Barat hajining hayat kechürmishliri heqqide höjjetlik filim ishlendi

• Muxbirimiz arslanning bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Uyghur xelqining tiz pükmes pexirlik oghlani barat hajim. RFA Photo / Arslan

Her qandaq millet öz xelqining qehrimanlirini, urushta ghelibe qilghan qumandanlirini, öchmes izlarni qaldurup ketken rehberlirini, töhpikar alim, yazghuchilirini eslep, xatirilesh pa'aliyetliri ötküzidu.Ularning ish izlirigha warisliq qilidu, emma Uyghurlarchu? Uyghurlarningmu öz xelqi üchün tarixta öchmes izlarni qaldurup ketken töhpikar alimliri, rehberliri, herbi qumandanliri, qehrimanliri, Uyghur medeniyitige töhpiler qoshqan yazghuchiliri tarixta ötken bolsimu ularning ish izlirigha warisliq qilish, ularni eslesh, xatirilesh pa'aliyiti élip bérish yoq diyerlik. Shuning üchün Uyghur xelqining tarixta ötken nurghunlighan pexirlik oghlanliri tarix sehipisidin chüshüp qalmaqta.

Bu boshluqni toluqlash meqsitide sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyitining axbarat bölümi yéqinda, Uyghur xelqining tiz pükmes pexirlik oghlani barat hajining hayat kechürmishliri heqqide Uyghur tilida höjjetlik filim ishlep chiqti. Bu filimde merhum barat hajimning japaliq hayat kechürmishliri, azadliq üchün élip barghan küreshliri, türme hayati tepsili bayan qilin'ghan.

3 ‏- Ayning 2 ‏- küni sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyiti bu filimning pütüp chiqqanliq munasiwiti bilen jem'iyetning merkez binasida murasim ötküzdi. Bu murasimgha istanbulda yashawatqan Uyghurlardin köp sanliq kishiler ishtirak qildi. Murasimda sherqiy türkistan ma'arip we hemkarliq jem'iyitining bash katipi alimjan ependi merhum barat hajimning hayat kechürmishliri heqqide toxtaldi. Shundaqla, alimjan ependi yene bu filimni ishlep chiqishtiki meqsitige chüshenche bérip ötti.

Merhum barat haji 1910 ‏- yili 6 ‏- ayning 10‏- küni qeshqer shehride bir tijaret a'iliside dunyagha kelgen. 1933 ‏- Yili Uyghur diyarida qurulghan "sherqiy türkistan islam jumhuriyiti" ning qehriman jengchisi bolghan, 1944 ‏- yili ghuljida qurulghan "sherqiy türkistan jumhuriyiti" ning qurulushigha muhim töhpiler qoshqan. Urushta alahide xizmet körsitip, mu'awin batalyon komandir we mayor unwani bilen wezipe ötigen . U Uyghur diyarida qurulghan ikki hökümetning shahidi bolghan muhim shexslerdin biridur. Merhum barat hajim jallat shéngshiseyning türmiside 6 yil, xitay kommunistlarning türmiside 25 yil jem'iy 31 yilliq hayati türmide ötken, türmidin chiqqandin kéyin qilche ikkilenmey weten üchün wetendin ayrilip, türkiyige hijret qilghanliq. Chet'ellerde sersan - sergerdan bolup yürüp Uyghur xelqining dert ‏- halini dunya anglatqan. Xitay elchixanisining aldida bir qanche qétim namayish uyushturghan. Sherqiy türkistan dawasini qilip yawrupa döletliri we amérikigha bérip, xelq'araliq yighinlargha qatnashqan.

Uyghur xelqining tiz pükmes oghlani, pexirlik mujahidi barat haji 2003‏- yili 3 ‏- ayning 3 ‏- küni se'udi erebistanning mekke shehride tuyuqsiz wapat bolghan. Allah merhumning yatqan yérini jennettin qilghay. (Arslan)