Bush- putin uchrishishi we amérika-rusiye munasiwetliri

• Muxbirimiz ümidwarning bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Bush bilen putin, bush a'iliside söhbette boldi. US President George W. Bush (R) and Russian President Vladamir Putin hold a meeting at the Bush family house at Walker's Point in Kennebunkport, Maine, 02 July 2007 / AFP PHOTO/Jim WATSON

Rusiye prézidénti wladimir putin bilen amérika prézidénti jorj bush atlantik okyan qirghiqidiki bushning turalghu jayida körüshti. Bush bilen putinning bu qétimqi gheyri resmiy uchrishishi, bolupmu, putinning bushning xususiy turalghu jayida kütiwélinishi xelq'ara jemiyetning diqqitini tartti. Chünki, bush-putin uchrishishi köpligen xelq'araliq we rayon xaraktérliq mesililerge munasiwetliktur.

Rusiye prézidénti wladimir putin 1-iyul küni özining amérika qoshma shtatlirigha qaratqan gheyri resmi ziyaritini bashlidi. Putin yekshenbe küni kechte meyin shtatining atlantik okyan qirghiqigha jaylashqan kénnébunkport dep atalghan jaydiki prézidént jorj bushning xususiy turalghu jayigha yétip kélip, prézidént bush we uning dadisi chong bush hem ularning a'ile-tawabatliri bilen körüshti.

Prézidént putinning bu qétim prézidént bushning a'iliside méhman bolushi we uchrishishining amérika-rusiye munasiwetliri üchün nahayiti ehmiyetlik ikenliki, ikki terep arisida yéqindin buyan shekillen'gen hemde ixtilapliq tüs alghan bir qatar mesililer boyiche ortaq tonushqa kélip, mesililerni hel qilishni ilgiri sürüsh rolini oynishi mumkin ikenliki perez qilinmaqta.

"Bushning xususiy öyide körüshüsh ikki dölet munasiwetlirining muhimliqini körsitidu"

Rusiye metbu'atlirining yézishiche, wladimir putin tunji qétim jorj bushning kénnébunkporttiki öyide méhman bolghan chet el prézidénti bolush bilen birge bush a'ilisining uninggha bundaq illiq we yéqinchiliq körsitishi hemmila prézidéntlargha nésip bolmaydighan ish. Bu, krémil-aqsaray munasiwetliride, ikki terep menpe'etlirige uyghun chüshenchilerning shekillinishide ehmiyetlik rol oynishi mumkin .

Amérika mulahizichisi pawl wolpsonning yézishiche, bush a'ilisining kénnébunkporttiki turalghu jayigha 100 yildin ashqan bolup, hazir chong bush mezkur turalghu jaygha igidarchiliq qilidu. Ilgiri chong bush mezkur jayda bir qanche dölet rehberlirini kütüwalghan bolsa, wladimir putin prézidént bushning özi biwasite chaqirghan tunji chet'el prézidénti bolup hésablinidu.

Aq saray bayanatchisi tony snow ikki rehberning bu qétimqi uchrishishi heqqide toxtilip," bu ikki dölet munasiwetlirining muhimliqini körsitidu shuningdek bundaq kengkushade sorunda ikki terepning kengkushade we semimiylik bilen zor mesililer heqqide muzakire élip baridighanliqini chüshendüridu" dep tekitligen. Biraq, snow mezkur uchrishishning resmiy mezmunlirini éytmay, uningdin héchqandaq bösüsh xaraktérliq netijilerni kütmeslikni , buning peqet ikki rehberning özara semimiylik bilen söhbetlishidighan purset ikenlikini eskertken.

Mudapi'e sistémisi we kosowa mesilisi muhim téma

Lékin, xelq'ara mesililer mulahizichiliri ikki prézidéntning söhbetlirining éniq mezmunlirining téxi ashkara emeslikige qarimay, ikki rehberning söhbetliride kosowaning musteqilliqi mesilisi, amérikining sherqiy yawropada bashqurulidighan bombidin mudapi'e körüsh sistémisi shuningdek iranning yadro pilanini öz ichige alghan bir qatar xelq'araliq hem rayon xaraktérliq mesililerning muhim téma bolidighanliqini körsetken.

Chünki, amérikining polsha bilen chéxta bashqurulidighan bombidin mudapi'e körüsh sistémisi ornitish pilani rusiyini bi'aram qilghan bolup, gerche washin'gton köp qétim buning rusiyige tehdit peyda qilmaydighanliqini chüshendürgen bolsimu, biraq moskwa izchil halda mezkur sistémini özi üchün tehdit dep qarap, amérikini eyibligen idi. Wladimir putin bir qanche qétim mezkur sistéma mesilisi boyiche amérikini eyiblep, soghuq munasiwet urushi idiyisini tekitligen hetta egerde amérikining mezkur pilanni ishqa ashursa, rusiye bashqurulidighan bombilirining yawropani nishanlaydighanliqini élan qilghan.

Ötken ayda prézidént bush pragada ziyarette bolghanda hemde gérmaniyide ötküzülgen sekkiz sana'etleshken dölet bashliqliri yighini jeryanida prézidént putinni amérikining chéxiye we polshada bashqurulidighan bombidin mudapi'e körüsh sistémisi ornitish pilanidin endishe qilmasliqqa dewet qilip, uning rusiyige tehdit salmaydighanliqini, bu sahe boyiche rusiye bilen hemkarlishishqa teyyar ikenlikini bildürgen. Shuningdin kéyin, prézidént putin mezkur sistémini ezerbeyjan'gha orunlashturush teklipini otturigha qoyghan.

Amérika-rusiye mulahizichiliri bush bilen putinning xususiy uchrishishida kosowa mesilisining yene bir muhim téma bolushi mumkinlikini perez qilishmaqta. Chünki, amérika rusiyidin b d t ning kosowa musteqilliqi layihisini qollashni telep qilghan bolsimu, lékin rusiye izchil halda kosowani sérbiyining bir aptonom ölkisi dep qarap , uning musteqilliqighe qarshi turup kelgen.

Bulardin bashqa yene bir muhim témining iranning yadro pilani mesilisi, yeni amérikining b d t bixeterlik kéngishining iran'gha nisbeten qattiq jazalash qarari qobul qilishida rusiyining qollishini ilgiri sürüsh bolushi mumkinliki perez qilinmaqta . Chünki, amérika, gérmaniye qatarliq döletler iranning yadro pilanigha nisbeten bixeterlik kéngishining qattiq tedbir qollinishini telep qilghan bolsimu, biraq rusiye bilen xitay buninggha qarshi turghan idi.

Xewerlerdin qarighanda, amérika-rusiye prézidéntliri bush jemetining turalghusida qizghin keypiyatlarni sürgen bolup, ular birlikte atlantik okyanda paraxot bilen qisqa waqitliq sayahet qilghan. Ular uchrishiwatqanda qoroning sirtida bir qanche yüz adem naraziliq namayishi ötküzüp, bir qisim namayishchilar amérikining iraq siyasitige qarshiliq bildürgen bolsa, yene bir qisim kishiler rusiyining chéchéniyidiki qilmishlirini eyibligen. (Ümidwar)