Chén shuybyen bilen ma yingjyuning söhbet xatirisi (2)

Mayingjyu ependining amérikigha sepiri

Teywendiki gomindang partiyisining yéngi re'isi ma yingjyu ependi 3 ‏- ayning 19 ‏- künidin 29 ‏- künigiche amérikining washin'gton, nyuyork, los anjilis sheherlirini ziyaret qilghan idi. Ma yingjyu ependi teywen'ge qaytip kelgendin kéyin, u teywen prézidénti chén shuybyen bilen söhbet ötküzüp, uchur wastiliri aldida özlirining köz qarashlirini ashkarilidi. Mulahizichilerning bayan qilishiche, chén shuybyen bilen ma yingjyuning söhbiti chong quruqluqtiki kommunistik partiyining re'isi xujintaw amérikini ziyaret qilish aldida turghanda ötküzülgenliki téximu ehmiyetlik boldi. Bu söhbet arqiliq kishiler teywendiki kökchiler bilen yéshilchilarning köz qarishida qandaq ortaq noqtilar we yene qandaq oxshimaydighan noqtilarning barliqini birqeder éniq chüshenmekte.

Mayingjyu ependi teywen mesilisige bolghan qarishini bildürdi

Ma yingjyu: teywende 'ana ot yéqip balini köydüridighan ish' chiqmisa démekchimen ‏92 ‏- yilidiki 'ortaq chüshenche' dégenni kishilerning néme dep ataydighanliqidin qet'iy nezer, ‏-‏-‏-‏- dep bayanini dawamlashturidu ma yingjyu ependi, ‏-‏-‏-‏- 'bir junggo' dégen bu ortaq chüshenche alliqachan otturigha qoyulup bolghan. Eger prézidént chén shuybyen uni qobul qilidighanla bolsa, chong quruqluqning uni qobul qilish yaki qilmasliqi bilen karimiz yoq, ular qobul qilmisa, u özining ishi, bu ularning xataliqi bolidu, ‏-‏-‏-dep bayanini dawamlashturidu ma yingjyu ,‏-‏-‏- eger prézidént li déngxuyning teshebbusi boyiche peyda bolghan 92‏ ‏- yilidiki ortaq chüshenche bolmisa, 93 ‏- yilidiki sin'gapor söhbiti bolmaytti. Bolturqi lyen jen ependi bilen xu jintawning söhbitimu bolmaytti. Ikki terep otturisidiki ixtilap mesilisige kelsek, ‏-‏-‏- deydu ma yingjyu, ‏-‏-‏-‏- chong quruqluqning bizge qarita orunlashturuwatqan bashqurulidighan bombiliri özlüksiz köpiyiwatqanda, biz ular bilen söhbet ötküzmey, belki uninggha qarshi turidighan wetenperwer bomba sétiwalsaqla bolamdu? bu qandaq siyaset qollinish mesilisige taqilidu. 'Birlikke keltürüsh qanunini bikar qilish' dégen mesilige kelsek, ‏-‏-‏- deydu ma yingjyu ependi , ‏-‏-‏- prézidént chén shuybyen bu ishta chong quruqluq tereptin teywen'ge qarita orunlashturghan bashqurulidighan bomba mesilisini seweb qilip körsitiwatidu. Emeliyette bu hadise bultur yüz berdi. Chén shuybyen chong quruqluqning 'birlikke keltürüsh qanunini bikar qilish' ni otturigha qoyup ikki terep munasiwitide jiddiylik peyda qildi. Amérikimu bizge birlikke keltürüsh jem'iyitini emeldin qaldurushqa bolmaydu, dédi. Shundaq turuqluq, chén shuybyen yene bundaq waste qollanmisa zadi bolmamti? chong quruqluqning 'teywen jungxu'a xelq jumhuriyitining ayrilmas zémini' déginige biz qoshulmaymiz. Bu heqte xu jintawmu lyen jen'ge wede bergen. Prézidént chén shuybyenmu bu yolni sinap baqsa bolmamdu? ‏-‏-‏-deydu ma yingjyu ependi, ‏-‏-‏- bizge zörür bolghini bir tereptin siyasiy söhbet élip bérip jiddiylikni peseytish, yene bir tereptin herbiy qoral sétiwélishtin ibaret. Gomindang partiyisi qoral sétiwélishqa qarshi turmaydu. Siyasiy jehette chong quruqluq tereptin tosalghu bolsa, yolni gomindang achsun. Biz her ikkilimiz teywenni söyimiz, teywenning menpe'etini aldiniqi orun'gha qoyimiz. Prézidént chén shuybyen 'kommunistik partiyige ishen'gili bolmaydu' deydu, emeliyette gomindang ular bilen uzun yil élishqan, biz ularni téximu yaxshi bilimiz. Hazir teywendiki sodigerler ishlepchiqirishni chong quruqluqqa , istimalni teywen'ge orunlashturmaqta. Bu her ikki terepke paydiliq. Eger qatnash qolaysizlashsa, ishqa dexl yétip, ular pütünley chong quruqluqqa köchüp kétishke mejbur bolmamdu? méning bügün bu yerge kélip chén shuybyen ependi bilen sözlishishimge kökchiler qoshulmaydu. ‏-‏-‏- Deydu ma yingjyu ependi, ‏-‏-‏-‏- emma men yenila prézidént chén shuybyen'ge chüshenche bérishni qarar qildim. Rastini éytqanda, hazir teywen xelqi 'birlik' yaki 'musteqilliq' dégen témida munazire qilipla olturushni xalimaydu. Hazir teywende 38 chong shirket dawamliq teywende turushni xalimay, xongkongdiki pay bazirigha kirdi. Prézidént chén shuybyen hoquq tutuwatqan axirqi ikki yilida iqtisadiy jehette chongraq ish qilip, teywenni janlandursa , özimizning bu dölitide 'ana ot yéqip balini köydüridighan ish' chiqmisa démekchimen.

