Bérmidiki budda rahipliri namayishta erkinlik marshi éytti
2007.09.25

Bérmida buningdin birnechche hepte burun dölet puqralirining yéqilghu bahasi örlitilgenlikige qarshi ötküzgen namayishi bérma herbiy hökümiti teripidin qanliq basturulghan idi. Shuningdin kéyin minglighan rahip, rahibeler xelqni qollap namayish qildi. Rahiplar namayishi pütün xelqning alqishigha érishti. Bérma herbiy hökümiti ularni basturushqa teyyarlandi. Xelq qolni - qolgha tutushup rahiplarni saqchilardin muhapizet qildi.
Bügün ran'gun shehiride kochilargha chiqip bérmining 'küreshchan toz' dep atilidighan erkinlik -démokratiye bayriqini kötürüp, bérma herbiy hökümitige qarshi namayishqa qatnishiwatqan adem sani 50 mingdin ashti. Qatnash tosulush hadisiliri yüz berdi. Bérma herbiy hökümiti ewetken qoralliq qisimlar xelqqe qoral tenglep purset kütüp turmaqta. Bérmida yüz bergen rahiplar namayishigha hazir pütün dunya jiddiy köngül bölmekte.
Rahiplarning namayishini angsen suji xanim qollidi
Roytrs agéntliqining 25 - séntebir küni ran'gun shehiridin xewer qilishiche, bügün bérmining ran'gun shehiride démokratiye marshi towlap namayishqa chiqqan rahip we rahibelerning sani 10 minggha yetken. Buningdin bashqa tanggok qatarliq birnechche sheherdimu 40 minggha yéqin rahip -rahibe birla waqitta kochigha chiqip namayish qilghan. Bu bérmida 1988 - yildin buyan yüz bergen général juntaning herbiy hökümitige qarshi eng chong namayish bolup hésablinidu. Junta hökümiti 1998 - yili démokratik namayishni basturup 3000 ademni qirghan idi.
Xewerde bayan qilinishiche, bérma herbiy hökümiti namayishni basturush üchün ewetken herbiy qisimlar hazir purset kütmekte. Puqrache kiyin'gen herbiy jasusliri namayish qoshuni ichige kirip weqe chiqirishqa urunmaqta.
Hazirqi bu namayish -- bérmida herbiy hökümetni axirlashturush üchün xelqning birdinbir ümid yultuzi bolup qaldi hemde 18 yilliq démokratik pa'aliyiti jeryanida bérma herbiy hökümiti teripidin 11 yil nezerbentke élin'ghan, nobil tinchliq mukapatigha érishken angsen suji xanimning qollishigha érishti.
Xelq'araning bérma weziyitige bolghan inkasi
B d t tor bétide bayan qilinishiche, b d t ning bash katibi ban kimun 24 - séntebir küni bayanat élan qilip, bérmida tinch shekil bilen ötküzülüwatqan rahiplar namayishni qollaydighanliqini bildürgen we namayishni basturushqa teyyarlan'ghan bérma herbiy hökümitini özini tutuwélishqa chaqirghan.
Birleshme agéntliqining brosséldin xewer qilishiche, bügün yawrupa birliki bérma herbiy hökümitining démokratik namayishni basturushqa teyyarlan'ghanliqini qattiq eyibligen we bérma hökümitini mesilini söhbet arqiliq hel qilishqa chaqirghan.
Birleshme agéntliqining bayan qilishiche, amérika prézidénti jorj bush bügün b d t ning chong yighinida sözligen nutqida, b d t ni erkinlik heqqide dunyagha bergen wedisige emel qilip, bérmidiki dini erkinlikni qoghdashqa we bérma herbiy hökümitige jaza qollinishqa chaqirghan.
