Xitay muxbiri xé chingliyen xitay metbu'atining ichkiy sirini ashkarilidi


2006.07.24
heqinglian-newbook.jpg
" Tuman qaplighan xitay‏" namliq kitabning muqawisi

Xelq'arada zor derijide ghulghula qozghawatqan " tuman qaplighan xitay" namliq bu 250 ming xetlik kitabda, uzun yil xitayda muxbir bolup ishligen aptor xé chinglyen, öz béshidin ötküzgen künlerge asasen, nurghunlighan emeliy pakit we misallar arqiliq, meyli qanun jehette bolsun yaki tüzüm -belgilime we yaki siyaset jehette bolsun, xitay hökümitining yillardin buyan metbu'atni kontrol qilishta ishlitiwatqan barliq héli - mikirlirini tel - töküs pash qilghan.

Xitay metbu'at sistémisini eng toluq ashkarilighan kitab

Teywen dölet uniwérsitéti axbarat tetqiqat bölümining bashliqi jang jinxu'a mezkur kitabqa nahayiti yuqiri baha bergen bolup, "bu kitab ta hazirgha qeder xitay metbu'at sistémisini eng toluq ashkarilighan kitab bolup hésablinidu" dep körsetken:

"Menche hazir xitay hökümitining metbu'atqa bolghan kontrolluqini pash qilishta, buning aldigha öteleydighan kitab téxi bayqalmidi. Mezkur kitabta ishlitilgen matériyallarning hemmisi dégidek birinchi qol we nahayiti yéngi bolup, akadémiye saheside heqiqeten paydilinishqa tégishlik shundaqla zor ehmiyetke ige bolmaqta. Aptor xé chinglyen xitaydiki chéghida " alahide rayon iqtisadiy" we " shinjin qanun géziti " qatarliq metbu'at orunlirida uzun yil muxbir bolup ishligen. U peqet muxbir bolupla qalmay, belki nahayiti dangliq jem'iyetshunas dep tonulghan. U öz béshidin ötken weqelerni eslesh arqiliq xitay hökümitining metbu'atqa bolghan kontrolluqining qandaq derijige yetkenlikini échip tashlighan. Shunga men bu kitabni intayin zor paydilinish ehmiyitige ige' dep qaraymen "

Teshwiqat ministirliqining bashliqi bolghanlar héchqandaq shan -sherepke érishkini yoq

Radi'omizning ziyaritini qobul qilghan "tuman qaplighan xitay" namliq bu kitabning aptori xé chinlyen özining mezkur kitabni yézishtin burun, amérikidiki xitay kishilik hoquq teshkilatigha xitay hökümitining metbu'at sahesini qandaq kontrol qiliwatqanliqi heqqide mexsus doklat sun'ghanliqini hemde mezkur kitabni shu doklat asasida téximu kéngeytip, nurghunlighan yéngi mezmunlarni qoshush arqiliq toluqlap chiqqanliqini, bolupmu chet'eldiki oqurmenler üchün, xitay metbu'atidiki rast we yalghanni perq étish tejribilirini tepsiliy tonushturghanliqini melum qildi. U yene 1949 ‏- yilidin bashlap kommunist xitay teshwiqat ministirliqining ministiri luding yini misal qilip, mundaq dédi:

"Men lu dingyining teshwiqat ministirliqining ministiri bolup ishligen chéghidiki tesiratining qandaq kélip chiqqanliqini bayqidim. Lu dingyi 'men 10 nechche yil teshwiqat ministirliqining ministiri bolup, qilghan ishim pütünley ademlerni tertipke sélish we ularni qiynashtin bashqa ish emes 'dep bildürgen. Uning bu mesilige bolghan tonushini xéli chongqur dep qarisaq bolidu. Chünki u ' men bu xizmetni qilish jeryanida shuni tonup yettimki, teshwiqat ministirliqining ministiri meyli kim bolushtin qet'iy nezer, dawamliq menpe'et kürishi, xelq we hökümet otturisidiki osal halette qalidu. Shunga ta hazirghiche, teshwiqat ministirliqining bashliqi bolghanlar héchqandaq shan -sherepke érishkini yoq ".

Adem tutushning bahanisi – dölet mekpiyetlikini ashkarilash

"Tuman qaplighan xitay" namliq bu kitabning aptori xé chinlyen mezkur kitabda, xitay hökümitining "dölet mexpiyetliki" heqqide békitken belgilimilirini analiz qilip"emeliyette xitay hökümiti dégen 'dölet mexpiyetliki' ular üchün bir chong bahane, xitay hökümiti öktichilerni dawamliq 'dölet mexpiyetlikini ashkarilap qoydi' dep qolgha alidu. Mesilen, xitay hökümiti xongkong puqrasi shü zérunggha 2001 ‏- yili ‘qanunsiz halda chégra sirtidikilerge uchur yetküzgen’ dégen bahane bilen 13 yil qamaq jazasi bergen. Emeliyette uning koriye alimlirigha yetküzüp bergini peqet 50 ‏- yillarda neshr qilin'ghan héchqandaq mexpiyetliki bolmighan ' koriye urushi' diki ichki matériyallar idi " dep körsetken:

"Ularning tekitligen dölet mexpiyetliki xitayning qanun -belgilimisi boyiche élip éytqanda, héchqandaq mexpiyetlik katogoriyisige kirmeydu. Mesilen, shü zérung délosida, ular gu'angju herbiy rayonigha mexsus buyruq chüshürüp, 35 yildin buyan héchqachan mexpiyetlik dep qaralmighan bir höjjetni ' mexpiy höjjet' qilip békitken we shuni bahane qilip, shüzérungni qolgha alghan ".

Ziyaritimizni qobul qilghan "tuman qaplighan xitay" namliq bu kitabning aptori xé chinlyen mezkur kitabta xitaygha bérip ziyaret qiliwatqan chet'el muxbirlirining heqiqiy ehwali heqqide toxtilip, " qarimaqqa xitaydiki chet'el muxbirliri mezkur jayda erkin ziyaret qilish hoquqi bardek qilghini bilen, emeliyette ehwal pütünley bashqiche’ dep körsetken:

"Chet'el muxbirliri xitaygha bérip ziyaret qilghinida, qarimaqqa xitay hökümiti ularning herqandaq bir kishini ziyaret qilishigha yol qoyghinidek qilghini bilen, emeliyette ular chet'el muxbirliri ziyaret qilmaqchi bolghan ademge aldin'ala agahlandurush bergen bolup, uning némini déyish we démeslikini alliqachan békitip bolghan. Ular hetta ziyaret qilish sorunigha mexpiy adem ewetip nazaret qilidu, eger ziyaret qobul qilghuchi birer sözdin kétip qalsa, uzun ötmey uni choqum qolgha alidu ".

"Tuman qaplighan xitay" namliq bu kitabning aptori xé chinlyen mezkur kitabta yene, béyk isimliq bir en'giliye muxbirining ziyaritini qobul qilghan bir qisim déhqanlarning xitay hökümiti teripidin qolgha élinip türmide yatqanliqini shundaqla ularni ziyaret qilghan bu muxbir ming tirishipmu ularni qutquzup chiqalmighini ashkarilighan.

"Tuman qaplighan xitay" namliq bu kitab peqet teywendila emes, belki yaponiyidimu neshr qilindi. (Méhriban)

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.