Xitay pütün armiyisini qayta retleshke bashlidi
2005.07.18
Xitayning "azadliq armiye géziti" de élan qilin'ghan xewerdin melum bolishiche, xitayning bu qétimliq armiyini tertipke sélish herikitining kölimi ezeldin körülüp baqmighan derijide chong bolghan. Shundaqla tertipke sélish chariliri bolsa, armiyining ichki qisim qurulmisini ilgharlashturush, yuqiri téxnikiliq terkibini köpeytish, uniwérsal qurulushini kücheytish, birleshme urush qilish qomandanliq iqtidarini ashurush hemde ofétsér we eskerlerning nisbitini yaxshilash qatarliqlarni öz ichige alghan. Omumiyüzlük éytqanda, xitayning bundaq qilishtiki asasliq meqsiti, armiyini kichik tiplashturush, bir pütünlükke keltürüsh we iqtidarlashturush bolup hésablinidu.
Xitay dunyaning herbiy islahat yönilishige maslashmaqchi
Amérika oklaxoma merkiziy uniwérsitétining gherbiy tinch-okyan tetqiqat ornining bashliqi doktur li shyawbin, xitayning armiyisini tertipke sélishining, soghaq urushtin kéyin pütün dunya yüzliniwatqan herbiy islahat chong yönilishige maslishish ikenlikini bildürdi. U mundaq dédi:
"Chong da'iridin élip éytqanda, dunyada hazir herbiy islahat we herbiy inqilab élip bériliwatidu. Bolupmu soghaq urushtin kéyin amérikini öz ichige alghan bir qanche asasliq döletler herbiy saheside zor islahat élip bérip, herbiy organlarni qisqartti hemde armiyining téxnikiliq sewiyisini ashurushqa ehmiyet berdi. Xitay del mushu éqimgha maslashmaqchi. Uning üstige amérikining 1992 - yilidiki paris qoltughi urushi we bosniye, kosowa urushliridin kéyin, xitay hökümiti ötmüshtiki kona armiye tüzümi we kona herbiy iqtidar bilen hazirqi weziyetke maslashqili bolmaydighanliqini bayqap yetti".
Amérika bu islahatni paris qoltughi urushidila bashlap bolghan
Xongkongdiki herbiy ishlar obzorchisi ma dingshéng, xitayning armiye tüzülmisini retke sélish herikitining, ularning qéliplashturush we zamaniwilashturush prinsipigha chüshidighanliqini bildürdi. U yene xitayning armiyini kichik tiplashturush nishanida toxtulup, bundaq qilishtiki meqsetning asasliqi, qomandanliq qatlimini azaytish arqiliq armiye kölimini zamaniwiylashqan herbiy eslihelerge maslashturush ikenlikini bildürdi. U mundaq dédi:
"Armiyini kichik tiplashturmaqchi bolghini, amérikini dorap nurghun qomandanliq qatlamlirini qisqartmaqchi bolghini. Chünki köp qatlamgha bölünüp ketkende, buning ünümi anche yaxshi bolmaydu hemde urush taktikisini yaxshi igiligili bolmaydu. Bularning hemmisi zamaniwiylashqan qoral eslihelirige shundaqla qomandanliq kontrol qilish séstimisining éléktirlishishigha mas kelmeydu. Amérika on nechche yilning aldidiki paris qoltughi urushidila armiyini islahat qilip bolghan. Shunga xitay azadliq armiyisi hazir del mushu yolni méngiwatidu".
Xitayning herbiy tereqqiyati gherb ellirige sélishturghanda köp arqida
Ma dingshing sözide yene, armiyini qayta retke sélishning xitay armiyisini téximu parasetlik qilishqa paydisi bolidighanliqini, emma buni tereqqiy qilghan döletlerning armiyisige sélishturghanda, xitay armiysining eqliy qabiliyet iqtidari we omumiyüzlük sewiyisining yéqin kelgüside yenila qalaq halette turidighanliqini bildürdi. U mundaq dédi:
"Gerche hazir 'xitay tehditi nezeriyisi' we xitayning bash kötürüshige oxshash perezler otturigha chiqiwatqan bolsimu, lékin méning shexsiy qarishimche, kembeghelliktin emdila qutulushqa bashlighan bundaq bir chong dölet shundaqla kishi béshigha toghra kélidighan milliy ishlepchiqirish omumiy qimmiti aran 1000 dollar etrapida boluwatqan bu dölet tereqqiy qilghan döletlerge undaq asan yétishelmeydu. Xitay özining burunqi ehwaligha qarighanda téximu ilgharlishishi mumkin, lékin gherb elliri bilen sélishturghanda perq yenila chong".
Doktor li shyawbin xitay armiyisining hazir yenila, yérim mashinilashqan basquchta bolup, eqliy qabiliyet iqtidarining yenila kemchil ikenlikini, mushu sewebtin xitay dölet re'isi xu jintawning "chong sekresh islahati" ni yolgha qoyushni otturigha qoyghanliqini bildürdi. (Peride)