Xitay ölkiliridiki Uyghur balilirining küni

• Muxbirimiz eqidening bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Ikki neper Uyghur balisi xitayning shi'en shehiride tépilghandin kéyin öyige qaytishtish yolida tamaq yémekte.AFP

Uyghur diyaridin we xitay ölkiliridin kelgen inkaslargha qarighanda, xitay ölkiliride yashawatqan Uyghurlarning ehwali intayin nachar bolup, hoquq, pul, zorawanliq sewebliri tüpeyli türlük jinayetler meydan'gha kelmekte iken.

Istansimizning heqsiz téléfun liniyisige xitay ölkiliridin biwaste téléfun urup, bu heqte melumat inkas qilghuchilarning sözlirige asaslan'ghanda, nöwette xitay ölkiliride qaymuqup yürgen Uyghur yashliri, pul tépish koyida exlaqsizliq heriketliri bilen shughullinishqa mejbur qalghan qiz - chokanlar we jazanixor qara guruhlarning sani kündin - kün'ge köpiyip, xitaylar Uyghurlarni körsila seskinip qachidighan bir haletni meydan'gha keltürgen.

Rehimsiz qilmish

Gerche Uyghur diyaridiki ziyaliylar arisida, bu mesilini qandaq bir terep qilish heqqide ghul - ghulilar shuningdek obzor we tenqidiy maqalilar élan qilin'ghan bolsimu, emma bu ehwal yaxshilinishqa qarap yüzlenmey belki kündin - kün'ge ewj élishqa bashlighan.

Uyghur diyarida chiqidighan melum bir tor bétide "ichkiri ölkilerdiki balilarning küni" dégen témida maqale élan qilin'ghan bolup, maqalide balilarni oghriliqqa salidighan xojayinlar, eger balilar telipige uyghun xizmet körsetmise, ularni her xil usullarda jazalaydighanliqi bildürülgen.

Mezkur tor bétide éytilishiche, balilarni oghriliqqa salidighan guruhning xojayinliri, balilarni ayropilanda uchurush, gül yéqish, terlitish, sowutush dégen'ge oxshash namlarda jazalaydiken. Ular torusqa ornitilghan chong shamaldurghuchqa balini ésip qoyup töt tamgha urup uchurush, balining bedenlirige tamaka yaki choghlan'ghan kawap zixini yéqish, tong qish künliri balining pütün kiyimlirini saldurup qoyup bir qanche sa'et turghuzush qatarliq jazalash charilirini qollinidiken.

Maqalide xitayning paytexti béyjingda bu xil ehwallarning eng köp yüz béridighanliqi eks ettürülgen bolup, balilarni oghriliq qilish üchün yanchuqchiliqqa ögitidighan meshiq bazisining béyjing gherbiy poyiz wogzalining jenubiy teripige jaylashqan néwjé kochisi, shu'angjing kochisi qatarliq jaylarda ikenliki ashkarilan'ghan.

Ikki xil inkas

Biz bu munasiwet bilen béyjingda turushluq bir qanche kishidin bu ehwalni sürüshtürduq. Emma özlirining bixeterliki üchün ismini ashkarilashni xalimighan bu kishiler, béyjing sheherlik saqchi idarisidiki erkin isimlik Uyghur saqchining bu ehwaldin toluq xewiri barliqini éytti.

Biz saqchi erkin'ge téléfun urup, uning aghzidin bu heqte ehwal igileshke tirishtuq. Lékin saqchi erkin bu xil ehwal béyjingda nahayiti az dep, bu heqte melumat bérishtin özini chetke tartti.

Biraq, xitayning melum bir ölkisidin heqsiz téléfun liniyimizge inkas yetküzgen bir kishi, saqchi erkinning sözini inkar qilip, adil we alim isimlik ikki balining yéqinda oghriliqqa séliniwatqanliqini, balilarning ichkirige kélip turidighanliqini, saqchilar oghriliq qilghan balilarni qogha alsimu, hojayinliri ularni pul bilen qayturup chqi'idighanlqi'ini éytti. (Eqide)