qutulushni kütüwatqan, awazini dunyagha anglitalmaywatqan, qarshisida küchlük bir düshmen turghan bügünki ehwalda, bezi sherqiy türkistanliqlarning tar chüshenchilerdin, shexsi menpe'etliridin, shöhretperesliktin we mensep talash - tartishliridin waz kéchelmesliki ejeblinerlik emesmu?"

"Bügünki ehwalda, türkistanliqlarning öz ‏- ara ghewghalishishi, ayrimchiliq qilishi héch insanning eqlige sighmaydu. Bu ixtilap peqet düshmen'ge paydiliq bolup, ziyan tartidighini sherqiy türkistan xelqi bolup qalidu. Sherqiy türkistan dawasigha tosalghu bolghuchilar choqum jawabkar bolidu we éghir jazagha uchraydu. Turkistanliqlarning ümidsizlinishining héch hajiti yoq. Allah büyüktur. Eyni zamanda héchkimning eqlige kelmigen sowét ittipaqida meydan'gha kelgen hadisige oxshash hadisilerni peyda qilishqa allah qadirdur."(Ömerjan)