Bush bilen xu jintaw sezgür mesililerde pikir almashturdi

• Muxbirimiz erkinning bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Prezidént bush we xu jintaw söhbette keypiyatliri yaxshi körunmeydu. 6 - Séntebir, sidnéy. AFP PHOTO

Amérika prézidénti jorj bush, peyshenbe küni xitay dölet re'isi xu jintaw bilen, awstraliyining sédniy shehiridiki asiya - tinch okyan rayoni dölet bashliqliri yighinining dem élish arisida ayrim körüshüp, xitay - amérika munasiwetliride pikir birlikige kélish tes bolghan sezgür mesililerde söhbet élip bardi. Bu sezgür mesililerde prézidént bush némilerni didi ? xu jintawning inkasi qandaq boldi?

Xu jintaw bushni olimpik yighinigha teklip qildi

Dunya metbu'atlirining diqqitini qozghighan xitay we amérika rehberlirining sédniydiki körushushide prézidént bush, xu jintawning kéler yili ötküzülidighan béyjing olimpik yighinigha qatnishish teklipini qobul qilip, amérika - xitay arisida herbiy issiq liniye téléfoni tesis qilishni qararlashturdi we xu jintaw, xitayning bixeter bolmighan éksport tawarlirini shallash mesilisige jiddiy qaraydighanliqigha wede berdi.

90 Minut dawamlashqan sédniy méhmanxanisidiki körushushide prézidént bush, nahayiti "murekkep"munasiwet, dep teripligen xitay - amérika munasiwetliridiki sezgür témilar, yeni soda, shimaliy koriye yadro qorallar mesilisi, teywen, iran, sudan we diniy erkinlik qatarliqlar muzakire qilindi.

Her ikki dölet rehbiri söhbetning kishini "ilhamlanduridighan" keypiyatta ötkenlikini ilgiri sürmekte. Bush, xu jintawni " u semimi sözleshkili bolidighan adem " dep teriplidi we "men uning bilen ötküzgen söhbitimde nahayiti azadilik his qildim" dep körsetti. Bush, xu jintawning özini a'ilisi bilen béyjing olimpik yighinigha teklip qilghanliqini memnuniyet bilen qobul qilidighanliqini bildürdi.

Rabiye qadir: olimpik yighini kishilik hoquqni tekitleshtiki purset bolushi mümkin

Dunya Uyghur qurultiyi Uyghur ilida siyasiy mehbuslargha ölüm jazasi bérish, Uyghurlarning kishilik hoquqini üzlüksiz depsende qilish seweblik, béyjing olimpik yighinini bayqut qilish herikiti élip bériwatqan teshkilatlarning biridur. Radi'omizgha "olimpik yighinigha qatnishish prézidént bushning hoquqi " dep tekitligen dunya Uyghur qurultiyi re'isi rabiye qadir xanim, bush olimpik yighinigha qatnashsa , bu uning kishilik hoquqni otturigha qoyushidiki yaxshi purset bolup qélishini ümid qildi.

Lékin"bügünki amérika" gézitining peyshenbe künki xewiride eskertishiche, amérika dölet xewpsizlik komitétining mu'awin meslihetchisi jim jéfriy prézidént bushning"olimpik yighinigha barsa siyasiy bayanat bérish üchün barmaydighanliqini, belki tenterbiye üchün baridighanliqini" bildürgen.

Bush, diniy erkinlik mesilisini otturigha qoydi

Bush bilen xu jintaw yene, amérika -xitay herbiy da'irilirining issiq liniye téléfon alaqisi ornitish mesilisini muzakire qilip, aridiki xitay herbiy tereqqiyatining tézliki sewebchi boluwatqan jiddiylikni yumshatmaqchi boldi.