B b s ning bayan qilishiche, xitay tashqi ishlar mnistirliqining bayanatchisi jyangyü 9 - ayning 25 - küni, dölitimiz bérmida weziyetning tézlikte muqim qilinishini we iqtisadning tereqqi qildurulushini ümid qilidu, emma junggo bashqa döletlerning ichki ishlirigha arilashmaydu, dégen.
Bérmida 40 yildin buyan herbiy qisimlar hoquq tutup kelmekte
Xewer arxiplirigha qarighanda, bérma miladi 1044 - yili musteqil dölet bolup shekillen'gen. 1937 - Yili en'gliyige qarashliq hindistandin qaytidin musteqil bolup chiqqan. Hazirqi bérmining yer kölimi 679 ming kwadrat kilométir. Déngiz chégrisi 3200 kilométir. Nopusi 52 milyon. Bu elde bérma, kélun qatarliq tili eng yéqin milletler omumi nopusning %65 ni teshkil qilidu.
Hazir bérmida 135 millet bar dep éytiliwatidu. 1994 - Yilidiki statistikida 570 ming xitay muhajirliri bar déyilgen idi. Hazir xitay muhajirlirining nopusi 2 milyon 500 mingdin ashqan. Bularning köpinchisi yünnen arqiliq saxta kimlik bilen bérmigha éqip kirgen. Hazirqi bérma herbiy hökümiti 1962 - yilidin bashlap hoquq tutup kelmekte.
Xitayning néfit shirketliri Uyghur aptonom rayonida qollan'ghan usulni bérmidimu qollan'ghan
Birleshme agéntliqining muxbiri martin walkérning bayan qilishiche, bérmida ötken ayda yéqilghu bahasining örlishige qarshi namayish yüz bergen idi. Buddizm döliti bolghan bu dölette rahip we rahibelermu iqtisadiy turmushtiki ri'alliqqa köz yummay, xelqning démokratik herikitini qollighan.
Kommunist xitay hökümiti bérmidiki sittéw qatarliq sheherge meblegh sélip néfit qéziwatqili xéli köp yillar bolup qaldi. Emma xitayning néfit shirketliri bérmidin ishchi-xizmetchi qobul qilmighan. Xitaylar bérmidin qéziwalghan néfitni özliri yasighan tömür yol bilen biwaste xitaygha toshup ketmekte. Hazir néfit chiqiwatqan bérmida yéqilghu bahasi örlep ketkechke, yerlik xelq buninggha narazi bolghan. Bu naraziliqni budda rahiplirimu qollap chiqqan. Gerche hazir bérma hökümiti we xitay muhajirliri 'xelq rahiplargha sediqe bermeydighan bolup qalghanliqi üchün rahiplar namayish qiliwatidu' dewatsimu, emeliyette bérma rahipliri namayish qilghanda erkinlik-démokratiye marshini oqup mangmaqta. (Weli)
Munasiwetlik maqalilar
- Qirghizistan prézidénti qoldin ketken hoquqlirini qayturuwaldi
- Xitayning Uyghur élige qaratqan istratégiyilik siyasiti heqqide
- Awstraliyide köp teshkilat birlikte ötküzgen namayishlarda Uyghur mesilisi asasiy orun'gha qoyuldi
- RFA Ning ziyaritini qobul qilghan kuchar hakimi özini tekshürgen
- Qehriman ghojamberdi qirghizistanda yüz bergen namayish heqqide toxtaldi
- Qirghizistan saqchiliri teshkilatchi tursun islamning oghlini tutup ketti
- Kucha xelqining naraziliqidin dunya xewerdar boldi
- Qirghizistandiki öktichiler öz pa'aliyetlirini dawamlashturmaqta
- Shiwétsiyide xu jintawgha qarshi namayish élip bérildi
- Xu jintawning shwétsiye ziyariti namayishqa duch keldi
- Qaramay shehiride pinsiyige chiqqan ishchilar namayish qildi
- Gu'angshi bobeydiki déhqanlarning hökümetke qarshi naraziliqi metbu'atlarda mulahize qilinmaqta