Узун йил назарәт астиға елинған бав туң әркин һалда чәтәл мухбирлириниң зияритини қобул қилди

• Мухбиримиз әқидәниң бу һәқтики мәлумати
• Download story audio

2008 ‏- Йили өткүзилидиған бейҗиң олимпик тәнтәрбийә мурасимиға маслишиш үчүн, бейҗиң даирилири 2007 ‏- йили 1 ‏- айниң 1 ‏- күни хәлқара мәтбуатни өз ичигә алған һалда мәтбуат әркинликигә кәң даиридә йол қойидиғанлиқи һәққидики шуарни оттуриға қойди. Бирақ тәйвән вә хоңкоң мухбирлириниң хитай чоң қуруқлуқида зиярәт елип бериши чәклимигә учрап кәлмәктә икән.

Ройтерс агентлиқиниң мухбири хитай компартийисиниң сабиқ баш секретари җав зияңниң катипи бав туң әпәндини йүзму ‏- йүз зиярәт қилди. Изчил түрдә хитай һөкүмити тәрипидин назарәт астиға елинип келиватқан бав туңниң чәтәл мухбирлириниң бивастә зияритини қобул қилалиши, хитайда бир қәдәр илгириләшләрниң мәйданға келиватқанлиқини көрситиду. Димәк бу хитайдики бир яхшилиниш болуп, кәлгүсидә чәтәл мухбирлири хитайда әркин, азадә зиярәт қилиш имканийитигә еришәлиши мумкин.

Истансимиз мухбири сәйшәнбә күни бав туң әпәнди билән телефун зиярити елип бериш үчүн әтигәндин башлап чүштин кейингичә телефун билән һәпиләшкән болсиму, өйдә телефун турупкисини алидиған адәм чиқмиған. Ахири мухбир бавтоң әпәнди аилисидикиләрдин бириниң қол телефуниға телефун уруп, интайин тәсликтә бав туң әпәнди билән сөзлишиш имканийитигә еришәлигән.

- Бүгүн әтигәндин башлап чүштин кейингә қәдәр, өйиңизгә көп қетим телефун урдум, әмма телефунни алидиған адәм чиқмиди?

- Мәсилә дәл мушу йәрдә, мениң өйүмниң телефун авазини сиз аңлиялайсиз, бирақ мән аңлиялмаймән.

- Әмәлийәттә сиз өйдә икәнсиз‏- дә.

- Мән бүгүн бир күн кәчкичә өйдин бир қәдәм нери кәтмидим. Әтигән 7 дин тартип өйдә болдум.

Бав туң әпәнди, 4 ‏- июн вәқәсидин кейин 1989 ‏- йили 5 ‏- айда қолға елинип, 1992 ‏- йили "дөләтниң мәхпийәтликини ашкарилиған" вә "әксилинқилабчи тәшвиқат арқилиқ қутратқулуқ қилған" дегән җинайәт билән 7 йиллиқ қамақ җазасиға һөкүм қилинған. 96 ‏- Йили 5 ‏- айда җаза муддити тошуп түрмидин қоюп берилгән болсиму изчил түрдә назарәт астиға елинип, униң чәтәл мухбирлири билән көрүшүши чәкләнгән. 8 Йилдин кейин бав туң тунҗи қетим чәтәл мухбириниң зияритини әркин һалда қобул қилған.

Бав туң мундақ деди: мениңчә бу интайин яхши бир иш, хитай техиму кәң ечивитишкә муһтаҗ, пүтүн дуняму буниңға муһтаҗ, бу сиясәт интайин тоғра сиясәт болуп, җуңгони илгириләшкә башлайдиған сиясәт. Мән буниң давамлиқ мушундақ болушини үмид қилимән. Мән бу сиясәтни бәлгилигән кишиниң һәргизму пушайман қилмайдиғанлиқиға ишинимән. Мән бу ишниң пәқәт бир мәзгилла әмәс бәлки изчил мушундақ болушини үмид қилимән. Бу әслидә наһайити тәбиий вә наһайити нормал бир иш.

- Сизниң өйиңизниң телефунини һечким оғурлуқчә тиңшимиди, бу әслидә һөкүмәт даирилириниң бу ишни әркин қоювитишни халимайдиғанлиқини көрситәмду?

- Мән бу ишни телефун идариси кәлтүрүп чиқарған кашила дәп чүшинишни халаймән. Чүнки мән зиддийәтлик бир йәкүн чиқиришни халимаймән".

- Биринчи янивардин башлап, йеңи қанун лайиһәсини иҗра қилиш әмәлгә ашиду, чәтәл мухбирлири, тәйвән һәмдә хоңкоң вә макав мухбирлири һечқандақ алдин рухсәт алмайла, өз хаһиши буйичә, хитай чоң қуруқлуқиниң һәр қандақ йеридә зиярәт елип баралайду. Әмма бу хитай чоң қуруқлуқидики мухбирларни өз ичигә алмайду. Буниңға нисбәтән сиз қандақ қарашта ?

- Мән немә үчүн чоң қуруқлуқ мухбирлириниң мени зиярәт қилишиға рухсәт қилинмайдиғанлиқини билмәймән. Мән бу йәрдики мухбирларниңму мени зиярәт қилалайдиғанлиқиға ишинимән. Лекин бир қанчә йилдин бери мени хәлқ гезити, шинхуа агентлиқи, мәркизи телевизийә истансиси,, йәрлик җайларниң мәтбуатлири болсун, һечқандақ җайниң мухбири зиярәт қилип баққини йоқ. Маңа охшаш зиярәт қилинмайдиған адәмләр интайин көп, болупму деһқанлар асасән зиярәт қилинмайду.

Истансимиз мухбири, телефун симиниң сәвәбсиз тохтап қелишидин әнсирәп, бав туң билән узун сөзләшмәсликкә қарар бәргән.

- Мән бу телефундинму кашила чиқишидин әндишә қиливатимән.

2005 ‏- Йили җав зияң вапат болғандин кейин, бав туң " җав зияңни әсләш" намлиқ тәзийисини елан қилған. Бав туң мәзкур тәзийисидә хитай коммунистик партийисини қаттиқ әйибләп, сабиқ баш секретари җав зияңниң 16 йил нәзәрбәнт астиға елиниши, бир тәрәптин хитай әдилийә системисиниң натоғрилиқини ашкарилап, йәнә бир тәрәптин хитай коммунист партийисигә дағ кәлтүрди дәп қариған.

Гәрчә ройтерс агентлиқи бав туңни йүзму ‏- йүз туруп бивастә зиярәт қилиш пурситигә еришкән болсиму, лекин ройтерс агентлиқи иккинчи қетим шаңхәйлик һоқуқ қоғдиғучи адвокат чен енлоңни зиярәт қилмақчи болғанда сақчиларниң тосқунлуқиға учриған. (Әқидә)