Чен шуйбйәнниңдөләтни бирликкә кәлтүрүшни ахирлаштуруш қарари
2006.02.27
Тәйвән президенти чен шуйбйән 2 - айниң 22 - күни, тәйвән дөләт мудапиә комитетиниң алий йиғинида дөләтни 'бирликкә кәлтүрүш комитети' дегән органни бикар қилидиғанлиқини елан қилған иди, - дәп баян қилиниду 'франсийә агентлиқи'ниң 27 -феврал күни бәргән хәвәридә. Униңда ейтилишичә, - чен шуйбйән бу қарарни елан қилғанда йәнә 'дөләтни бирликкә кәлтүрүш баш принсипи' дегән принсипму буниңға қошуп тәң бикар қилиниду дәп әскәрткән. Бу қарар елан қилинғандин кейинла, тәйвән билән чоң қуруқлуқ арисидики буниңға даир ишларға кетидиған хираҗәт тухтитилған. Чен шуйбйәнниң бу қараридин кейин тәйвән- хитай-америка мунасивәтлиридә йеңи талаш -тартиш башланған.
Хитайниң инкаси
'Б б с' ниң хәвәр қилишичә, коммунист хитай һөкүмитиниң тәйвәнгә қаритилған икки чоң оргини 26 - феврал күни бейҗиңдә баянат елан қилип 'чен шуйбйәнниң дөләтни бирликкә кәлтүрүшни бикар қилиш қарари тәйвән боғизиниң тинчлиқини бузди' дәп әйиблигән.
'Ройтрс агентлиқи' ниң хәвәр қилишичә, хитай дөләт кабинти тәйвән ишлири ишханисиниң шинхуа агентлиқи арқилиқ елан қилған баянатида "чен шуйбйәнниң 'дөләтни бирликкә кәлтүрүшни бикар қилиш' дегән һәрикити тәйвәндә асасий қанун ислаһатини йолға қоюп, тәйвәнни мустәқил қилишни көзләйду. Чен шуйбйәнниң тәйвән мустәқиллиқини дәриҗә өрлитиш үчүн қолланған бундақ һәрикити тәйвән боғизи районида еғир кризис пәйда қилиду вә тәйвән боғизиниң тинч -муқимлиқини бузиду" дәп әйиблигән. Бу баянатта йәнә чен шуйбйәнгә "дәрһал бундақ хәтәрлик йолдин кәйнигә чекиниши керәк"дәп агаһландуруш бәргән.
Тәйвәнниң инкаси
Хәвәрдә баян қилинишичә, тәйвәнниң чоң қуруқлуқ комитетиму коммунист хитай һөкүмитиниң әйиблишигә җавабән баянат елан қилип "коммунст хитай һөкүмити бултур 3 - айда 'бөлүнүшкә қарши туруш қануни ' дегән бир қанунни өзлири мақуллап, шуниңдин кейин тәйвәнниң һазирқи һалитини өзгәртиш қәдимини һәдәп тизлиитшкә башлиди. Хитай һөкүмити бу қанун арқилиқ икки тәрәп мунасивитини яхшилашқа еғир тосқунлуқ қилди. Тәйвән хәлқиниң дилини ағритти. Шәрқий асияниң район даирилик тинчлиқиға еғир хәвп йәткүзди. Тәйвәнниң кәлгүсини тәйвәндики 23 милйон хәлқ өзи бәлгиләйду. Чоң қуруқлуқтики коммунист һөкүмитиниң буни бәлгиләш һоқуқи йоқ' дәп қайта тәкитлиди. Хәвәрдә ейтилишичә, тәйвән президенти чен шуйбйән йеқинда йәнә 'бирликкә кәлтүрүшни бикар қилиш'ниң конкрет вақит җәдивилини елан қилидикән.
'Америка авази'ниң хәвәр қилишичә, тәйвән президенти чен шуйбйән өткән һәптидә тәйвәнниң дөләт мудапиә комитетиниң алий йиғинида 'дөләтни бирликкә кәлтүрүш комитети' дегән органни вә 'дөләтни бирликкә кәлтүрүш баш принсипи' дегән принсипни бикар қилиш қарарини җакарлиғандин кейин, 27 - феврал күни, тәйвән президент мәһкимисиниң баш катиби чен таңсән билән тәйвән дөләт мудапиә комитетиниң баш катиби чин йиренлар мухбирларниң суаллириға җавап бәргән.
Америкиниң инкаси
Бу икки баш катибниң баян қилишичә, тәйвән президенти чен шуйбйән өткән һәптидә 'дөләтни бирликкә кәлтүрүш комитети' дегән органни вә 'дөләтни бирликкә кәлтүрүш баш принсипи' дегән принсипни бикар қилиш'ни җакарлиғандин кейин, америкниң қаттиқ бесимиға дуч кәлгән. Чен шуйбйән америка дөләт мәҗлисигә бу қарарниң тәйвәнниң һазирқи һалитини өзгәртидиған қарар әмәслики һәққидә тәпсилий изаһат бәргән. Ахирқи һесабта америка дөләт мәҗлиси чен шуйбйәнниң бу қарарини тосалмиған. Әмма чен шуйбйән бу қарардики 'дөләтни бирликкә кәлтүрүш комитети' дегән органни вә 'дөләтни бирликкә кәлтүрүш баш принсипи' дегән принсипни бикар қилиш дегән сөзни 'дөләтни бирликкә кәлтүрүш комитети' дегән органни вә 'дөләтни бирликкә кәлтүрүш баш принсипи' дегән принсипни аяқлаштуруш ' дәп аташқа өзгәрткән. Қанун мутәхәссислириниң ейтишичә, бундақ аташ қануний уқумға тоғра келидикән.
Америкиниң нюйорк шәһиридә турушлуқ сиясий мулаһизичи лин бавхуа әпәнди бу һәқтә "йеңи әсир журнили"да обзор елан қилип "пәқәт коммунист хитай һөкүмити тәйвәнгә қаратқан дөләтни бирликкә кәлтүрүш һәрикитини тохтатсила , андин тәйвәнниң һазирқи һалитини өзгәртмәсликни әмәлгә ашурғили болиду" дәп мулаһизә қилған. (Вәли)
Мунасивәтлик мақалилар
- Тәйвән "җуңхуа минго" чиларни һаман қоғлап чиқириду
- Хитай канаданиң "тәйвән ишлири қануни" лайиһисигә қаршилиқини билдүрди
- Америка парламент әзалири америкини "бир җуңго" сияситигә қайта баһа беришкә чақирди
- Тәйвәнниң муавин президенти лү шюлйән, икки қирғақ мунасивити һәққидә тохталди
- Америкида тәйвән билән дипломатик мунасибәтни әслигә кәлтүрүш лайиһиси оттуриға қойди