Хитай сәһийә министирлиқи әйдиз мәсилиси һәққидә йеңи мәлумат бәрди

• Мухбиримиз меһрибанниң бу һәқтики мәлумати
• Download story audio

Бундин илгири дуня сәһийә тәшкилати хитайдики әйдиз мәсилиси һәққидә көп қетим агаһландуруш берип " әгәр хитай һөкүмити әйдиз кесилиниң тарқилишиға җиддий көңүл бөлмисә, 2010 - йилиға барғанда, хитайдики әйдиз вируси билән юқумланғучилар сани 10 милйонға йетиши мумкин" дәп көрсәткән.

Хитай сәһийә министирлиқи, әйдиз кесили мутәхәссисләр комитетиниң мәсули дәй зичин 24 - өктәбир күни бәргән баянатида "әгәр биз әйдиз кесилиниң алдини елишта, йетәрлик мәбләғ селип, үнүмлүк чарә - тәдбирләрни қоллансақ, 2010 - йилиғичә барғанда, хитайдики әйдиз вируси билән юқумланғучилар санини 1 милйон 500 миң әтрапида контрол қилалишимиз мумкин " дәп билдүргән.

Һөкүмәт әйдиз билән юқумланғанларниң санини билмәйду

Бейҗиңда турушлуқ даңлиқ әйдиз паалийәтчи вән йәнхәй хитай сәһийә министирлиқиниң әмәлдари дәй зичинниң дегәнлирини әмәлийәткә уйғун әмәсликини ейтип, "мән дәй зичинниң бу санни һесаблашта немигә асасланғанлиқини пәқәт биләлмидим. Униң 'әйдизниң тарқилишиниң алдини елишта, пул вә тоғра сиясәт болсила, униң алдини алалаймиз, һәмдә юқумланғучилар санини 1 милйон 500 миң әтирапида контрол қилимиз' дейиши, мәнчә мәсилини бәкла аддий чағлиғанлиқ" дегән. У сөзидә йәнә, хитай сәһийә министирлиқи һазирғичә хитайда зади қанчилик адәмниң әйдиз вируси билән юқумланғанлиқини ениқ билмәйдиғанлиқини тәкитләп, бундақ болуштики асасий сәвәбләрни оттуриға қойди. У мундақ деди:

"Биринчи сәвәб, хитайда һазир әйдиз кесилини тәкшүритидиғанлар наһайити аз санни игиләйду. Иккинчи сәвәб, һазир хитайда өзлигидин сәһийә министирлиқиға берип тәкшүрүтидиғанлар сани техиму аз. Буниңдин башқа йәнә, хитай һөкүмити та һазирға қәдәр 90 - йиллардики қан берилгәнләр арисида, үнүмлүк тәкшүрүш елип бармиди һәтта йеқинқи йиллардин буянқи қан берилгәнләр арисидиму һечқандақ үнүмлүк тәкшүрүшләр елип бармиған. Буни аз дәп, 90 - йилларда бала туғқан аяллар арисида, дохтурханида қан селинған аялларниң әйдиз вируси билән юқумланғанлириму наһайити көп болуп, кейин уларниң балилириниңму әйдиз вируси билән юқумланғанлиқи ашкариланған. Бухил әһвал хитайниң һәммила җайлирида наһайити омумлишип кәткән. Буниңдин башқа йәнә хитайда зәһәрлик чекимлик чәккүчиләр, қалаймиқан җинсий мунасивәт арқилиқ әйдиз кесилини тарқитидиғанларму наһайити көп, лекин юқирида дәп өткәнләрниң зади қанчилик санни игиләйдиғанлиқи та һазирғичи ениқ әмәс. "

Әмәлий сан статистикидин көп юқири

Хитай һөкүмәт даирлири хитайда 840 миң кишиниң әйдиз вируси билән юқумланғанлиқини етрап қилған. Лекин сәһийә мутәхәссислириниң пәрз қилишичә, әмәлий сан аллиқачан 840 миңдин ешип кәткән. Чүнки бир хенән өлкисиниң өзидила қан сетиш сәвибидин әйдиз вирусини өзигә юқтиривалғучилар сани бир милйондин ашқан. Бу һәқтә әйдиз паалийәтчиси вән йәнхәй өзиниң хитай һөкүмити тәрипидин берилгән бу санға булған гуманини билдүрүп "хитайдики әйдиз вируси билән юқумланғучилар сани 2003 - йилидила 840 миң иди. Икки йил өтүпму, хитай һөкүмитиниң йәнила 840 миң дегини пәқәтла калламдин өтмәйду" деди.

Хитайдики әйдиз мәсилисигә көңүл бөлүп келиватқан бир қисим сәһийә мутәхәссислири "гәрчә һазир хитай һөкүмити әйдиз мәсилисигә илгирикидәк пассип позитсийидә болмай, әйдиз кесәлликниң алдини елиш үчүн бир қисим мәбләғ селип, тәрбийиви хизмәтләрни елип бериватқан болсиму, хитай һөкүмитиниң бу һәқтә қилишқа тегишлик ишлири йәнила наһайити көп. Хитай һөкүмити болупму әйдиз бимарлирини кәмситиш вә әйдиз паалийәтчилирин халиғанчә бастуруш қатарлиқ мәсилиләрниң алдини елиш үчүн қаттиқ тәдбир қоллиниши керәк" дәп билдүрди. (Меһрибан)