Béyjingda dawam qiliwatqan Uyghur medeniy mirasliri körgezmisining meqsiti néme?

1-Ayning 27-küni, yawropa parlaméntida "ghayib bolush aldida turghan yipek yolidiki bostanliq-qeshqer" namliq muhakime yighini ötküzülgen idi. Qiziq yéri, del bir kün burun, yeni "1-ayning 26-küni xitay hökümiti béyjingda" shinjang tarix matériyalliri we qedimki eserlerni qoghdash muweppeqiyetliri körgezmisi" ni bashlighan.

Xelq torining xewirige asaslan'ghanda, 3-ayning 27-künigiche dawam qilidighan bu körgezmige Uyghurlarning tarixigha a'it bir qisim qedimiy kitablar, tarisha pütükler, tarixiy pullar qatarliq 320 parchidin artuq qedimiy miraslar qoyulghan. Shuning bilen birge, bu miraslar arisigha xitay yéziqidiki tarixiy boyum dep qaralghan asare-etiqiler, yazma höjjetlermu kirgüzülüp, Uyghurlar bilen xitaylarning ezeldin bir tughqan ikenliki, Uyghurlarning jungxu'a a'ilisining bir ezasi ikenliki namayan qilin'ghan.

Xewerde eynen halda shundaq déyilgen: "körgezmide mol, renggareng, qimmetlik yazma matériyallarni körgezme qilish arqiliq shinjangning qedimdin tartip junggoning ayrilmas bir qismi ikenliki, herqaysi milletlerning uzundin buyan öz-ara ariliship qoshulushi shinjangning özgiche tarixiy medeniyitini shekillendürgenliki, özgiche bu medeniyetning jungxu'a medeniyitining muhim terkibiy qismi ikenliki eks ettürülgen."

Xitay hökümiti néme üchün "shinjang tarix matériyalliri we qedimki eserlerni qoghdash muweppeqiyetliri körgezmisi" ni burunmu emes, kéyinmu emes, del yawropa parlaméntidiki yighinning aldigha orunlashturidu?

Yawropa parlaméntida "ghayib bolush aldida turghan yipek yolidiki bostanliq-qeshqer" namliq muhakime yighinigha qatnashqan d u q bash katipi dolqun eysa ependi bu so'alimizgha jawab bérip ötti.

Xitay hökümitining bir tereptin, Uyghur medeniy miraslirini sistémiliq, pilanliq rewishte weyran qilsa, yene bir tereptin Uyghur medeniyitige a'it körgezmilerni uyushturup, dunyaning közini boyimaqchi boluwatqanliqini ilgiri sürgen dolqun eysa ependi, xitayning Uyghurlarni xitaylashturush üchün qolidin kélidighan barliq charilerge muraji'et qiliwatqanliqini, xitayning tüp meqsitining sherqiy türkistanni menggü mustemlikisi astida tutup turush ikenlikini tekitlidi.
D u q ning yawropa parlaméntidiki wekili memet toxti ependi 2-ayning 14-küni yawropa parlaméntida "ghayib bolush aldida turghan yipek yolidiki bostanliq-qeshqer" témisida qaytidin muzakire élip bérilidighanliqini, xitayning köz boyamchiliq heriketlirining xelq'arada aqmaydighanliqini eskertti.

Béyjing döletlik kutupxanida bashlan'ghan bu qétimqi körgezmige xitay memliketlik siyasiy kéngishining mu'awin re'isi ablet abduréshit, medeniyet ministirliqining mu'awin ministiri wang wénjang, Uyghur aptonom rayonining mu'awin re'isi tiliwaldi abduréshit, döletlik kutupxanining bashliqi, dölet qedimki eserlerni qoghdash merkizining mudiri juw xéping qatarliqlar qatnashqan.