Amérika dölet xewpsizlik komitétining yene bir mu'awin meslihetchisi den prayés, "issiq liniye alaqisining öz ‏- ara ishench turghuzush xizmitide tarixiy uzun "dep körsetti. Den prayés bu yerde amérika bilen sowét ittipaqi arisida qurulghan eyni chaghdiki issiq liniye alaqisini közde tutqan bolushi mumkin. Asiya - tinch okyan rayoni dölet bashliqliri yighinining dem élish arisida ötküzülgen peyshenbe künki söhbette, prézidént bush diniy erkinlik mesilisini otturigha qoydi. Bush, "söhbette men, diniy erkinlik toghrisidiki chüshenchemni xu jintaw bilen yene bir qétim sözlishish pursitige érishtim " deydu.

Diniy erkinlik mesilisi bush hökümitining xitay bilen bolghan munasiwetlerde da'im tekitleydighan témilirining biridur. Amérika tashqiy ishlar ministirliqi 2006 -yili élan qilghan diniy erkinlik heqqidiki doklatida "xitayning diniy erkinlik we wijdan erkinlikige hörmet qilish ehwali nahayiti nachar " dep tekitligen idi.

Xu jintaw mehsulat süpitini yaxshilamdu ?

Söhbet arisida xu jintaw, bushning otturigha qoyushini kütmeyla xitay - amérika munasiwetliride eng talash tartishtiki ixtilaplarning biri, xitay éksport mallirining süpet mesilisini tilgha aldi. Amérika dölet xewpsizlik komitétidiki den prayés, " bügünki amérika" gézitige bergen bayanatida "xu jintaw, mehsulatlarning süpet mesilisini otturigha qoyup, xitay hökümitining bu mesilige nahayiti jiddiy qarawatqanliqini, bu mesile xitay istimalchiliriningla emes, éksport bazarlirining saghlamliqi we bixeterliki bilen munasiwetlik, dep chüshendürdi " deydu. Bush, bu mesile üstide toxtalghanda "men prézidént xuning mehsulatlarning bixeterlik mesilisidiki pozitsiyisidin nahayiti memnun boldum " dep eskertti.

Bush bilen xu jintaw söhbet arisida yene, shimaliy koriye yadro qorallar mesilisining tereqqiyat ehwalidin memnun ikenlikini tekitligen. Shimaliy koriye 7- ayda özining bir yadro ré'aktor qazinini taqap, xelq'ara atom énérgiye idarisining mezkur yadro eslihesini tekshürüshige ruxset qildi. Xitay bolsa shimaliy koriyining eng yéqin ittipaqdishi bolup, amérika xitayni yadro mesiliside shimaliy koriyige tesirini ötküzüshke ündimekte idi.

Xu jintaw 'xelq puli qimmitini bazar belgilesh' ke köniwatamdu ?

Xitay pulining qimmiti, ikki dölet rehbirining muzakire témisidiki amérika eng köngül bölidighan we xitayni pulning qimmitini tengsheshke qistawatqan mesililerning biridur. Bu mesile amérika üchün pewqul'adde muhim ehmiyetke ige bolup, bu amérikining xitay bilen bolghan sodidiki 233 milyard dollarliq qizil reqimi bilen munasiwetlik mesile.

Den prayésning eskertishiche, xu jintaw, xitay pulining qimmitini tengsheshke bazar amillirini seperwer qilishni tekitligen we terepler yene, " iqtisadi mesililerni bir terep qilish muhim, dep qaraydighanliqini, lékin bu mesilini ijabiy yollar bilen hel qilish, soda békinmichilikige qarshi turushni" ilgiri sürgen. Lékin bu qétimqi uchrishishning teywenliklerni eng ümidsizlendürgen teripi, bushning teywen boghuzidiki mewjüt haletni özgertishke qarshi turidighanliqini tekitligenlikidur.

Amérika dölet xewpsizlik komitétidiki jéfriy prayésning eskertishiche, prézidént bush xu jintawgha amérika teywenning 3 - ayda b d t gha eza bolush mesilisini omumiy xelq awazigha qoymaqchi boluwatqanliqidin nahayiti bi'aram boluwatqanliqini bildürgen. (Erkin)