Ramisféld xitaydiki niqaplarni échiwetmekchi


2005.10.18
CHINA-US-DEFENSE-RUMSFEL-63.jpg
Xitay armiye gérirali saw gu'angchü'en béyjingda amérika dölet mudapi'e ministiri ramsféld ependini kütüwaldi. AFP

Amérikining dölet mudapi'e ministiri donald ramisféld ependi 10 - ayning 18 - küni xitayda 3 künlük ziyaritini bashlighan. Bu ramisféld ependining 2001 - yili bush hökümitining dölet mudapi'e ministiri bolghandin kéyin, mushu salahiyet bilen tunji qétim xitayni ziyaret qilishi bolup hésablinidu.

"Amérika birleshme agéntliqi" ning xewiride, ramisféld ependi xitayning siyasiy, iqtisadiy we herbiy jehetlerning hemmiside tereqqi qilip , uchuq - yoruq jem'iyetke qarap ilgirilishini ümid qilidghanliqjni bildürgen. Ramisféld ependi muxbirlargha xitayda néme mesililerni otturigha qoyidighanliqini ashkarilimighan bolsimu, emma béyjing rehberlirining dunyada xitaygha héchqandaq tehdit bolmighan ehwal astida, yene herbiy xirajetni shu qeder tiz köpeytilgenlikining seweblirini chüshendürüp bérishini ümid qilidighanliqini bildürgen.

Doklatlardiki sanliq melumatlar

"Amérika awazi" ning xewiride bayan qilinishiche, ramsféld ependi bu yil 6 - ayda muxbirlargha "xitayning herbiy xamchoti nahayiti tiz köpeytilgenliki bir qiziq ish. Kim bu döletke tehdit saptu, shu qeder köp xirajetni némige ishlitidu, zadi néme qilmaqchi, bashqa döletler buni bilishni xalaydu" dégen idi. Amérika dölet mudapi'e ministirliqining bu yil 7 - ayda élan qilghan doklatidimu "xitay hazir herbiy xirajitini ötken 5 yilliq sanidin biraqla 3 hesse ashurup 90 milyard amérika dollirigha yetküzdi" déyilgen idi.

Ramsféld ependi düshenbe küni "asiya wold sitrit géziti" gha yézip bergen obzorida "xitay rehberliri téximu échiwétilgen, dewr bilen maslashqan, uchuq - yoruq bolghan bir xil hökümet sistémisini qobul qilishi kérek" dégen.

Asiyadiki herbiy tengpungluqni saqlash

B b s ning xewer qilishiche, ramisféld ziyariti jeryanida koriye yérim arilini yadro qoralliridin xali qilish mesilisnimu tilgha alidu. Ramsféld ependining bu qétim béyjing shehirining shisen rayonigha jaylashqan bir mexpi qomandanliq merkizini ziyaret qilish telipi xitay teripidin ret qilin'ghan bolsimu, emma xitay uning 2 - topchi qisim dep atilidighan bashqurilidighan bomba qoshunlirining qomandanliq shitabini ziyaret qilishigha maqul bolghan.

Xewerde éytilishiche, amérikining yuqiri qatlam emeldarliri xitayning herbiy pa'aliyetliri uchuq - yoruq bolmaywatqanliqigha qarap , künlerning biride amérikining asiyadiki herbiy baziliri bilen xitay otturisida sürkilish peyda bolup, ot échilip kétidighan hadise yüz bérishi mumkin, dep qarimaqta. Shunglashqa ramsféld ependi bu qétim xitayda mesililerni uchuq otturigha qoyup, xitaydiki niqaplarni échiwétishni, asiyadiki herbiy tengpungluqni saqlashni, öz ara chüshinish hasil qilishni, dölet munasiwitini yaxshilashni ilgiri sürüshni oylaydu.

Ramsféld heqqide

"Gogol xewerliri" de élan qilin'ghan mulahizide bayan qilinishiche, 73 yashliq ramisféld ependi bush hökümitining yer shari xaraktérliq térrorizimgha qarshi turush istratégiyisining qet'i hémaye qilghuchisi we yéngi konsérwatizim éqimining wekilliridin biri bolghan bürküt mijezlik erbab. U adette ziyarette chay ichip, romka soqushturup yürüsh bilen qana'etlinidighan kishi emes, belki u emeliy mesililerni hel qilidighan kishi. U buningdin burun amérikining dölet mudapi'e minisitiri bolmasta, xitaygha eyni waqittiki salahiyiti bilen nurghun qétim kelgen, xitayni chüshinidighan kishi. U dölet mudapi'e ministiri bolghandin kéyin, xitay terep amérikining herbi bazilirini ziyaret qilish jehette otturigha qoyghan teleplerning hemmisini qandurghan. Emdi u xitayni ziyaret qilghanda, xitay uning merkizi herbiy komitétning béyjingning shangsen téghidiki mexpi qomandanliq shitabini ziyaret qilish telipini ret qilghan.

Bezi uchur wastiliri buni "xitayning ramsféldqa körsetküdek bir némisi yoq bolghanliqtin bolsa kérek, bolmisa qarshi terepke özining küchini körsitip qoyush yaman ish emes idi" dep tehlil qilmaqta.

Maqalida bayan qilinishiche yene, ramsféld ependi bu qétim xitaydiki ziyartide mesililerni konkért otturigha qoyup, xitayning amérikigha tutqan mu'amilisidiki niqaplarni échiwitishke tirishidu. Emma perez qilinishiche, bu jehette bösüsh xaraktérliq netije hasil bolishi natayin. (Weli)

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.