Xitay sehiye ministirliqi eydiz mesilisi heqqide yéngi melumat berdi

• Muxbirimiz méhribanning bu heqtiki melumati
• Download story audio

Bundin ilgiri dunya sehiye teshkilati xitaydiki eydiz mesilisi heqqide köp qétim agahlandurush bérip " eger xitay hökümiti eydiz késilining tarqilishigha jiddiy köngül bölmise, 2010 - yiligha barghanda, xitaydiki eydiz wirusi bilen yuqumlan'ghuchilar sani 10 milyon'gha yétishi mumkin" dep körsetken.

Xitay sehiye ministirliqi, eydiz késili mutexessisler komitétining mes'uli dey zichin 24 - öktebir küni bergen bayanatida "eger biz eydiz késilining aldini élishta, yéterlik meblegh sélip, ünümlük chare - tedbirlerni qollansaq, 2010 - yilighiche barghanda, xitaydiki eydiz wirusi bilen yuqumlan'ghuchilar sanini 1 milyon 500 ming etrapida kontrol qilalishimiz mumkin " dep bildürgen.

Hökümet eydiz bilen yuqumlan'ghanlarning sanini bilmeydu

Béyjingda turushluq dangliq eydiz pa'aliyetchi wen yenxey xitay sehiye ministirliqining emeldari dey zichinning dégenlirini emeliyetke uyghun emeslikini éytip, "men dey zichinning bu sanni hésablashta némige asaslan'ghanliqini peqet bilelmidim. Uning 'eydizning tarqilishining aldini élishta, pul we toghra siyaset bolsila, uning aldini alalaymiz, hemde yuqumlan'ghuchilar sanini 1 milyon 500 ming etirapida kontrol qilimiz' déyishi, menche mesilini bekla addiy chaghlighanliq" dégen. U sözide yene, xitay sehiye ministirliqi hazirghiche xitayda zadi qanchilik ademning eydiz wirusi bilen yuqumlan'ghanliqini éniq bilmeydighanliqini tekitlep, bundaq bolushtiki asasiy seweblerni otturigha qoydi. U mundaq dédi:

"Birinchi seweb, xitayda hazir eydiz késilini tekshüritidighanlar nahayiti az sanni igileydu. Ikkinchi seweb, hazir xitayda özligidin sehiye ministirliqigha bérip tekshürütidighanlar sani téximu az. Buningdin bashqa yene, xitay hökümiti ta hazirgha qeder 90 - yillardiki qan bérilgenler arisida, ünümlük tekshürüsh élip barmidi hetta yéqinqi yillardin buyanqi qan bérilgenler arisidimu héchqandaq ünümlük tekshürüshler élip barmighan. Buni az dep, 90 - yillarda bala tughqan ayallar arisida, doxturxanida qan sélin'ghan ayallarning eydiz wirusi bilen yuqumlan'ghanlirimu nahayiti köp bolup, kéyin ularning baliliriningmu eydiz wirusi bilen yuqumlan'ghanliqi ashkarilan'ghan. Buxil ehwal xitayning hemmila jaylirida nahayiti omumliship ketken. Buningdin bashqa yene xitayda zeherlik chékimlik chekküchiler, qalaymiqan jinsiy munasiwet arqiliq eydiz késilini tarqitidighanlarmu nahayiti köp, lékin yuqirida dep ötkenlerning zadi qanchilik sanni igileydighanliqi ta hazirghichi éniq emes. "

Emeliy san statistikidin köp yuqiri

Xitay hökümet da'irliri xitayda 840 ming kishining eydiz wirusi bilen yuqumlan'ghanliqini étrap qilghan. Lékin sehiye mutexessislirining perz qilishiche, emeliy san alliqachan 840 mingdin éship ketken. Chünki bir xénen ölkisining özidila qan sétish sewibidin eydiz wirusini özige yuqtiriwalghuchilar sani bir milyondin ashqan. Bu heqte eydiz pa'aliyetchisi wen yenxey özining xitay hökümiti teripidin bérilgen bu san'gha bulghan gumanini bildürüp "xitaydiki eydiz wirusi bilen yuqumlan'ghuchilar sani 2003 - yilidila 840 ming idi. Ikki yil ötüpmu, xitay hökümitining yenila 840 ming dégini peqetla kallamdin ötmeydu" dédi.

Xitaydiki eydiz mesilisige köngül bölüp kéliwatqan bir qisim sehiye mutexessisliri "gerche hazir xitay hökümiti eydiz mesilisige ilgirikidek passip pozitsiyide bolmay, eydiz késellikning aldini élish üchün bir qisim meblegh sélip, terbiyiwi xizmetlerni élip bériwatqan bolsimu, xitay hökümitining bu heqte qilishqa tégishlik ishliri yenila nahayiti köp. Xitay hökümiti bolupmu eydiz bimarlirini kemsitish we eydiz pa'aliyetchilirin xalighanche basturush qatarliq mesililerning aldini élish üchün qattiq tedbir qollinishi kérek" dep bildürdi. (Méhriban)