Tyen'enmin meydanida, erz qilghuchi öz qarnini yérip ölüwélishke urundi
2006.08.15
Xongkong mingbaw gézitining jüme küni bergen xewiridin melum bolushiche, xitayning xunen ölkisidiki changsha dégen yéridin köp qétim béyjinggha kélip merkizi hökümet orunlirigha yerlik hökümetning déhqanlarning yérini xalighanche tartiwélish qilmishliri heqqide erz sunmaqchi bolghan déhqanlar wekili yang changjun yéqinda, yerlik saqchilar teripidin tutqun qilin'ghan. Chiqish yoli tapalmighan changshaliq bu déhqan tyen'enmén meydanigha kélip, özining qarnini yérip ölüwalmaqchi bolghan. Hazir uning ehwali xewp ichide qalghan bolup, weqe yüz bergen künining etisi 20 din artuq déhqan tyen'enmén meydanigha bérip naraziliq bildürgen.
Weqening sewebi
Xewerde ilgiri sürülüshiche, tyen'enmén meydanida öz qarnini yérip ölüwalmaqchi bolghan changshaliq yang changjün isimliq bu déhqan yerlik déhqanlarning hökümetke bolghan naraziliqini bildürüsh üchün, ilgiri - kéyin bolup jemi 4 qétim béyjinggha kelgen we mezkur yézidiki déhqanlarning yerlik hökümet teripidin xalighanche bozek qiliniwatqanliqi heqqide yuqirilap erz sun'ghan.
Mezkur yézidiki déhqanlarning melum qilishiche, yerlik hökümet déhqanlarning bir qisim yérini igilep, mezkur jaygha bulghan'ghan suni bir terep qilish zawutini salmaqchi bolghan. Ular yene tartiwélin'ghan yer üchün déhqanlargha dölet belgilimisi boyiche 30 milyon tölem heqqi bérishke wede qilghan. Lékin ular wediside turmay, hetta zawut sélish üchün qomuruliwétilgen milyonlighan yéngi kökligen köchetler üchünmu tölem heqqi bermigen.
Déhqanlar yuqiridin bérilgen tölem heqqining mezkur yéza komitéti teripidin xiyanet qilin'ghanliqini bilgendin kéyin, déhqanlar arisidin öz wekilini saylap chiqip béyjinggha bérip erz qilish qararini chiqarghan. Yang changjün bolsa saylinip chiqqan wekillerning biri bolup, bu yil yil béshidin bashlap, déhqanlarning menpe'eti üchün, köp qétim rayon, sheherk we ölke derijilik herqaysi hökümet orunlirigha bérip erz sun'ghan. Hemde ilgiri - kéyin bolup 4 qétim béyjinggha barghan. Lékin uning qilghan erzliri hich bir yerde aqmighan. Eksinche, yerlik hökümet we saqchilar teripidin tutqun qilinip, köp qétim ziyankeshlikke uchrighan.
Amalsizliqtin tallighan yol
Uning bilen bille erz qilip yürgen yashinip qalghan gen jyemin isimliq bir déhqan saqchilar teripidin tutush buyriqi chüshürülgechke 7 ay öz öyige qaytalmighan. Saqchilar yene yang changjün heqqidimu tutush buyruqi chüshürgen. Héchqandaq chiqish yoli tapalmighan yang changjün 8 - ayning 6 - küni tyen en mén meydanigha kélip, öz qarnigha pichaq tiqip ölüwalmaqchi bolghan hemde ayali we öz yézisidiki déhqanlargha wesiyet xéti qaldurup, özining dawa qilish yolida héchqandaq netijige érishelmey amalsiz qalghanliqtin ölüwélish yolini tallighanliqini melum qilghan. U yene ayaligha " méni eyibke buyrumang, eyibleshke tégishlik bolghanlar achköz we chirikliship ketken emeldarlar, men kentdashlirimning manga tapshurghan wezipisini orundiyalmidim. Buni oylisam kenttiki déhqanlargha yüz kélelmeymen. Shunga amalning yoqliqidin bu yolni tallidim" dep wesiyet xéti qaldurghan.
Bextke yarisha weqe yüz bergendin kéyin, tyen'enmin meydanida nöwetchilik wezipisini ötewatqan saqchilar uning özige pichaq tiqqanliqini körüp qilip, uni derhal doxturxanigha élip barghan. Lékin shundaqtimu uning hayati yenila xeter ichide qalghan.
