Baydiki kan astida kömülüp qalghan 14 ishchining hemmisi ölgen bolushi mumkin

• Muxbirimiz peridening bu heqtiki melumati
• Download story audio

11-Iyul küni Uyghur élining fukang nahiyiside kan partlishi yüz bérip nurghun adem ölgen idi. Resimde fukangdiki kan quduqigha kirip qutquzush aldida turghan xadimlar. AFP

10 - Ayning 4 -küni etigen sa'et 10 din 45 minut ötkende, Uyghur éli bay nahiyisining yatur yézisidiki bir kömür kanda gaz partlash weqesi yüz bergen. Weqe yüz bergende kan astida 25 neper ishchi ishlewatqan bolup, ularning 11 i qéchip qutulup chiqqan. Emma qalghan 14 neper ishchi kan astida kömülüp qalghan. Weqe yüz bérip nechche sa'ettin kéyin, qutquzush xadimliri kan astidin besh jesetni tépip chiqqan.

Kan astidikilerning hayat qilish éhtimalliqi az

Bu munasiwet bilen erkin asiya radi'osi yatur yézisidiki mezkur kan bilen derhal alaqilashti. Muxbirimiz téléfon qilghan waqit, ular téxi emdila ikki jesetni tapqan waqti bolup, ziyaritimizni qobul qilghan bu kandiki bir neper ishchi, kömülüp qalghan ishchilarning hayat qélish éhtimalliqining nahayiti azliqini éytti.

-Quduq astida yene qanche kishi bar? -yene 12 si bar. -Ularning hemmisining hayat qélish éhtimalliqi yoqma? -he'e, shundaq bolsa kérek.

Kan ishchilirining köpinchisi sichü'enlik

Uning éytishiche, kan astida kömülüp qalghan ishchilarning köpinchisi sichü'endin kelgen kishiler bolup, gerche kömür kanda ishlesh intayin xeterlik bir xizmet bolsimu, lékin uningdin kiridighan kirim yaxshi bolghachqa, ular xeterge qarimastin bu yerge kélip ishligen.

-Ishchilar yerlik xelqlermu yaki bashqa ölkilerdin kelgenmu? -bashqa ölkilerdin kelgen. Köpünchisi sichü'enlikler. -Sizmu sichü'enlikma? -he'e. -Némishqa bundaq yiraq yerge kélip ish qilisiler? -tirikchilik qilish üchün. -Lékin kömür kanda ishlesh xeterlik xizmetqu? -amal yoq. Lékin ma'ashimiz 1-2 ming yü'en hetta 2 ming yü'endinmu köp bolidu.

Biz yene bay nahiyilik hökümet we yatur yéziliq hökümetke téléfon qilghan bolsaqmu, lékin téléfon'gha héchkim chiqmidi. Téléfonimiz ulan'ghan bay nahiyilik jama'et xewpsizlik idarisidiki bir nöwetchi xadim, bu kan partlash weqening kélip chiqish sewebining téxi éniqlanmighanliqini bildürüp mundaq dédi:

"Bizning idarining rehberliri neq meydan'gha ketti. Buning zadi néme weqeliki heqqide hazirche téxi yekün chiqarghili bolmaydu."

Biz bu heqte yene ilgiriligen melumatqa érishish üchün yatur yézisidiki ahalilerning öylirige téléfon achtuq. Téléfonimiz ulan'ghan bir Uyghur déhqan, yaturdiki kanlar asasliqi taghda bolghachqa, ularning bu xewerni anglimighanliqini éytti.

Xewerde körsitilishiche, qéchip qutulup chiqqan 11 kishining arisida ikkisi melum derijide yarilan'ghan bolup, ular hazir doxturxanida dawalanmaqtiken.

Yatur yézisi bay nahiyisining ottura qismigha jaylashqan bolup, uning yer meydani 1033 kwadirat kilométir kélidu. Shundaqla bu yerning nopusi 16 mingdin ashidighan bolup, asasliqi Uyghurlar yashaydu. Yatur yézisi yene, kömür, tömür we tuz qatarliq mol kan bayliqlirigha ige bir jay.

Kan weqeliri dawamliq yüz bermekte

Yatur yézisidiki bu kan weqesidin sirt, bu yil 3 - ayda ürümchining sheher sirtigha jaylashqan bingtü'en'ge qarashliq bir kömürkandimu mushuninggha oxshash gaz partlash weqesi yüz bérip, kan astida ishlewatqan 8 ishchining altisi qaza qilghan idi. Uyghur aptonom rayonluq kömür kan bixeterlikini tekshürüsh idarisining 5 -ayda chiqarghan bir parche doklatida, bu yil 1 -aydin 4 -ayghiche bolghan mezgilde Uyghur élide yüz bergen her qaysi kan hadisiliride ölgenler sanining 40 qa yetkenliki élan qilin'ghan.

Xitay hazirghiche dunyadiki bixeterlik hadisiliri sewebidin ölgenlerning sani eng köp dölet bolup, buni asasliqi, xitaydiki kanlarning bixeterlik ölchimining yaxshi bolmasliqi hemde qanunsiz kan qézish ehwalining éghirliqi keltürüp chiqiridiken. Xitay da'irilirining statistikisigha qarighanda, bu yilning deslepki yérimidila xitayda 3 mingdin oshuq kishi kan hadisiside qaza qilghan. Hetta xitay kanchiliq uniwérsitétining bir neper tetqiqatchisi, xitayda her bir milyon tonna kömürning bedilige 12 ishchining qaza qilidighanliqini perez qildi. (Peride)