Җорҗ буш путинни мудапиә системисидин қорқмаслиққа дәвәт қилди
2007.06.05

Америкиниң шәрқий явропада башқурулидиған бомбидин мудапиә көрүш системиси орнитиш пилани русийини әндишигә салған болуп, бу мәсилидә икки дөләт арисида пикир ихтилаплири давамлишип, икки дөләт мунасивәтлиригә сәлбий тәсир көрситидиған амилларниң биригә айланған иди. Сәккиз санаәтләшкән дөләт рәһбәрлири йиғини һарписида америка президенти җорҗ буш русийини мәзкур системидин қорқмаслиққа чақирип, буниң русийигә тәһдит әмәсликини чүшәндүрди.
Буш путинни қорқмаслиққа чақирди
Америка президенти җорҗ буш санаәтләшкән 8 дөләт йиғини һарписида өзиниң явропадики бәш дөләткә қаратқан сәпирини сәйшәнбә күни алди билән чехийә җумһурийитидин башлиди.
Президент буш чех җумһурийитиниң президенти васлав клаус вә чех баш министири қатарлиқ әрбаблар билән көрүшүп, америка-чех мунасивәтлири җүмлидин америкиниң шәрқий явропа орунлаштурмақчи болған башқурулидиған бомбидин мудапиә көрүш системисини өз ичигә алған бир қатар мәсилиләр һәққидә тохталди.

Америка авази радиосиниң мухбири скот стернисниң прагадин бәргән хәвиригә асасланғанда, президент буш америкиниң шәрқий явропада орунлаштурмақчи болған башқурулидиған бомбидин мудапиә көрүш системисиниң русийигә тәһдит әмәсликини тәкитлигән .
Буш мухбирларни күтүвелиш йиғинидики сөзидә русийә президенти путинниң явропа қурулмақчи болған мәзкур мудапиә системисидин қормаслиқини тәкитләп, " мән сәмимийлик билән шундақ һесаблаймәнки, башқурулидиған бомбидин мудапиә көрүш системиси пәқәт мудапиә мәсилисидин ибарәттур. Мән бу һәқтә президенти путин билән хәйлигендамда ечилидиған сәккиз чоң дөләт йиғинида вә йәнә у июлниң бешида у маңа кәлгәндә сөзлишимән. Мән униңға владимир, сән башқурулидиған бомбидин мудапиә көрүш системисидин қорқмаслиқиң керәк, биз америка-русийә бирләшмә системисини қурушқа бирликтә қатнишишимиз мүмкин" дегән.
Соғуқ мунасивәтләр уруш ахирлашти
Буш бу сөзини ейтиштин бир күн илгири русийә президенти владимир путин америкиниң башқурулидиған бомбидин мудапиә көрүш системиси һәққидә қайта тохтилип, буниң русийә үчүн тәһдит икәнликидин бишарәт бериш билән биргә әгәр америкиниң бу системини орнатса, у чағда русийиниң башқурулидиған бомбилириниң нишаниниң явропа болидиғанлиқини билдүрүп, " биз өз хәвпсизликимизни қоғдишимиз керәк , бундақ қилишимизниң тәшәббускарлири биз әмәсмиз " дәп тәкитлигән.
Русийиниң интерфакис агентлиқиниң хәвәр қилишичә, президент буш" соғуқ урушниң ахирлашқанлиқи вә чех хәлқиниң охшаш вақитта америка қошма шитатлири вә русийиниң дости болалайдиғанлиқини тәкитлигән. У сөзидә йәнә " биз бирликтә көплигән мәқсәтләргә йетәләймиз, униң бири, әркин дөләтләрни рәзил түзүмләр тәрипидин қоюп берилиши мумкин болған ракеталардин қоғдаштур."
Америка президенти буш өз сөзидә русийә президентиға башқурулидиған бомба системисиниң русийигә қаритилмиғанлиқини һәмдә "бизниң мәмликәтлиримизниң дүшмәнлири әшундақ ракеталарни қоюп беришқа уриниватқан рәзил түзүмләр вә әсәбийләр" дәп чүшәндүргәнликини тәкитлигән .
Мухбирларни күтүвелиш йиғинида чех баш министири мирек топаланек мәзкур мудапиә системисини қоллаш мәнисини билдүрүп, бу системиниң явропаниң әркинликини қоғдашни күчәйтидиғанлиқини, уларниң мәзкур системини явропа земинидики әркинликни қоғдашқа қошулған ортақ төһпә дәп қарайдиғанлиқини тәкитлигән.
Президент буш рабийә қадирни қобул қилди

