Xitay ishchilirining afriqa döletliride görüge élinishi xelq'araning diqqitini qozghidi

Afriqidiki xitay ishchlar

Bu heqtiki mulahizilerde afriqigha eng zor meblegh salghan döletlerning biri bolghan xitayning, afriqidiki shirketlirining yerlik afriqiliq ishchilargha xelq'ara kishilik hoquq qanunigha xilap halda mu'amile qilghanliqi hemde afriqidiki mustebit hökümranlarning öz xelqige qaratqan basturushigha köz yumushi qatarliq ehwallarning yerlik afriqiliqlar hem hökümetke qarshi öktichilerning naraziliqini qozghighanliqi ilgiri sürüldi.

2000 - Yillardin buyan, xitay afriqidiki döletlerge eng köp meblegh salghan döletning birige aylinishigha egiship, xitayning afriqidiki weziyiti dunyaning diqqitini tartti. Bolupmu 2012 - yili 29 - yanwar yekshenbe küni xitay ishchilirining sudan hökümitige qarshi öktichi teshkilat sudan xelq azadliq herikiti namliq qoralliq teshkilat teripidin görüge éliwélinishi hem arqidinla 31 - yanwar seyshenbe küni yene 25 neper xitay ishchisining misirning sinay yérim arilida bédo'inlar teripidin görüge éliwélinishi qatarliq weqeler xitayning afriqa döletliridiki obrazi heqqidiki munazirilerning asasi témisi boldi.

Xelq'ara metbu'atlarning xitay ishchilirining afriqida görüge élinish weqeliri heqqidiki xewerliridin xitay ishchilirini görüge éliwalghan her ikki teshkilatning shu döletlerde hakimiyet yürgüzüwatqan hökümetke qarshi öktichi teshkilatlar ikenliki melum bolghan. Undin bashqa bu teshkilatlarning xitay ishchilirini görüge éliwélishtiki meqsetlirimu oxshiship kétidighan bolup, her ikki teshkilat shu döletlerdiki hakimiyet yürgüzüwatqan hökümet da'irilirining mustebit hakimiyitige hem xitay hökümitining rayondiki mustebit hökümranlarning xelqni basturush heriketlirige köz yumghanliqigha naraziliq ipadilen'gen.

29 - Yanwar küni sudanda xitay ishchilirini görüge éliwalghan, sudanning nöwettiki hökümitige qarshi teshkilat sudan xelq azadliq herikiti namliq qoralliq teshkilat öz telipide, xitay hökümitidin sudan hökümitini néfit üchün sudanda öz xelqi bilen ichki urush élip barmasliqqa dewet qilishni telep qilghan. 31 - Yanwar seyshenbe küni 25 neper xitay ishchisini misirning sinay yérim arilida görüge éliwalghan bédo'inlar öz telipide, misir hökümet da'iriliridin 2004 - yildin 2006 - yilghiche bolghan ariliqta, shu jaydiki partlash weqesige chétishliq dep qolgha qolgha élin'ghan 5 neper bédo'inni qoyup berse, görüge élin'ghan xitay inzhénéri hem xitay ishchilirining qoyup bérilidighanliqini bildürgen.

Misirda görüge éliwélin'ghan 25 neper xitay inzhénéri hem ishchiliri bir kündin kéyin yeni charshenbe küni qoyup bérildi. Emma sinay yérim arilidiki bédo'inlarning qandaq shert astida tutqun qilin'ghan xitay ishchilirini qoyup bergenliki heqqide xitay da'iriliri yaki misir hökümiti xelq'ara jama'etke chüshendürüsh bermidi.

Xitay bilen sudan hökümiti arisida keng kölemlik iqtisadi we kan mehsulatlirini échish kélishimi tüzülgen. Mana mushundaq ehwal astida bu weqening yüz bérishi xelq'ara metbu'atlarda xitayning afriqa döletlirige meblegh sélishigha tesir yetküzidighanliqi heqqidiki mulahizilerni köpeytti.

Afriqida tarqilishi eng keng bolghan in'gliz tilidiki “Puqralar géziti” qatarliqlarda élan qilin'ghan mulahizilerde bayan qilinishiche, afriqigha eng zor meblegh salghan döletlerning biri bolghan xitayning afriqidiki mustebit hökümranlarning öz xelqige qaratqan basturushigha köz yumushi, hetta bu mustebit hökümetlerni qoral bilen teminlep, ularning ichki jehettin öktichi küchlerni basturushigha yantayaq bolghanliqi qatarliq ehwallarning yerlik afriqiliqlar hem hökümetke qarshi öktichilerning naraziliqini qozghighanliqi otturigha qoyuldi.

“En'gliye iqtisad géziti” ning 2 - féwral künidiki bir mulahiziside, xitay ishchilirining sudanda görüge élinishi, xitayning sudan'gha meblegh sélishini astilitip, xitayning sudandiki néfit quduqliri qurulushi hem yuqiri sür'etlik tash yol qurulushlirining normal élip bérilishigha tesir körsitidighanliqi ilgiri sürüldi.

Xitay ishchilirini görüge éliwalghan, sudan hökümitige qarshi öktichi teshkilat sudan xelq azadliq herikiti teshkilati eslide jenubiy sudanning musteqilliqi üchün heriket qilghan teshkilat bolup, bu teshkilat 2011 - yili jenubiy sudanda musteqil hakimiyet qurdi. Nöwette bu teshkilatning shimaliy sudandiki teshkilati bilen sudan hökümiti otturisidiki toqunush 2011 - yili 9 - aydin bashlap qaytidin dawamlashmaqta.

Nöwette, xitayning afriqidiki meblegh sélishida peqet iqtisadiy menpe'etnila chiqish qilip, shu döletlerdiki hökümranlarning öz xelqi üstidin yürgüzüwatqan mustebit hökümranliqi hem bu döletlerde depsende boluwatqan insan heqliri mesilisi bilen kari bolmasliqi bu döletlerdiki öktichi teshkilatlarningla naraziliqigha uchrap qalmastin belki xelq'ara kishilik hoquq teshkilatliriningmu eyiblishige uchrimaqta.