Xitay saqchi da'iriliri Uyghur qizning meqsiti ayropilanni partlitish, dep élan qildi
2008.03.13
Xitay kompartiyisining zuwani "xelq géziti " qarmiqidiki "yer shari waqti" géziti 7 - mart küni ürümchi - béyjing arisida qatnaydighan yoluchilar ayrupilanida yüz bergen weqe toghrisida saqchi da'irilirining köz qarishi we atalmish weqening heqiqiy ehwalini élan qilishtin burun, xitay da'iriliri weqe toghrisida oxshimighan bayanlarda bolup kelgen idi. Uyghur aptonom rayonining re'isi nur bekri weqeni "ayropilan qazasi peyda qilish yolidiki urunush " dep tekitligen bolsa, partkom sékritari wang léchüen weqening sherqiy türkistan küchlirige baghlinidighanliqini ilgiri sürgen. Aldinqi küni xitay tashqi ishlar ministiri yang jyéchi weqeni " bir yoluchining gumanliq suyuqluqni ayrupilan'gha élip chiqish weqesi " dep teripligen idi. Lékin xitayning "yershari waqti" géziti peyshenbe küni weqening atalmish heqiqiy ehwali toghrisida bergen xewiride saqchilar weqede qolgha élin'ghan 19 yashlardiki Uyghur qizning herikitini ayropilanni partlatmaqchi bolghan " térrorluq heriket" dep muqimlashturghanliqini bildürdi.
Diwopu ayrodromidikiler weqege a'it bayanat bérishni üzlüksiz ret qilmaqta
Xewerde weqening tepsilatini mundaq chüshendüridu: yoluchi qiz ichimlik qeley qutisigha bénzin qachilap ürümchi diwopu ayrodromidin ayropilan'gha chiqqan, ayropilan hawagha kötürülüp texminen 40 minutlardin kéyin qiz hajetxanigha kirip, qeley qutidiki bénzinni partlatmaqchi bolghan, chünki ayropilanning may baki hajetxanining astinqi qismigha jaylashqan idi.
Xewerde kütküchilerning weqeni waqtida bayqiwalghanliqini we ayropilan xadimlirining yoluchi qizni boysundurup, zor paji'ening aldi élin'ghanliqini, lékin ayropilan lenju ayrodromigha jiddiy qon'ghanliqini yazidu. Diwopu ayrodromidiki da'iriler weqege a'it mesililerde bayanat bérishni üzlüksiz ret qilmaqta. Ayrodromning bir kadiri muxbirimizgha weqege a'it so'allargha téléfonda jawab bermeydighanliqini, chünki téléfonda muxbirning salahiyitini éniqlighili bolmaydighanliqini bildürdi.
Kishilerning weqening heqiqiy mahiyitige nisbeten gumani özgermidi
" Yer shari waqti" gézitining weqe toghrisidiki xewiride eskertishiche, ismi tilgha élinmighan weqeni tekshürüshtin xewerdar bir saqchi emeldari yoluchi qizning arqisida "térrorchi" teshkilatning barliqini ilgiri sürgen. Xewerde mezkur emeldarning " bu weqe yaxshi teyyarliq körgen, etrapliq pilanlan'ghan, zich maslashqan térrorluq hujum " dégenlikini bildürdi. Lékin nur bekri bu weqe yüz bérip bir kündin kéyin yeni 8 - mart küni élan qilghan bayanatida weqeni " ayropilan qazasi peyda qilish yolidiki urunush" dégen bolsimu, emma weqening xaraktérini " térrorchilarning hujumi" dep muqerrerleshtürmigen idi.
Weqe yüz berginige 7 kün bolup qaldi. "Yer shari waqti" gézitining bu heqtiki xewirige qarighanda, da'iriler weqe sadir qilghuchi qizning ismi, kespi, yurti, a'ilisi we ayropilan partlitish meqsiti toghrisida yenila yip uchi bermigen, lékin qizning sherqiy türkistan küchlirining "aldam xaltisigha" chüshüp ketkenlikini ilgiri sürgen. "Yer shari waqti" gézitining melumati kishilerning éngidiki weqening heqiqiy mahiyitige nisbeten guman bilen qarash pozitsiyisini özgertelmidi.
