Amérika -mongghuliye herbiy hemkarliqi piship yétilmekte

• Muxbirimiz welining bu heqtiki melumati
• Download story audio

Birleshme agéntliqining 8 ‏- ayning 11 ‏- küni béyjingdin xewer qilishiche, yéqinda amérika bilen mongghuliye birlikte b d t ning tinchliq saqlash programmisi üchün ikki heptilik herbiy meshiq orunlashturghan. Ulanbatur shehirining shimal teripidiki besh tagh rayonida ötküzülüwatqan 'xanni izlesh' dep atilidighan bu herbiy meshiqqe fiji, tongga, tayland, bén'gal we hindistandin ibaret 5 döletning herbiy qisimliri bolup jem'i 850 jengchi qatnishiwatidu. Yuqirida nami tilgha élin'ghan köp dölet qisimliri -‏ dep bayan qilidu amérika qisimlirining bayanatchisi léyténant derijilik ofitséri mark zimmar, ‏- bu köp dölet qisimliri kursni tügetkendin kéyin, ulargha b d t ning tinchliq saqlash qoshunigha qatnishish üchün guwahname tarqitip bérilidu.

Xewerde bayan qilinishiche, burun sabiq sowét ittipaqining sün'i hemra döliti bolghan mongghuliye yéqinqi yillarda birdinla amérikining ittipaqdishigha aylandi we amérika bilen bir septe turup iraqqa qoshun ewetti. Shuningdin kéyin jorji w. Bush amérika prézidéntiliq salahiyiti bilen tunji qétim mongghuliyini ziyaret qilghan idi. Xewerde bayan qilinishiche, amérika yéqinqi yillarda rusiye we xitaydin ibaret ikki yadro qoral dölitining otturisida békinip qalghan mongghuliye bilen herbiy alaqe ornatti. Mongghuliyimu chong qoshniliri teripidin idare qilinip kétish xewpidin qutulush üchün amérika bilen bolghan munasiwitini kéngeytishni izdeydu.

Amérika bilen mongghuliyining herbiy munasiwiti gerche yéngi bolsimu, emma hazir piship -yitiliwatidu

Amérikining mongghuliyide turushluq elchixanisining bayanatchisi aléksi kralning bayan qilishiche, mongghuliye hazir amérika bilen birlikte 2003 ‏- yilidin buyan 3 ‏- qétim élip bériwatqan 'xanni izlesh meshqi' dep atilidighan herbiy meshqni dawamlashturiwatidu. Bu meshiqqe qatnishiwatqan köp dölet qisimliri hazir qarawulluq ponkitlirini saqlash, charlash élip bérish, binalarning bixeterlikini saqlash, eshya teqsimlesh, pewqul'adde wezipe ötesh, da'ire belgilesh qatarliq jehetlerde meshq qilmaqta. Bu meshiqqe rusiye, xitay, fransiye, italiye, béritaniye, yaponiye we jenubiy koriyi'iler közetküchi ewetken. Amérikining mongghuliyide turushluq elchixanisining qarishiche, amérika bilen mongghuliyining herbiy munasiwiti gerche yéngi bolsimu, emma hazir piship -yitiliwatidu.

Fransiye agéntliqining tokyodin xewer qilishiche, yaponiyining bash ministiri junishiro koyzumi mongghuliyige qilghan ikki künlük ziyaritini axirlashturup 8 ‏- ayning 11 ‏- küni tokyogha qaytip kelgen. Bu yaponiye bash ministiri kéyzo obochi 1999 ‏- yili mongghuliyini ziyaret qilghandin buyan yaponiyining bash ministir derijilik emeldarining mongghuliyige qilghan tunji qétimliq ziyariti bolup hésablinidu. Koyzumi bu qétim mongghuliyining qollishigha érishishni izligen.

Mongghuliye üchün pütün dunyagha qarap algha ilgirilesh pursiti

Bultur amérika prézidénti jorji w. Bush mongghuliyini ziyaret qilghanda fransiye agéntliqi élan qilghan obzorda "amérika ikki chong qudretlik döletning otturisida békinip qalghan mongghuliyidin ibaret bu yash démokratik döletni qollashqa bashlidi. Mongghuliyimu bu pursettin paydilinip, amérika bilen bir septe turup iraqqa 180 neper esker ewetti. Amérika hazir mongghuliyini, xuddi hununuludiki tinch okyan tetqiqat merkizi baha bergendek, 'kommunizmdin démokratik tüzümge tinch ötüshning ülgisi' qilip tiklewatidu. Mongghuliye emeldarlirimu bu pursetni 'mongghuliye üchün pütün dunyagha qarap algha ilgirilesh pursiti, emdi pütün dunya mongghuliyige diqqet bilen qaraydighan bolidu' dédi, dep bayan qilin'ghan idi. Fransiye agéntliqining mongghuliye rehberliri amérikini ziyaret qilghanda élan qilghan obzoridimu 'amérika prézidénti jorji w. Bush bu weqeni "amérika -mongghuliye omumyüzlük sepdashliq munasiwiti ornatqanliqining yéngi esiri" dep jakarlighanliqidin qarighanda, amérika mongghuliyining stratégiyilik ornini közde tutup, hazir uni özining asiya stratégiye torigha qoshuwaldi' , shundaqla hazir 'amérika mongghuliyining b d t ni 5000 kishilik tiz inkas qayturidighan tinchliq saqlash qoshun bilen teminlishi üchün, 18 milyon amérika dolliri ajritip, mongghuliye herbi qomandan terbiyilep bériwatidu' dep bayan qilin'ghan idi.

Amérika awazi burun élan qilghan sanliq melumatlargha asaslan'ghanda, mongghuliye 1987 ‏- yili amérika bilen diplomatiye munasiwiti ornatqan. U 1990 ‏- yillardin bashlap démokratik islahat élip bérishqa bashlighanda, amérikining aktip qollishigha ériship kelmekte. Amérika 1994 ‏- yilidin bashlap mongghuliyini rusiye we xitaydin bashqa 'tesewwurdiki 3 ‏- muhim dölet' dep qarap kelmekte we 1999 ‏- yilidin bashlap mongghuliyini sodida alahide étiwar bérilidighan dölet ornigha ige qilip, uninggha izchil halda köp jehettin iqtisadiy yardem bermekte. (Weli)