10 Milyon dollargha toxtighan bash

1999-Yili 22-séntebirde, chéchenlerning rehbiri arslan meshedow muxbirlarning so'allirigha jawab bermekte. AFP

Rusiye da'iriliri 8-mart küni öltürülgenlikini élan qilghan chéchenistan ichkiriye jumhuriyitining prézidénti arslan meshedowning jaylashqan orni heqqide uchur bergen kishini 10 milyon amérika dolliri bilen mukapatlighanliqini élan qildi.

Rusiye xewer agéntliqliri teripidin tarqitilghan bu xewerlerge qarighanda rusiye bixeterlik da'iriliri arslan meshedowning jaylashqan orni heqqide mexpiy uchur yetküzgen ismi namelum bu kishining bixeterlikige toluq kapaletlik qilidighanliqi, uning rusiyining bashqa rayonlirigha yötkilip kétishi we yaki musulman döletlirining birige kétip orunlishishigha kapaletlik qilidighanliqini bildürgen.

Chéchen musteqilchi rehberlirige chiqirilghan bahalar

Chéchen-rusiye toqunushi partlighandin buyan rusiye bixeterlik da'iriliri üzlüksiz türde chéchen pida'iylirining asasliq bashliqlirining yoshurun'ghan jayliri heqqide melumat bergen kishilerni mukapatlaydighanliqliri bildürüp her xil bahalarni élan qilghan idi.

Bularning ichide eng köp baha élan qilin'ghanliri chéchen musteqilchilirining radikal qanitigha mensup qomandani shamil basayéw bilen chéchen aliy rehbiri arslan meshedow idi. Bularning béshi üchün deslepte milyon amérika dolliri bérilidighanliqigha wede qilin'ghan bolsa, ötken yili yüz bergen shimaliy kawkaziyidiki assétiye jumhuriyitining béslan shehiridiki ottura mektepni görege éliwélish weqesidin kéyin, rusiye fédéral bixeterlik orgini arslan meshedow bilen shamil basayéwning her biri heqqide melumat yetküzgen ademge 10 milyon amérika dolliri hésabida mukapat puli béridighanliqini jakarlighan. Chéchenlermu buninggha jawaben rusiye prézidénti wladimir putini tutup bergenlerge 20 milyon dollar béridighanliqini élan qilishqan idi.

Arslan meshedowning ölümi heqqidiki oxshash bolmighan melumatlar

Rusiye da'iriliri 8-mart küni arslan meshedowning chécheniyining tolistoy yurt namliq shehiridiki bir kishining öyige orunlashturulghan gemige yoshuruniwalghanda partlap ölgenlikini élan qilghan idi. Hetta uningdin bashqa yene, uning hemrahliri bilen gemige yoshurun'ghanda bir qoghdighuchisidin qoralidin oq chiqip kétip ölgenliki heqqidimu uchur tarqitilghan idi.

Rusiye da'irilirining bu xil oxshimighan mezmunda xewer tarqitishi yalghuz chet'el küzetküchiliriningla emes belki, rusiyiliklerning özliriningmu gumanini qozghap, metbu'atlarni türlük melumatlar qaplidi.

Moskwa komsomolliri gézitining uchurida körsitilishiche, arslan meshedow rusiye da'iriliri éytqandek 8-mart küni partlap ölgen bolmastin belki, 6-mart küni moskwa peres chéchiniye mu'awin bash ministiri ramazan qadirop teripidin qolgha élinip öltüriwétilgen. Buningdiki seweb moskwa peres chéchiniye jumhuriyitining bash ministiri ramazan qadirop arslan meshedowning 8 neper tuqqinini qolgha alghan . U meshedow bilen körüshüp, uning siyasiy sehnidin chüshüshi we yaki bashqa mesililer boyiche söhbet ötküzmekchi bolghan. Netijide ular körüshkendin kéyin arslan meshedow öltüriwétilip, 8-mart küni uni öldi dep élan qilin'ghan jaygha apirip tashlap qoyulghan.

Moskwa komsomolliri gézitide élan qilin'ghan bu melumat xéli köp xewer agéntliqliri teripidin qayta tarqitilghan bolup, en'giliyidiki bbs radi'o téléwiziye shirkitining uchur bérishiche moskwaperes chéchiniye jumhuriyitining ichki ishlar ministiri sultan satuyéw rusiyining intérfaks agéntliqining ziyaritini qobul qilip, mezkur melumatni inkar qilip, rusiye bixeterlik organliri deslepte tarqatqan deslepki uchurni mu'eyyenleshtürgen.

Rusiyidiki agéntliqining melumatigha qarighanda rusiye bixeterlik organliri teripidin melum qilin'ghan arslan meshedow yoshurniwalghan tolistoy yurttiki héliqi öy partlitilip yoq qiliwétilgen bolup, héchqandaq pakitliq alametler qalmighan.

Rusiye da'iriliri teripidin tarqitilghan arslan meshedowning jesitige a'it süretler küzetküchilerning gumanini téximu qozghighan . Bu süretlerdiki arslan meshedowning jesiti toluq bolup, uningda partlap ölgenlik ehwalliri körülmigen. Démek ziddiyetlik melumatlar téximu köp gumanlarni qozghighandin sirt yene bu heqtiki qiyaslar we toqulmilarningmu köpiyishini keltürüp chiqarghan.

Rus xelqining endishisi

Xewerlerge qarighanda chéchen musteqilchiliri arslan meshedowning ölümidin kéyin, küreshni qetiy toxtatmaydighanliqlirini élan qilghan. Bu hal rusiyiliklerning bolupmu moskwa qatarliq sheher ahalilirining xuddi ilgiri bir qanche qétim yüz bergendek térrorluq hujumlirigha qayta yoluqushtin endishe qilish xa'ishilirimu küchiyip ketken iken.

Rusiye hökümiti teripidin térrorizim bilen eyiblen'gen musteqilchi chéchenler rehbiri arslan meshedowning jesiti rusiye hökümiti teripidin élip kétilgen bolup, moskwa uni namelum bir jaygha depne qilidighanliqliri éytip, méyitni tuqqanlirigha bérishni ret qilghan.

Gherb küzetküchilirining neziride meshedow mesilini söhbet yoli bilen he qilishqa mayil kishi bolup, uning ötürlishidin kéyin emdi mundaq söhbet üstilige kélidighan adem qalmidi dep qaralmaqta. (Ümidwar)