Teywen hökümiti xitayning "döletni parchilashqa qarshi qanuni" gha küchlük qarshiliq bildürdi

Dunya ehlining diqqitini tartiwatqan xitayning "döletni parchilashqa qarshi qanuni" ning deslepki layihisi seyshenbe küni xitay xelq qurultiyining tekshürüshige qoyuldi. Xelq qurultiyi da'imiy komitétining mu'awin mudiri wang jawgo yighinda mezkur qanun layihining mezmunini qisqiche chüshendürüshtin sirt, "tinch birlikke keltürüsh" we "bir dölette ikki xil tüzüm bolush" siyasitining, xitay hökümitining teywen mesilisini hel qilishtiki asasiy pirinsipi ikenlikini bildürdi. Emma u yene, xitayning teywen musteqilliq küchlirige tinchliqsiz usul bilen taqabil turushtinmu waz kechmeydighanliqini eskertti. U mundaq dédi:

"Biz ezeldin qoral küchi ishletmeymiz dep wede bérip baqmighan. Her qandaq bir igilik hoquqigha ige dölet bölgünchilik heriketlerge yol qoymaydu. Tinchliqsiz usul bilen dölet bölgünchilikige taqabil turush bolsa, bizning döletning igilik hoquqi we zémin pütünlikini qoghdash we tinch yolda döletning birlikini qolgha keltürüsh tirishchanliqlirimiz emelge ashmighanda andin qollinidighan eng axirqi tallash yolimiz".

Qoral küchi ishlitishtiki 3 xil shert

Biz ezeldin qoral küchi ishletmeymiz dep wede bérip baqmighan. Her qandaq bir igilik hoquqigha ige dölet bölgünchilik heriketlerge yol qoymaydu.

Wang jawgo yene, "döletni parchilashqa qarshi qanun" layihisining mezmunlirini chüshendürüp kélip, xitayning töwendikidek 3 xil shert astida qoral küchi ishlitidighanliqini bildürdi. Birinchisi, teywen musteqilliq küchliri her qandaq nam we usul bilen teywenni xitaydin ayrip chiqish emeliyitini peyda qilghanda. Ikkinchisi, teywenning xitaydin ayrilip chiqishini keltürüp chiqiridighan chong weqe yüz bergende. Üchinchisi bolsa, tinch yol bilen birlikke keltürüsh sherti pütünley meghlup bolghanda.

Teywen bu qanun'gha küchlük qarshiliq bildürdi

Teywen chong quruqluq ishliri komitéti seyshenbe küni buninggha derhal inkas qayturup, xitayning "döletni parchilashqa qarshi qanun" layihisining mezmunlirigha küchlük qarshiliq bildüridighanliqini körsetti. Mu'awin komitét re'isi chyu teysen, xitay kommunist hökümitining bu qanunni turghuzush arqiliq "jungxu'a min'go" ning igilik hoquqini inkar qilishni meqset qilghanliqini hemde ikki qirghaqning nöwettiki weziyitini bir tereplime halda özgertmekchi bolghanliqini bildürdi. U mundaq dédi:

"Bu, hazirla rayonning weziyitide jiddiylik peyda qilip boldi. Shundaqla bu, xelq'ara jem'iyet we biz terepning, xitay hökümitining mezkür qanunni turghuzushi toghrisidiki endishilirimizning toghra ikenlikini ispatlidi".

Teywen xelqi buni hergizmu qobul qilmaydu

Teywen xelqi hergizmu xitayning "bir dölette ikki xil tüzüm bolush" pirinsipini qobul qilmaydu.

Teywen chong quruqluq ishliri komitétining mu'awin re'isi chyu teysen bayanatida yene, wang jawgoning "tinch birlikke keltürüsh we bir dölette ikki xil tüzüm bolush usuli bilen teywen mesilisini bir terep qilish" qarishigha qarshi chiqip, teywenning hergizmu buni qobul qilmaydighanliqini, chünki teywen yeni jungxu'a min'goning hazir igilik hoquqigha ige bir musteqil dölet ikenlikini bildürdi. U mundaq dédi:

"Teywen xelqi hergizmu xitayning ‘bir dölette ikki xil tüzüm bolush' pirinsipini qobul qilmaydu. Teywenning kelgüsi choqum 23 milyon teywen xelqining raziliqigha érishishi kérek. Shunga xitay kommunistliri bu heqiqetni choqum qobul qilishi lazimdur".

Chyu teysen yene, teywende hazir xitayning mezkür "döletni parchilashqa qarshi qanuni" gha qarita teywen hökümitining "yütüwélishqa qarshi qanun" turghuzushni telep qiliwatqan awazlarningmu barghanséri küchiyiwatqanliqini, shundaqla buningdin, xitay otturigha élip chiqiwatqan qanunning teywen xelqining iradisi we erkin tallishigha éghir ziyan yetküzidighanliqini ilgiri sürdi.

Amérika xitayni qayta oylishishqa chaqirdi

Biz tinch yoldin bashqa her qandaq usul bilen teywenning kelgüsini belgileshke urunidighan heriketlerge qarshi turimiz.

"Döletni parchilashqa qarshi qanun" layihisining xitay xelq qurultiyida otturigha qoyulghanliqigha qarita amérika aq saray seyshenbe küni inkas qayturup, buning ikki qirghaq munasiwitini yaxshilashqa paydisiz ikenlikini bildürdi. Aq saray bayanatchisi skot maklilan béyjing hökümitining bu qararni maqullashni qayta oylishishini telep qildi. U mundaq dédi:

"Biz tinch yoldin bashqa her qandaq usul bilen teywenning kelgüsini belgileshke urunidighan heriketlerge qarshi turimiz. Bizning meydanimiz hemmige éniq, biz "bir junggo" pirinsipini tekitleymiz we teywenning musteqqiliqinimu qollimaymiz. Emma biz teywenning nöwettiki weziyitini özgertidighan bir tereplime élip bérilghan her qandaq heriketke qarshi turimiz"

Amérika teywen weziyitige yéqindin köngül bölmekte

Skot maklilan yene, ikki qirghaqning di'alogni kücheytish arqiliq arisidiki ixtilaplarni tinch yol bilen hel qilishqa tirishishi kéreklikini eskertti. Amérika hökümiti xitayning teywenning bixeterlikige tehdit bolup qélishini yéqindin közitip kéliwatqan bolup, hetta mushu sewebtin yawropa birlikining xitaygha qaratqan 15 yilliq qoral sétish cheklimisini bikar qilishigha küchlük qarshi chiqti. Shundaqla yéqinda amérika prézidénti jorj w bush bilen amérika dölet mejlisi bu pikirde ortaq birliship, mezkur cheklimini bikar qilip xitaygha qoral sétip bérishke arilashqan yawropa döletlirige jaza qollinidighanliqini jakarlighan. (Peride)