Rabiye qadir xanimning türmidiki oghlining salametliki a'ilisidikilerde endishe qozghidi


2007.12.12

rabiye-amnesty-150.jpg
Uyghur dawasining sürgündiki rehbiri rabiye qadir xanimning türmidiki 2 - oghli ablikim abduréhimning salametliki nacharlashqan bolup, bu rabiye qadir xanim we uning a'ile tawabati ichide endishe qozghimaqta. AFP Photo

Uyghur dawasining sürgündiki rehbiri rabiye qadir xanimning türmidiki 2 - oghli ablikim abduréhimning salametliki nacharlashqan bolup, bu rabiye qadir xanim we uning a'ile tawabati ichide endishe qozghimaqta. Rabiye qadir xanim, eger da'iriler oghlini téz dawalatmisa uning hayati xewpke uchraydighanliqini agahlandurdi. Lékin ablikimning salametlik ehwaligha türme da'irilirining perwayi pelektek qilatti. Ablikimning amérikidiki achisi, bush hökümiti we xelq'ara kishilik hoquq organlirini inisini qutquzuwélishqa chaqirdi.

Ablikim a'ilisidikilerning bezilirini tonimidi

Uyghur dawasining rehbiri rabiye qadir xanimning türmidiki oghli ablikim abduréhimning salametlik ehwalida mesile barliqini, uning dadisi we a'ilisidikiler yéqinda ablikimni "bajyaxu türmisi" ge yoqlap chiqqanda bayqighan bolup, bu xitay da'irilirining ablikimni 2006 - yili " döletni parchilash " jinayiti bilen qolgha alghan hemde 9 yilliq qamaq jazasigha höküm qilghandin béri tunji qétim a'ile tawabati bilen uchrashturushi idi.

Ablikimning amérikida yashaydighan achisi rahile xanimning eskertishiche, ablikim 6 - dékabir küni uni bajyaxudiki türmige yoqlap barghan bezi a'ile ezalirini tonumighan shundaqla özining 2 qétim hushini yoqitip qoyghanliqini éytqan. Rahile xanim, a'ilisidikiler akisi bilen uchrashqan texminen 15 minut jeryanida ablikimning késel chiray, ajiz hem "xumagudung" halitini körüp, köz yéshini tutalmighanliqini, bolupmu türmidiki yene bir inisi alimning ipar isimlik qizini tonumighanliqini körüp özlirini tutalmighanliqini bildürdi.

Ablikim ten jazasigha uchrighan bolushi mumkin

Amérika Uyghur jem'iyitining charshenbe küni élan qilghan bu heqtiki bayanatida eskertishiche, ablikimning a'ilisidikiler uning salametlik ehwalini sürüshtürse, türme saqchisi uning yüriki ajiz ikenlikini, eger da'iriler bilen "hemkarlishishni üzlüksiz ret qilsa" we " jinayitini tonumisa" uning yürek késili téximu yamanlap kétidighanliqini bildürgen.

Amérika Uyghur jem'iyiti bayanatida " biz ablikim da'iriler bilen hemkarlishishni ret qilghanliqi tüpeyli ten jazasi we salametlikige perwasiz qarashtek yaman mu'amilige uchrighan, dep qaraymiz " dédi.

Xitay da'iriliri mehbuslar ehdinamisigha xilapliq qildi

Hazir shiwétsariyining jenwe shehiride b d t ning eydiz programmisi we xelq'ara emgek ittipaqidiki xadimlar bilen Uyghurlarda eydiz, hashar we Uyghur qizlirini ichkirige yötkesh mesiliside hemsöhbet boluwatqan rabiye qadir xanim, xitay da'irilirining ablikimni türme sirtida dawalinishigha ruxset qilishini we uning yürek késili hem 2 qétim hoshini yoqitip qoyush weqesige chüshenche bérishini telep qildi.

Amérika Uyghur jem'iyiti ablikimning salametlik ehwali heqqidiki bayanatida, xitay türme da'irilirini b d t ning mehbuslar ehdinamisigha xilap heriket qilish bilen eyiblep, b d t ehdinamisining mehbuslargha mu'amile qilish ölchimidiki "alahide kütülüshni telep qilghuchi késelmen mehbuslarni alahide orun yaki xelq doxturxanilirigha yötkesh kérek " dégen maddisini xatiriletti.

Bajyaxu türmisi öz waqtida rabiye qadir xanim qolgha élin'ghanda yatqan türmilerning biri bolup, bu nöwet uning oghli bu türmide yatmaqta idi. Biz bajyaxu türme da'irilirining bu mesilidiki inkasini igilesh meqsitide bajyaxu türme da'irilirige téléfon qilghan bolsaqmu, gherq mesliki chiqip turidighan bir saqchi bizni haraq ichishke teklip qildi, lékin ablikim heqqidiki su'allirimizgha jawab bérishtin özini qachurdi. Ablikim abduréhim, 2006 - yili 6 - ayda ürümchining ulanbay yolida inisi alim abduréhim bilen birge qolgha élin'ghandin kéyin, bu yil 4 - ayda xitay edliye da'iriliri teripidin "bölgünchilik"jinayiti bilen eyiblinip az kem 10 yilliq qamaq jazasigha mehkum qilin'ghan.

Bush:"ablikimni qolgha alghanliqi öch élish herikiti"

Xitay da'irilirining bu herikiti kishilik hoquq we amérika dölet mejlisining eyiblishige uchrapla qalmay, prézidént bushning tenqidige uchrighan. Bolupmu u, bu yil yazda chéx paytexti pragadiki bir xelq'ara yighinda xitay da'irilirining ablikim abduréhimlarni qolgha alghanliqi "rabiye qadirni kishilik hoquq pa'aliyitidin waz kechküzüshke qaritilghan" öch élish herikiti, dep qaraydighanliqini tekitligen idi. Ablikimning amérikidiki achisi rahile xanim, xelq'ara kishilik hoquqi teshkilatlirining heriketke ötüshini, inisining mesilisige prézidént bushning özi arilishishini telep qildi.

Shinxu'a axbarat agéntliqi ablikimge késim élan qilghan chaghda bergen bu heqtiki xewiride, "sot jeryanida ablikimning qanuni hoquqi qoghdalghanliqini, sot waqti we sot ornining üch kün burun uqturulghanliqini shundaqla ablikimning sot jeryanida öz jinayitini iqrar qilghanliqini ilgiri sürgen. Lékin rabiye qadir a'ilisi, ablikimning adwokat teklip qilishigha ruxset qilinmighanliqini, sot küni a'ilisige uqturush qilinmighanliqini shundaqla ablikimning iqrari ten jazasi astida élin'ghanliqini bildürgen. (Erkin)

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.