Altayda qanunsiz altun qézish herikiti yenila dawamlashmaqta

• Muxbirimiz méhribanning bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Yéqinda Uyghur élidin bérilgen xewerde, altay rayonida qanunsiz altun qézish qilmishlirining yenila nahayiti éghir ikenliki hemde bu xil ehwalning mezkur jaydiki muhitqa zor buzghunchiliq élip kéliwatqanliqi ashkarilan'ghan.

Xalighanche altun qazghuchilar sani yildin -yilgha köpeygen

Altayning ulun'gur deryasi bilen értish deryasi mezkur jaydiki asasliq altun ishlepchiqirish rayoni bolup hésablinidu. Yéqinda tengritagh tor bétide bérilgen xewerdin ashkarilinishiche,yillardin buyan xitay hökümitining altaydiki altun qézish ‏- échish ishlirining köpiyishige egiship, xitayning herqaysi jayliridin altaygha kélip altun kolash kimisi bilen értish deryasi we ülun'gur deryasidin xalighanche altun qazghuchilar sani azaymastin, belki yildin -yilgha köpeygen. Bu xil öz meyliche altun qézish ehwali mezkur jayning ékologiyilik muhitigha zor buzghunchiliq élip kelmekte.

Xewerde éytilishiche, altay wilayiti yer -zémin meblighi qanun ijra qilish- nazaret qilish etriti yéqinda köktoqay nahiyisidiki munasiwetlik orunlar bilen birliship, köktoqay nahiyisidiki értish deryasida xalighanche qalaymiqan altun qézishqa ishlitilgen altun kolash kémilirini tekshürüp bir terep qilghan.

Xewerde ilgiri sürülüshiche, yéqinqi yillardin buyan, gerche yerlik hökümet orunliri qanunsiz altun qézish qilmishlirini bir terep qilishta, köp qétim zerbe bérish herikiti élip barghan bolsimu, altun qazghuchilar sani yenila azaymighan. Xewerde yene " bu xil qanunsiz qilmishlar tüpeyli, döletning normal altun qézish pilani zor tesirge uchrash bilen bir waqitta, altayning ékologiyilik muhitimu pütünley weyran qilindi" dep eskertilgen.

Xitayning yerlik organliridin téléfun arqiliq igellen'gen ehwal

Biz altay rayonidiki qanunsiz altun qézish qilmishlirini téximu yaxshiraq igilesh üchün, mezkur jaydiki bir qisim ahalilerge we shundaqla altay wilayiti yer -zémin meblighi qanun ijra qilish orunliri, altay altun kan ishxanisi we muhitni qoghdash orunlirigha téléfon qilduq.

Ziyaritimizni qobul qilghan altay shehiridiki bir yerlik xitay puqra "her yili xitay ölkiliridin altay rayonigha kélip öz aldigha altun qazidighanlar heqiqeten nahayiti köp, hökümet tosimiz dep ming küchigini bilen, yenila héch amal qilalmaywatidu," dep bildürdi.

Altay shehirining muhitni asrash idarisining bashliqi hazir altayda qalaymiqan altun qazghuchilar peqet értish deryasi we ulunkur deryasidila emes, belki altay taghliridimu yamrap kétiwatqanliqini hemde bularning hemmisi dégidek xitay ölkiliridin kelgen aqqunlar ikenlikini melum qildi.

Ziyaritimizni qobul qilghan mezkur idare bashliqining melum qilishiche, altun qézish pesli 5 ‏- ayning axiridin bashlap 6 ‏- ay we 7 ‏- aylarghiche dawamlishidiken.

"Ichkiridin kelgen aqqunlargha amalimiz yoq"

Mezkur idare bashliqi sözide, her yili yerlik hökümet orunlirining saqchilar bilen birlikte kélip, qanunsiz altun qazghuchilarni sürgün qilidighanliqini, lékin uzun ötmey, ularning yene peyda bolidighanliqini bildürdi.

"Altun qazghili kélidighanlar her yili dégidek kélidu. Hemmisi dégidek ichkiri ölkilerdin kelgenler. Biz saqchi xadimliri bilen birlikte ularning altun qézish mashinisi we altun kolash kémisi qatarliq eswablirini musadir qilip, ularni öz yérige qayturiwétimiz. Lékin ming qoghlighan bilenmu, ularni qoghlap bolalmaydikenmiz. Qoghlighan chaghda azayghandek qilghini bilen, uzun ötmey ular yene peyda bolidu, ularning arisida ichkiri ölkilerdin bu yerge kélip medikarliq qiliwatqanlarmu bar, yene beziliri mexsus altun kolighili kelgenler....." Dédi mezkur idare bashliqi.

Radi'omizning ziyaritini qobul qilghan mezkur idare bashliqi yerlik xelqlerning héchqachan bundaq qanunsiz qalaymiqan altun qézish heriketliri bilen shughullanmaydighanliqini tekitlep, mundaq dédi: " ékologiyilik muhit heqiqeten weyran boldi. Yerlik xeliq bolsa, uni qoghdashqa tirishmaqta, ular hergizmu qalaymiqan altun qazidighan ishlarni qilmaydu. Mesilen, taghda qoy we kala baqidighan charwichilar her da'im taghlarda yürsimu, hergiz bundaq qanunsiz ishlarni qilmaydu, eksiche ular körgenliri heqqide dawamliq bizdek hökümet orunlirigha doklat qilip turidu. Biz shu zaman bérip qanunsiz altun qazghuchilarni bir terep qilimiz."

Ziyaritimizni qobul qilghan bu emeldar sözining axirida yene altayning yéri keng, zémini chong bolghachqa xitay ölkiliridin kéliwatqan aqqunlarning heddidin tashqiri köpiyip kétiwatqanliqini tekitlep, qanunsiz altun qazghuchilarni bir terep qilishta heqiqeten amalsiz qéliwatqanliqini bildürdi. (Méhriban)