‏Chén shuybyen ependining teywen mesilisi üstidiki qarishi

‏Chén shuybyen: gomindang partiyisi kommunistlarning yéngi qiltiqigha chüshüp qalmighay, démekchimen re'is ma yingjyugha rehmet, -‏-‏- deydu teywen prézidénti chén shuybyen, ‏-‏-‏-‏- teywen dégen özimizning döliti. Bu dölette biz üchün hazir 'birlik' yaki 'musteqilliq' dégen témida munazire qilishning hajiti yoq. Qoral sétiwélish, asasiy qanun islahati élip bérish dégen ishlarning hemmisi teywendiki démokratiye üchün. Emma chong quruqluqning asasiy qanunigha ‏-‏-‏-deydu chén shuybyen, ‏-‏-‏- 'teywen jungxu'a xelq jumhuriyitining muqeddes zémini' dep yézilghanliqini re'is ma yingjyu éniq bilidu. Bundaq mu'eyyen ibarini körmeslikke sélish mumkin emes. Bundaq ehwalda, biz hazir qiliwatqan ishlarning hemmisi teywenning kelgüsi üchün , teywendiki démokratiyini qoghdash üchün boluwatidu. 92 ‏- Yilidiki 'ortaq chüshenche' dégen mesilige kelsek. Pikirni qandaq söz bilen ipadilesh muhim emes, asasiy qanun tertiwi buyiche ish qilish muhim. Emeliyette shu 'ortaq chüshenche'de gomindang partiyisi özi 'bir junggoni her ikki terep öz chüshenchisi buyiche ipadileydu' dégen idi. Men prézidént bolush süpitim bilen bu ortaq chüshenchige qoshulimen. Emeliyette bu jehette teywendiki minjingdang we gomindang partiyiliri bilen chong quruqluqtiki komunistik partiye otturisida héchbir ortaq chüshenche bolghan emes. Lékin lyenjen ependi shangxeyge barghanda, xujintaw 'bir junggoni her ikki terep öz chüshenchisi buyiche ipadilesh'ke qoshuldi dep élan qildi. Emma shuningdin kéyinmu chong quruqluqtiki kommunist hökümiti bu gepni emes, belki kona gépini sijil dawamlashturiwatidu. Gomindang partiyi'isi buni körüp turup, bu mesilide bizni eyiblise, bundaq eyiblesh teywenning kelgüsi üchün éytqanda adil bolmaydu. Men bu mesilide, gomindang partiyisi kommunistlarning yéngi qiltiqigha chüshüp qalmighay, démekchimen. (Dawami bar) (weli)