5-Июн күни президент буш прагада ечилған хәлқаралиқ демократийә вә инсан һоқуқи йиғиниға қатнишип, демократийә һәм кишилик һоқуқ мәсилиси һәққидә нутуқ сөзлиди. Игилишимизчә, шу күни йәнә президент җорҗ буш вә униң рәпиқиси лора буш ханим прагада өткүзүлгән демократийә вә кишилик һоқуқ йиғиниға қатнашқан дуня уйғур қурултийиниң рәиси, уйғур миллий һәрикитиниң рәһбири рабийә қадир ханимни қобул қилған. Рабийә қадир ханим президент бушқа уйғурларниң допписини тәқдим қилған шуниңдәк уйғурлар һәққидә мәлумат бәргән . Америка президенти рабийә қадир ханимға өзиниң уйғурлар мәсилисигә көңүл бөлидиғанлиқини билдүргән.
Президент буш демократийә вә инсан һоқуқи мәсилиси һәққидә сөзлигән нутқи давамида рабийә қадирни алаһидә тилға елип, униң демократийә вә кишилик һоқуқ үчүн күрәш қилғанлиқи сәвәбидин пәрзәнтлириниң диктаторлар тәрипидин түрмигә ташланғанлиқини әслитип өткән.
Уйғур көзәткүчилири америкиниң шәрқий явропада башқурулидиған бомбидин мудапиә көрүш системиси орнитишиниң русийиниң наразилиқиға учраватқан пәйттә һәмдә зор хәлқара әһмийәткә игә сәккиз санаәтләшкән дөләт башлиқлири йиғининиң ечилиш һарписида уйғур миллий һәрикитиниң рәһбири рабийә қадирни қобул қилишини уйғурларниң демократик вә миллий һәрикитигә зор илһам вә үмид елип келиду дәп қаримақта. Хәвәрләрдин қариғанда, президент буш сәккиз санаәтләшкән дөләт йиғидин кейин, 8-июн күни полшани зиярәт қилип, полша президенти билән башқурулидиған бомбидин мудапиә көрүш системиси вә башқа мунасивәтлик мәсилиләр бойичә сөһбәт елип бариду.
Америкиниң пилани бойичә полша билән чехийигә 10 данә башқурулидиған бомбидин мудапиә көрүш қурулмиси орунлаштурулмақчи , тарихтин бери шәрқий явропани өз тәсир астида тутушқа интилип кәлгән русийә буни өзигә нисбәтән зор тәһдит дәп қариған , нәтиҗидә мәзкур мәсилидә икки дөләт арисида пикир ихтилапи күнсайин күчәйгән болуп, июл айлирида президент путин америкини зиярәт қилип, президент буш билән мәзкур мәсилә һәққидә сөһбәтлишип, мәсилини айдиңлаштурмақчи икән. (Үмидвар)
Мунасивәтлик мақалилар
- Сталинниң оғли қандақ өлди? (2)
- Сталинниң оғли қандақ өлди? (2)
- Русийидә тақирбашлар һәрикити күчәймәктә
- Русийә -түркмәнистан -қазақистан сөһбити вә енергийә күриши
- Русийә " вәтән уруши"ниң ғәлибисини тәбриклиди
- Мис һәйкәлдин туғулған җидәлләр: естонийә - русийә дипломатик күрәшлири
- "Америкиниң башқурулидиған бомба - қалқан системиси русийиниң мәнпәәтигә пайдилиқ"
- Русийә җамаәтчиликиниң борис йелтсингә бәргән баһалири
- Сабиқ русийә президенти борис йелтсин вә демократийә
- Русийиниң сабиқ президенти борис йелтсин вапат болди
- Америка-русийә мунасивәтлириниң истиқбали нәдә?
- Америка - русийә арисида қайта соғуқ уруш вәзийити шәкиллинәмду?