Uyghur élidiki eydiz wirusi bilen yuqumlan'ghanlarning köp qismini yashlar igilimekte

• Muxbirimiz méhribanning bu heqtiki melumati
• Download story audio

Xitay agéntliqining 4 - noyabir küni ürümchidin bergen xewiride éytilishiche : bu yil 6 - aydin 9 - ayghiche bolghan qisqighine 3 ay ichide, mezkur rayondiki eydiz wirusi bilen yuqumlan'ghanlar sanigha yene 400 i qoshulghan hemde bularning mutleq köp qismini yashlar igiligen.

Xitay we Uyghur élidiki eydiz mesilisige köngül bölüp kéliwatqan bir qisim mutexessisler "eger xitay hökümiti eydizning aldini élishta ünümlük chare tedbirlerni qollanmaydiken, 2010 - yiligha barghanda, xitaydiki eydiz wirusi bilen yuqumlan'ghanlarning sani 10 milyon'gha köpiyishi Uyghur élidiki eydiz wirusi bilen yuqumlan'ghuchilar sani az dégende 1 milyon'gha yétishi mumkin" dep körsetmekte.

Asasliq seweblerning biri - paheshwazliq

Munasiwetlik melumatlarda körsitilishiche, yéqinqi yillardin buyan, xitay iqtisadining tereqqiy qilishi bilen, zeherlik chékimlik we pahishe ishliri xitayning yünnen, xénen, gu'angshi we Uyghur éli qatarliq hemmila jayda ewj élip ketken shuning bilen bir wqitta eydiz késilining tarqilish sür'itimu barghanséri tizligen. Bolupmu namrat yéza rayonliridin sheherlerge kélip pahishwazliq qilidighan xitay déhqan qizlirining köpiyishi eydiz késilining téximu keng kölemde tarqilishini keltürüp chiqarghan.

"Gherbni échish" Uyghur élidiki ehwalni éghirlashturmaqta

Bir qisim analizchilar "xitay iqtisadining tereqqi qilishigha egiship, Uyghur élide élip bériliwatqan gherbni échish herikiti, Uyghur millitige her jehettin zor tehdit we yoqutushlarni élip kelmekte, Uyghur élidiki eydiz wirusi bilen yuqumlan'ghanlar sanining 10 yil ichide bundaq téz sür'ette köpiyishi, gherbni échish herikiti bilen zich munasiwetlik. Chünki bu jeryanda, milyonlighan xitay aqqunlirining Uyghur élige éqip kélishi bilen,zeherlik chékimlik sodiliri téximu yoshurun halda élip bérilghan hemde sansiz xitay qizliri Uyghur élining herqaysi sheherliride türlük namlar bilen yer asti pahishe xanilarni achqan " dep körsetmekte.

Uyghur élidiki eydiz mesilisi heqqide köp maqale élan qilghan nyo-yorktiki tibbiy tetqiqatchi muhemmet imin ependi, Uyghur élidiki eydiz wirusi bilen yuqumliniwatqanlar sanining kündin - kün'ge köpüyishidiki asasiy sewebler heqqide toxtilip, mezkur rayondiki eydiz mesilisining zeherlik chékimlik we pahishe ishliri bilen intayin zich munasiwetlik ikenlikini hemde bu heqte hökümet qolliniwatqan chara - tedbirlerning héchqandaq emeliy ünümi bolmighanliqini otturigha qoydi.

Uyghur élidiki eydizler sani hessilep ashmaqta

Tengritagh tor bétining 13 - öktebir küni bergen xewiridin melum bolushiche, bu yil Uyghur élidiki eydiz késilige giriptar bolghuchilar sani ilgirikidin yenimu köpeygen bolup, ürümchi shehirining özidila mezkur késel wirusi bilen yuqumlan'ghuchilar sani 4386 ge yetken yeni bulturqidin 800 din artuq köpeygen.

Ürümchi sheherlik sehiye idarisining mes'uli ürümchi shehiride eydiz wirusining bundaq téz sür'ette tarqilishining sewebini zeherlik chékimlikni okul qilishta okul yingnisini ortaq ishletkenliktin dep körsetken.

Uyghur élidiki sehiye orunlirining melum qilishiche, bultur ürümchide eydiz wirusi bilen yuqumlan'ghanlar arisida, oxshash okul yingnisini ishlitish arqiliq mezkur késelge giriptar bolghuchilar, omumi sanning 92% ni igiligen shundaqla yéqinqi bir nechche yildin buyan ayallarning eydiz wirusi bilen yuqumlinish nisbiti barghanséri örligen hetta anidin baligha yuqush ehwalimu ilgirikidin éghirlashqan.

Amalning yoqida qolliniwatqan amal

Yéqinda ziyaritimizni qobul qilghan Uyghur élidiki bir sehiye emeldari, hazir yerlik hökümetning eydiz késilining aldini élishta, ürümchide " ishlitilgen kona okul yingnisini heqsiz yéngigha almashturush" mulazimet orunlirini qurghanliqini hemde bu xil usul arqiliq zeherlik chékimlik chekküchiler arisida ortaq yingne ishlitishni tosup, eydiz késilining tiz sür'ette yamrishining aldini élishqa mumkinchilik yaritiwatqanliqini éytti.

Lékin nyuyoruktiki tibbiy tetqiqatchi muhemmet imin ependi " yerlik hökümetning "shlitilgen kona okul yingnisini heqsiz yéngigha almashturush" mulazimet ornini qurush arqiliq, yashlar arisidiki eydiz késilining tarqilishini kontrol qilimiz dégini amalning yoqida qolliniwatqan amali" dep qaraydighanliqini bildürdi.(Méhriban)