Barak obama türkiyide resmi ziyaret élip barmaqta

Prézidént obama, 4 - ayning 6 - küni etigen türkiye jumhuriyitining qurghuchisi mustafa kamal ata türkning xatire sariyigha gülchembirek qoyghandin kéyin, prézidént abdulla gül bilen türkiye prézidént sariyida körüshidu. Sürette, ikki prézidént körüshkendin kéyin muxbirlar kütüwélish yighinida.

Obamaning bixeterliki üchün enqerediki yollar qatnashqa étiwétildi, enqere hawa sahesidiki barliq  awi'atsiye  qatnishi  toxtitildi. Obama amérikidin 500 kishi bilen birlikte kelgen bolup, bularning ichide 150 kishi  muxbir iken. Barak obama  ziyariti jeryanida özi olturidighan  oq ötmeydighan mashininimu amérikidin élip kelgen.

Enqerediki ziyariti jeryanida amérika merkiziy xewer élish teshkilati xadimliridin terkip tapqan qoghdighuchilar we türk saqchilardin  bolup 5000 etrapida kishi qoghdimaqta.

Amérika prézidénti barak obama mustafa kamal ata türk xatire sariyigha gülchembirek qoyghandin kéyin, uni  türkiye jumhuriyiti  re'is jumhuri sariyida, re'is jumhuri  abdullah gül resmi murasim bilen kütüwaldi. Türkiye  bilen amérikining dölet marshi chélin'ghan murasimda, obama türk eskerliridin   türkche   "merhaba esker"  dep hal - ehwal soridi. Türk eskerliri bolsa " sagh olun " yeni "salamet bolung" dep jawab

Süretlerni www.tccb.gov.tr Temin etken. Erkin Tarim Xewiri

Berdi. Kéyin re'is jumhuri abdullah gül bilen amérika prézidénti barak obama bashchiliqida, ikki dölet   hey'et ezaliri qatnashqan uchrishish élip bérildi. Bu uchrishish axirlashqandin kéyin barak obama bilen abdullah gül muxbirlargha bayanat berdi.

Aldi bilen türkiye re'is jumhuri abdullah gül söz qildi. U sözide barak hüseyin obamaning türkiye ziyaritining ehmiyiti üstide toxtalghandin kéyin, heyetler uchrishishta iraq, afghanistan, térrorchiliq  we ikki dölet otturisidiki munasiwetler qatarliq bir yürüsh mesililer heqqide muzakire élip barghanliqini bayan qilip mundaq dédi: "amérika qoshma shtatliri bilen nurghun sahede hemkarlishiwatimiz. Térrorgha  qarshi küreshmu bulardin biri. Bu hemkarliqimizni téximu kücheytimiz. Biz bu uchrishishimizda afghanistandiki,  balqan we kafkaziyidiki, ottura sherqtiki mesililer heqqide muzakire élip barduq. Muzakirimiz nahayiti muweppeqiyetlik ötti."

Kéyin barak  obama söz qilip türkiyining amérikining eng yéqin ittipaqdash döliti ikenlikini, türkiyining yawrupa birlikige eza bolushi üchün küch chiqiridighanliqini  éytti.
   
Kéyin obama  türkiye parlaméntida parlamént bashliqi köksal toptan bilen körüshti.  Türkiye  parlaméntidiki öktichi partiye bashliqliridin jumhuriyet xelq partiyisi bashliqi déniz bayqal, milliyetchi heriket partiyisi bashliqi dewlet baghcheli we kürtlerge wekillik qilidighan démokratik jem'iyet partiyisi bashliqi axmet türklerni ayrim -  ayrim halda qobul qildi.  Kéyin  türkiye parlaméntining zalida pütün parlamént ezalirigha nutuq sözlidi. U nutqida  türklerni we türk tarixini maxtidi.  Türkiyining démokratik ilghar dölet bolush yolida tirishiwatqanliqini éytti.  Bu  sözlerni dégen waqtida türk parlamént ezaliri qattiq alqishlidi. U  sözi axirlashqandin kéyin türkiye bash ministiri rejep tayyip  erdoghan bilen türk pedisige  bir birining yüzige  soyup körüshkende parlamént ezaliri  teripidin qattiq alqishlandi.

Amérika prézidénti barak hüseyin obama türkiye parlaméntida  qilghan sözige mundaq bashlidi: " hörmetlik parlamént ezaliri bu parlaméntta  söz qilghanliqim üchün intayin xursen boldum. Méning meqsitim döletlirimiz otturisidiki dostluq we ittipaqdashliqimizni dawam qildurush. Bu men prézidént bolghandin kéyin tunji qétim  söz qilghan parlamént hésablinidu. Men en'giliye  we pragada yighinlargha qatnashqandin kéyin türkiyige keldim. Türkiye  bizning eng yéqin ittipaqdishimiz, yawropaning  bir parchisi, démokratiye yolida ilgirilewatqan bir dölet. Biz türkiye bilen bolghan dostluqimizni, hemkarliqimizni kücheytish arqiliq dunyadiki we bu rayondiki nurghun mesililerni hel qilalaymiz." 

Amérika prézidénti barak obama türk  parlaméntida  qilghan sözide yene türkiye jumhuriyitining qurghuchisi  mustafa kamal atatürkning tarixning éqishini özgertken rehber  ikenlikini démokratiyilik din bilen siyaset ayrilghan bir dölet tüzümini türk xelqighe qoyup ketken lidér ikenlikini tekitlidi. Türkiyining  burundin tartip asiya bilen yawropa otturisida köwrüklük roli oynap kelgen, istratégiyilik ehmiyetke ige muhim bir dölet ikenlikini tekitlidi. Kéyin bash ministir rejep tayyip erdoghanni qobul qildi.  

Bu barak obamaning bir musulman dölitige élip barghan tunji ziyariti bolup, siyasiy tehlilchiler buning obama hökümitining buningdin kéyinki tashqi siyasitide türkiyige  nahayiti zor ehmiyet béridighanliqining  bishariti ikenlikini ilgiri sürmekte.

Türkiye amérikining  eng muhim ittipaqdash döletliridin biri bolup, türkiye 1945 - yili shimaliy atlantik ehdi teshkilatigha eza bolghan, 1951 - yili türk armiyisi amérika armiyisi bilen bille shimaliy koriyige qarshi urushqa qatnashqan, 1990 - yillarda amérika armiyisi bilen bille bosniyide wezipe ötigen türk armiyisi, 11 - séntebir weqesidin kéyin afghanistanda wezipe ötümekte.

Obamaning  enqerediki ziyariti jeryanida türkiye parlaméntining ikki ishiki aldida we qizil ay meydanida amérikigha qarshi namayish ötküzüldi. Namayishqa qatnashqan solchi kishiler qollirida amérikigha qarshi sho'arlar yézilghan lozunkilarni kötergen halda,   amérika yoqal ,iraqtiki amérika eskerliri öyige qaytsun dégendek sho'arlarni towlashti. 

Barak obama bügün enqerediki ziyaritini tamamlap istanbulgha qarap uchti. Istanbulda  "xelq'araliq medeniyetler  ittipaqi"  mawzuluq yighinda nutuq sözlep, tarixiy jaylarni ékiskursiye qilghandin kéyin 4 - ayning 8 - küni türkiyidin  ayrilidiken.    

Yuqiridiki awaz ulinishidin, bu heqtiki melumatimizning tepsilatini anglaysiler.