Uyghur élide zeherlik chékimlik mesilisi yenimu éghirlimaqta

• Muxbirimiz gülchéhrening bu heqtiki programmisi
• Download story audio

Uyghur éli xewer torida 24 - yaniwar bérilgen xewerdin ashkarilinishiche, ürümchi jama'et xewpsizlik idarisi, Uyghur élide zeherlik chékimlik etkeschiliki bilen shughulliniwatqan üch neper sichü'enlik xitayni 210 tal bash chayqash komilichi, 40 gram k talqini we yene bashqa zeherlik chékimliklerge arlashturush üchün teyyarlan'ghan boyumlar bilen qolgha chüshürgen.

Chékimlik türi köpeymekte

Bu délo ürümchi sheherlik jama'et xewpsizlik idarisi 10 - razwétka etriti bu yil bashlan'ghandin buyan qolgha chüshürgen zeherlik chékimlikke a'it 15 délo ichide -11qétimlik alahide zor délo hésablinidiken.

Xewerde ürümchi jama'et xewpsizlik tarmaqlirining sözini neqil keltürüshiche, nöwette Uyghur élidiki jama'et xewpsizlik organlirining zeherlik chékimlik cheklesh xizmiti yéngi bir keskin weziyetke duch kéliwatqan bolup, hazir Uyghur élige kiriwatqan zeherlik chékimlik türliri yéngilan'ghan hem köpeygen.

Bulturdin buyan zeherlik chékimlikke a'it jinayetler köpeygen, zeherlik chékimlik chekküchiler sani bashqidin téz sür'ette yuqirilashqa bashlighan.

Chekküchi ösmürler köpeymekte

Kishini hemmidin bek endishige salidighini ürümchide bayqalghan zeherlik chékimlik chekküchiler ehwalidin qarighanda, zeherlik chékimlik bilen shughullan'ghuchilarning yéshi barghanche kichiklewatqan bolup, ottura we aliy mektep oqughuchiliri asasiy nisbetni igilimekte iken.

Yérim yil ilgiri Uyghur élidiki zeherlik chékimlik tashlatquzush ornidin igiligen axbaratlirimizdinmu, zeherlik chékimlik chekküchilerning yéshining barghanche kichiklep, hetta bashlan'ghuch mektep yéshidiki balilarningmu bayqalghanliqi melum bolghan idi.

Tekshürüshke asaslan'ghanda hazir jama'et xewpsizlik tarmaqliri teripidin bayqalghan zeherlik chékimlik chekküchi yashlarning zeherlik chékimlik sewebidin yürek hem böriki éghir ze'ipleshken bolup munasiwetlik késellikler körülmekte iken.

Yuqiri nisbet

Ürümchi sheherlik jama'et xewpsizlik tarmaqlirining pash qilishiche, zeherlik chékimlik chekküchiler barghanche köpeygendin sirt, bir yaqtin sétip, özlirining zeherlik chékimlik chékish pulini tapidighanlar köpeygechke, zeherlik chékimlik cheklesh yenimu keskin weziyetke duch kelmekte iken.

Nöwette xitay hökümiti zeherlik chékimliklerni chekleshte, 50 gram zeherlik chékimlik bilen tutulghanlargha ölüm jazasi bérishtek qattiq qol usullarni qolliniwatqan bolsimu, yenila zeherlik chékimlikning künsayin yamrishi kontrol qilinmay kelmekte.

Bolupmu Uyghurlar arisidiki zeherlik chékimlik weziyiti téximu nachar. Melumatlardin ashkarilan'ghandek, Uyghur élide zeherlik chékimlik asasen xitay ölkiliridin kiriwatqan bolsimu emma nisbet jehettin alghanda zeherlik chékimlik chekküchiler sani jehette Uyghurlar üstünlükni igilimekte.

Uzun muddetlik wezipe

Uyghur élide zeherlik chékimlikke munasiwetlik bolghan yene bir éghir mesile eydizge oxshash wabalarning yamrishidur. Ötken yilqi istatistikida Uyghur élide melum bolghan eydizlerning 93٪ tin köpreki zeherlik chékimlik chekküchiler bolup chiqqanliqi melum bolghan idi.

Zeherlik chékimlik hem uninggha munasiwetlik her xil jinayet hem késelliklerning Uyghur élide toxtimay yamrishi Uyghurlarni endishige salmaqta. Chet'ellerdiki Uyghurlar bolsa, bu xil jem'iyet xaraktérlik yaman shey'i hem hadisilerning yamrishi, xitay hökümitining uni ünümlük usulda kontrol qilmighanliqidin dep qarighachqa uni siyasiy nuqtidin mulahize qilmaqta.

Gerche xitay jama'et xewpsizlik tarmaqliri Uyghur élide zeherlik chékimlikke qarshi turushni bir künmu boshashturmighanliqi heqqide bayanlarni bérip kéliwatqan bolsimu, emma ularning zeherlik chékimlikning yamrishini tosush herikitining qanchilik ünüm bergenliki namelum.

Eksiche, melum bolghan hem ashkarilan'ghan statstikilik melumatlar shuni ispatlap turuptiki, Uyghur élide zeherlik chékimlik chekküchiler sani kontrol qilinmayla qalmay barghanche köpeymekte, hemde zeherlik chékimlikke munasiwetlik mesililermu mas halda zoraymaqta. Démek, Uyghur élide zeherlik chékimlik mesilisi yenila keskin bir weziyette. (Gülchéhre)

• Zeherlik chékimlikni tashlash merkizidiki bir yash bilen ötküzülgen söhbet
• Download story audio