Хитай өлкилиридики уйғур балилириниң күни

• Мухбиримиз әқидәниң бу һәқтики толуқ мәлумати
• Download story audio

Икки нәпәр уйғур балиси хитайниң шиән шәһиридә тепилғандин кейин өйигә қайтиштиш йолида тамақ йемәктә.AFP

Уйғур дияридин вә хитай өлкилиридин кәлгән инкасларға қариғанда, хитай өлкилиридә яшаватқан уйғурларниң әһвали интайин начар болуп, һоқуқ, пул, зораванлиқ сәвәблири түпәйли түрлүк җинайәтләр мәйданға кәлмәктә икән.

Истансимизниң һәқсиз телефун линийисигә хитай өлкилиридин бивастә телефун уруп, бу һәқтә мәлумат инкас қилғучиларниң сөзлиригә асасланғанда, нөвәттә хитай өлкилиридә қаймуқуп йүргән уйғур яшлири, пул тепиш койида әхлақсизлиқ һәрикәтлири билән шуғуллинишқа мәҗбур қалған қиз - чоканлар вә җазанихор қара гуруһларниң сани күндин - күнгә көпийип, хитайлар уйғурларни көрсила сәскинип қачидиған бир һаләтни мәйданға кәлтүргән.

Рәһимсиз қилмиш

Гәрчә уйғур дияридики зиялийлар арисида, бу мәсилини қандақ бир тәрәп қилиш һәққидә ғул - ғулилар шуниңдәк обзор вә тәнқидий мақалилар елан қилинған болсиму, әмма бу әһвал яхшилинишқа қарап йүзләнмәй бәлки күндин - күнгә әвҗ елишқа башлиған.

Уйғур диярида чиқидиған мәлум бир тор бетидә "ичкири өлкиләрдики балиларниң күни" дегән темида мақалә елан қилинған болуп, мақалидә балиларни оғрилиққа салидиған хоҗайинлар, әгәр балилар тәлипигә уйғун хизмәт көрсәтмисә, уларни һәр хил усулларда җазалайдиғанлиқи билдүрүлгән.

Мәзкур тор бетидә ейтилишичә, балиларни оғрилиққа салидиған гуруһниң хоҗайинлири, балиларни айропиланда учуруш, гүл йеқиш, тәрлитиш, совутуш дегәнгә охшаш намларда җазалайдикән. Улар торусқа орнитилған чоң шамалдурғучқа балини есип қоюп төт тамға уруп учуруш, балиниң бәдәнлиригә тамака яки чоғланған кавап зихини йеқиш, тоң қиш күнлири балиниң пүтүн кийимлирини салдуруп қоюп бир қанчә саәт турғузуш қатарлиқ җазалаш чарилирини қоллинидикән.

Мақалидә хитайниң пайтәхти бейҗиңда бу хил әһвалларниң әң көп йүз беридиғанлиқи әкс әттүрүлгән болуп, балиларни оғрилиқ қилиш үчүн янчуқчилиққа өгитидиған мәшиқ базисиниң бейҗиң ғәрбий пойиз вогзалиниң җәнубий тәрипигә җайлашқан невҗе кочиси, шуаңҗиң кочиси қатарлиқ җайларда икәнлики ашкариланған.

Икки хил инкас

Биз бу мунасивәт билән бейҗиңда турушлуқ бир қанчә кишидин бу әһвални сүрүштүрдуқ. Әмма өзлириниң бихәтәрлики үчүн исмини ашкарилашни халимиған бу кишиләр, бейҗиң шәһәрлик сақчи идарисидики әркин исимлик уйғур сақчиниң бу әһвалдин толуқ хәвири барлиқини ейтти.

Биз сақчи әркингә телефун уруп, униң ағзидин бу һәқтә әһвал игиләшкә тириштуқ. Лекин сақчи әркин бу хил әһвал бейҗиңда наһайити аз дәп, бу һәқтә мәлумат бериштин өзини чәткә тартти.

Бирақ, хитайниң мәлум бир өлкисидин һәқсиз телефун линийимизгә инкас йәткүзгән бир киши, сақчи әркинниң сөзини инкар қилип, адил вә алим исимлик икки балиниң йеқинда оғрилиққа селиниватқанлиқини, балиларниң ичкиригә келип туридиғанлиқини, сақчилар оғрилиқ қилған балиларни қоға алсиму, һоҗайинлири уларни пул билән қайтуруп чқиидиғанлқиини ейтти. (Әқидә)