Radi'omizning ziyaritini qobul qilghan mezkur yéza komitétining adimi yüz bergen weqedin xewerdar ikenlikini we kent bashliqlirining béyjinggha yang changjünni yoqlashqa ketkenlikini melum qilipla téléfonni qoyuwetti.
Biz yene yang changjün turushluq rayondiki jama'et xewpsizlik idarisighimu téléfon qilip, munasiwetlik ehwallarni igilimekchi bolduq. Lékin téléfonni alghan idare xadimi " yang changjünning hayati xeterlik basquchtin ötüp ketti" dep qalghan bashqa su'allargha jawap bérishtin özini qachurdi.
Xongkungda neshr qilinidighan mingbaw gézitide bérilgen xewerde éytilishiche, mezkur weqening yüz bérishi xu nen ölkisining rehberlirining déqqitini qozghighan bolup, ular yang changjün turghan yézigha mexsus tekshürüsh guruppisi ewetken.
Bundin ilgiri yeni bu yil 7 - ayning 20 - küni, tyen'en min meydanida bir adem özige- özi ot qoyup ölüwalmaqchi bolghanda, bashqilar teripidin qutulduriwélin'ghan. Munasiwetlik melumatlargha qarighanda, hazir tyen'enmin meydanigha bérip besh yultuzluq qizil bayraq astida özini özi öltürüwalmaqchi bolghanlar barghanséri köpeygen, ölarning köp sandikisi yuqirilap dawa qilghuchilar iken.
Özini öltürüwélish arqiliq qanun'gha jeng élan qilish
Ziyaritimizni qobul qilghan xébéy ölkisidiki wang shyu ji isimliq bir ayal özining 21 -yildin buyan toxtimay dawa qilip yürgenlikini hemde bu jeryanda yerlik saqchilar teripidin yüz nechche qétim qolgha élinip, ikki qétim qamaqta yatqanliqini, hetta saranglar doxturxanisigha apirip qamap qoyulghanliqini sözlep berdi. U yene özining köp qétim ölüwalmaqchi bolghanliqini hemde her qétim bashqilar teripidin qutuldurilin'ghanliqini melum qildi. Bu yil téxi emdi 46 yashqa kirgen, lékin salametlik jehette türlük késelliklerge giriptar bolup héch bir chiqish yoli tapalmay yürgen wang shywji xanim söhbet jeryanida yene özining hélimu teyen'enmén meydanigha bérip ölüwélishni oylaydighanliqini bildürdi:
" Méning hazir héchbir chiqish yolum yoq. Yillardin buyan salametlikkimdinmu pütünley ayrilip, türlük késelliklerge giriptar bolup qaldim. Mende hazir héchqandaq ümid dégen tuyghu yoq. Shunga men öz hayatimni qurban qilish arqiliq qanunning manga bolghan yolsuzliqigha jeng élan qilay deymen. Men hazir peqet amal qilalmisam tyen'enminning üstige chiqip özemni yerge étip ölüwalay deymen. Yaki bolmisa tyen enménmeydanigha bérip, dora ichip ölüwélishni oylawatimen"
Munasiwetlik melumatlargha qarighanda, hazir xitayda yer -zémin mesilisi tüpeylidin öz hayatidin waz kéchiwatqanlar sani barghanséri köpeymekte. (Méhriban)
Munasiwetlik maqalilar
- 4 - Iyun weqesi heqqide 17 yildin kéyinimu ixtilap éghir
- Xitay hökümiti tyen'enmin weqesi heqqide yenila jim -jit bolup turmaqta
- "Tyen'enmin aniliri" amérika dölet mejlisige ochuq xet yazdi
- 4 - Iyun tyen'enmin aniliri bayanat élan qildi
- Xitaydiki kishilik hoquq pa'aliyetchilirining a'ile teweliri kofi annan'gha xet yazdi
- Xitaydiki qanun - tüzümning yétersizliki déhqanlarning naraziliqini kücheytip muqimsizliqni peyda qilmaqta
- 1989 - Yilidiki 4- iyun weqesini hel qilish modéli qandaq bolushi kérek?
- Xitay we Uyghur élining ilim - pen sahesidiki chiriklik mesilisi