" Xitay bixeterlik organlirining oyuni "
Dunya Uyghur qurultiyi bolsa weqeni xitay bixeterlik organlirining " oyuni" dégen qarishida ching turmaqta. Qurultay bayanatchisi dilshat rishit, qurultayning bu mesilidiki qarishini yene tekrarlidi. Kishiler diwopu ayrodromining bixeterlik tedbiri nahayiti ching tursa, qiz bénzinni ayropilan'gha qandaq élip chiqalidi? dégen so'alning jawabini tépishqa qiziqmaqta.
"Yer shari waqti" gézitining xewiride , bu qizning da'im ayropilanda qatnap turidighan, ayrodrom xadimlirigha tonush yoluchi ikenliki, u ayrodrom bixeterlik xadimlirining ishenchisige érishiwélip, bixeterlik éghizidiki yashan'ghan bir xadimning sel qarighanliqi tüpeyli bénzin qachilan'ghan ichimlik qutisini muweppeqiyetlik ötküzüwalghanliqini ilgiri süridu. Saqchilar weqening arisida " térrorchi" teshkilat bar, dégen bolsimu, lékin bu " térrorchi" teshkilatning zadi qaysi teshkilat ikenlikini tilgha almay kelmekte.
" Uyghurlarni basturushqa bahane bolup qilishidin ensireymiz "
Xitay hökümiti 1 - ayning 27 - küni ürümchi bext baghchisi a'ililikler rayonida yüz bergen we 2 Uyghurning öltürülgenlikini ilgiri sürgen weqeni sherqiy türkistan islam partiyisige chatqan idi. Amérikidiki xitay analizchi fang jöy bu türdiki weqege guman bilen qaraydighan xitay ziyaliylarning biridur.
Bu heqtiki mulahiziside "shinjangdiki Uyghur milletchilirining ichkiri ölkilerde xitay nishanlirigha qarshi hujum qilish éhtimali mewjüt bolsimu, lékin bu hujumlarning ghelibe qilish mumkinchiliki az " dep qaraydighanliqini tekitligen fang jöy, buning seweblirini töwendiki nuqtilarda chüshendüridu. "Uyghurlarning chirayi xenzulardin perqlinidu. Uning üstige j x we dölet bixeterlik organliri Uyghurlargha nahayiti segek mu'amile qilidu. Uyghurlarning ichki qisimida ularning nahayiti mustehkem tori bar, ichkiridiki sheherlerning nopus tüzümi nahayiti ching."
Xelq'ara kechürüm teshkilati we kishilik hoquqni közitish teshkilatigha oxshash xelq'ara organlar bu weqede xitay da'irilirini pakitni mexpiy tutush bilen eyiblimekte we bu weqe yene xitayning Uyghurlarni basturushigha bahane - seweb bolup bérishidin ensirimekte. Kishilik hoquqni közitish teshkilatining xadimi aldinqi küni élan qilghan bu heqqidiki bayanatida, xitay da'irilirining bu weqeni Uyghur öktichilirini basturush bahanisi qiliwélishidin ensirewatqanliqini tekitligen. (Erkin)
Munasiwetlik maqalilar
- Xitayning térrorluq hujum heqqidiki bayanati Uyghurlar toghrisidiki yéngi mulahizilerge yol achti
- Norwégiyide tibet we Uyghurlar namayish ötküzdi
- Xitay hökümiti térrorchilarning hujumi dep ighwa ijad qilghanliqidin téniwaldi
- Xitay hökümiti olimpik musabiqisida ruxsetsiz namayish qilishqa bolmaydighanliqini jakarlidi
- Xitay tashqi ishlar bayanatchisi: "rabiye Uyghurlarning wekili emes, térrorchilarning wekili"
- Xelq'ara metbu'atlarda ayropilan weqesi'i munazire qilinmaqta
- "Yer shari xaraktérlik térrorluq we xelq'ara hemkarliq" mawzuluq xelq'ara yighin enqerede bashlandi
- Ching gang rabiye qadirning " ayropilan bulash weqesi" heqqidiki bayanatini ret qildi
- Dunya Uyghur qurultiyi " ayropilan weqesi" toghrisida bayanat élan qildi
- Jorj bush olimpik murasimigha barghanda xitayning kishilik hoquq mesilisini otturigha qoyidu
- Amérika dölet mejlisi ezaliri xitayni olimpik wediside turushqa chaqirdi
- Finlandiye "paytext munbiri" géziti béyjing olimpik musabiqisini bayqut qilish chaqiriqi élan qildi
- Olimpikni kim siyasiylashturuwatidu?
- "Mesilining tügüni darfur emes belki béyjingdur"
- Xitay béyjing olimpik yighinining bixeterlikini sherqiy türkistanchilargha baghlidi