توقسۇدىكى ئۇيغۇر تىجارەتچىلەرنىڭ بېشى قاتتى

• مۇخبىرىمىز ئەقىدەنىڭ بۇ ھەقتىكى تولۇق مەلۇماتى
• Download story audio

ئۈرۈمچى كوچىلىرىدىكى مىۋە-چىۋە تىجارەتچىسى. The dominate Uighur and other Moslem minority groups in the region are bitter at the invasion of ethnic Han Chinese immigrants who are taking up all the good jobs, leaving the vast majority of locals as peddlers, small-time merchants and farmers. AFP PHOTO/Robyn BECK

ئىستانسىمىزغا كەلگەن ئىنكاسلاردىن ئاشكارىلىنىشچە، ئۇيغۇر ئېلىنىڭ ئاقسۇ ۋىلايىتىگە تەۋە توقسۇ ناھىيىسىدىكى " توقسۇ توپ بازىرى" يېقىندا بىر پۇلدار خىتاي سودىگىرىگە سېتىۋىتىلگەنلىكتىن، بازار باشقۇرۇش ئىدارىسىنىڭ خادىملىرى بۇ بازاردا تىجارەت قىلىۋاتقان 100دىن ئارتۇق ئۇيغۇر تىجارەتچىنى مەزكۈر بازاردىن كۆچۈپ كېتىشكە مەجبۇرلىغان.

بۇ ۋەقە 10 يىلدىن بۇيان ئاز ‏- تولا سېتىقچىلىق قىلىپ، تۇرمۇش كەچۈرىۋاتقان ئۇيغۇرلارنىڭ قاتتىق نارازىلىقىنى قوزغىماقتا.

بازاردىن كۆچۈشكە مەجبۇر بولۇۋاتقان ئۇيغۇر تىجارەتچىلىرى

ئۆزىنى ئاشكارىلاشنى خالىمىغان بىر كىشى چارشەنبە كۈنى ئەتتىگەندە ئىستانسىمىزغا تېلېفۇن ئۇرۇپ، ئاقسۇ ۋىلايىتىگە تەۋە توقسۇ ناھىيەسىدىكى " توقسۇ توپ بازىرى" نىڭ يېقىندا بىر پۇلدار خىتاي سودىگىرىگە سېتىۋىتىلگەنلىكى، شۇ سەۋەبلىك بازاردا تىجارەت قىلىپ تىرىكچىلىك قىلىۋاتقان ئۇيغۇرلارنىڭ بۇ جايدىن كۆچۈپ كېتىشكە مەجبۇر بولۇۋاتقانلىقى توغرىسىدىكى خەۋەرنى ئىنكاس قىلدى.

بىز مەزكۈر ۋەقە ئۈستىدە تەپسىلىي مەلۇماتقا ئېرىشىش ئۈچۈن، ئالدى بىلەن " توقسۇ توپ بازىرى" غا مەسئۇل ئادەمنى ئىزدەپ تېپىشنى مۇۋاپىق كۆردۇق ۋە كۆپ ئىزدىنىشلەر ئارقىلىق، بازارغا قادىر باقى ئىسىملىك بىر كىشىنىڭ مەسئۇل ئىكەنلىكىنى سۈرۈشتە قىلىپ تاپتۇق.

ئەپسۇس قادىر باقى، بۇ ھەقتە ئۆزىنىڭ بىر نەرسە ئېيتىپ بېرەلمەيدىغانلىقىنى شۇنىڭدەك ئۆزىنىڭ بۇ ئىشلاردىن خەۋىرى يوق ئىكەنلىكىنى بىلدۈردى.

" توقسۇ توپ بازىرى" نى باشقۇرىدىغان قادىر باقىنىڭ سۆزلىرى، بىزنى " توقسۇ توپ بازىرى" نىڭ ھەقىقەتەن سېتىۋىتىلگەنلىكى ھەققىدە ئېنىق مەلۇمات ئېلىشقا ئۇندىدى.

"توقسۇ توپ بازىرى" دا تىجارەت قىلىۋاتقان تىجارەتچىلەردىن بىر قانچىسى، بازار باشقۇرۇش خادىملىرىنىڭ ئۇلارغا بازاردىن كۆچۈپ كېتىشنى ئۇقتۇرغانلىقىنى بىلدۈردى.

ناھىيىلىك ھۆكۈمەتنىڭ قولى بار

ئىد كاھ نىڭ ئالدىكى بازار. the 14th Century Id Kah Mosque in the city of Kashgar, in Xinjiang region in the far west which borders eight largely Muslim Central and South Asian nations, 30 March 2005. An atmosphere of fear pervades this region of China where strangers shy away of open discussion and religious and civil rights are curbed. AFP PHOTO/ Robert J. SAIGET

بىزگە مەلۇمات بەرگەن تىجارەتچىلەر، " توقسۇ توپ بازىرى" نىڭ، خىتاي سودىگىرىگە سېتىۋىتىلىشىدە، ناھىيىلىك ھۆكۈمەتنىڭ رولى ئىنتايىن چوڭ ئىكەنلىكىنى ئېيتتى.

بىز بۇ ئەھۋالنى تېخىمۇ تەپسىلىي بىلىش ئۈچۈن شۇنىڭدەك ئەگەر بازار سېتىۋىتىلگەن بولسا نېمە ئۈچۈن، بازاردا تىجارەت قىلىۋاتقان ئۇيغۇر تىجارەتچىلەرنى باشقا ئورۇنغا ئورۇنلاشتۇرمىغانلىقىنى ئېنىقلاش ئۈچۈن، توقسۇ ناھىيىسىنىڭ ناھىيە باشلىقى تۇرانقىزنى زىيارەت قىلىش ئۈچۈن كۆپ ئىزدەنگەن بولساقمۇ، ئەمما ئۇنىڭ تېلېفونغا ئېرىشەلمىدۇق.

بىز رادىئو ئاڭلىغۇچىلىرىمىزغا بۇ ھەقتە تېخىمۇ ئېنىق تېخىمۇ تەپسىلىي مەلۇمات بېرىش ئۈچۈن، داۋاملىق ئىزدىنىمىز. (ئەقىدە)