Хитай 4 нәпәр хәлқ қурултийи вәкилиниң вәзиписини елип ташлиди

• Мухбиримиз пәридәниң бу һәқтики мәлумати
• Download story audio

Хитайниң 10 -нөвәтлик мәмликәтлик хәлқ вәкилләр қурултийиниң 9 -қетимлиқ йиғини ечиливатқан мәзгилдә, хитай дөләт кабинти йәкшәнбә күни 4 нәпәр хәлқ қурултийи вәкилиниң вәзиписини елип ташлиған. Буларниң арисида 3 и муавин өлкә башлиқ дәриҗисидики әмәлдар болуп, улар чириклик делосиға четилған икән.

"Чирикликкә қарши туруш шәртнамиси"

Хоңкоңда чиқидиған венхүй гезитиниң дүшәнбә күни хәвәр қилишичә, бейҗиңда ечилған 10 -нөвәтлик хәлқ қурултийиниң 9 -қетимлиқ йиғинида, хитай баш министири вен җябав "бирләшкән дөләтләр тәшкилати чирикликкә қарши туруш шәртнамиси" ни муһакимә қилип бекитиш тәклипини сунған.

Мәлум болушичә, б д т ниң мәзкур шәртнамиси җәмий 71 маддидин тәркип тапқан болуп, бу асаслиқи алдини елиш, җинайитини бекитиш вә қанун бойичә бир тәрәп қилиш, хәлқара һәмкарлиқи һәмдә мәбләғни из қоғлап қайтуривелиш вә назарәт қилиш қатарлиқ 5 чоң түргә айрилған.

Мәзкур шәртнамә бойичә, чириклик җинайити көрүлгән дөләт хәлқараниң ярдими билән дело тәкшүрүш һоқуқиға игә болидикән. Һәтта хиянәтчилик билән башқа дөләткә қечип кәткәнләрни өз дөлитигә қайтуруп келиш җәһәттиму хәлқараниң әдлийә ярдимигә еришидикән. Шундақла мәзкур шәртнамә, хәлқаралиқ қануний һөҗҗәт болуш сүпити билән, хитайда күнсайин еғирлишиватқан чириклик вәзийитидики, хиянәтчилик делолирини тәкшүрүш, қечип кәткәнләрни вә мәбләғни қайтуруп келиш җәһәтлиридики қийинчилиқларни һәл қилишқа хәлқара қануни бойичә ярдәм қилидикән.

Әмәлийләштурушкә вақит кетиду

Хәвәрдә көрситилишичә, хитайда бу шәртнамә мақуллуқтин өткәндин кейин, мунасивәтлик орунлар дәрһал мәзкур шәртнамигә маслаштуруш үчүн бәзи қанун бәлгилимиләргә түзитиш киргүзидикән. Хитай қанунини тәтқиқ қилидиған хоңкоң җуңвен университети профессори ваң йоуҗиң бу һәқтә тохтилип мундақ деди:

"Әгәр бу өзгәртишләр чоқум хәлқ қурултийи даимий комитетиниң тәстиқидин өтүши керәк болса, у чағда өзгәртишкә бир қәдәр узунрақ вақит кетиду. Чүнки узун йиллиқ тәҗрибиләргә асасланғанда, адәттә бирләшкән дөләтләр тәшкилати шәртнамилири хитайниң қануни билән нурғун җайларда зитлишип қалиду. Шуңа бурундин тартипла бундақ өзгәртишләрни киргүзүш үчүн хели узун вақитлар кәткән".

Бирләшкән дөләтләр тәшкилатиниң чирикликкә қарши туруш шәртнамиси 2003 - йилидики 58 -нөвәтлик б д т йиғинида мақулланған болуп, у чағда хитайму бу шәртнамигә қол қойған иди. Шундақла хоңкоң вә макав алаһидә мәмурий районму б д т ниң бу шәртнамисини қобул қилишқа қошулған. Хитай даирилири чирикликкә қарши туруш шәртнамисини муһакимә қиливатқан мәзгилдә, 9 -қетимлиқ йиғинда 4 нәпәр хитай қурултийиниң вәкили интизамға хилаплиқ қилған вә җинайәт садир қилған дәп әйиблинип, вәзиписидин елип ташланған.

Мүҗимәл сәвәбләр

Буларниң бири хәйнән өлкилик хәлқ қурултийи даимий комитетиниң муавин мудири ваң хоухоң, қалғанлири әнхүй өлкисиниң сиясий кеңәш рәиси вә хубей өлкисиниң тәрәққият-ислаһат комитетиниң муавин рәиси қатарлиқлар.

Әнхүй өлкилик хәлқ қурултийи даимий комитетиниң тәшвиқат бөлүми мудири ли вәзиписидин елип ташланған мәзкур комитетниң муавин мудири чен вейши һәққидә тохтилип мундақ деди:

"Униң илгирики хизмитидә азрақ мәсилә болған. Лекин буниң һазирқи хизмити билән мунасивити йоқ. Хуәйнәндики вақтидики ишлар".

Бу хадимниң билдүрүшичә чен вейши, 2003 - йили өлкилик хәлқ қурултийи даимий комитетида муавин мудир болуштин илгири хуәйнән шәһириниң партком секритари болуп ишлигән икән. У йәнә мундақ дәйду:

"Мәркизий интизам тәкшүрүш комитети чүшүргән һөҗҗитидә асаслиқи, униң хизмәттә еғир хаталиқ өткүзгәнликини язған. Лекин униң иқтисадий делоға четишлиқи бар-йоқлиқи тоғрисида гәп йоқ."

Интизам тәкшүрүш комитети чүшүргән һөҗҗәттә йәнә, чен вейшиниң қарар чиқиришта хаталашқанлиқи һәмдә буниң еғир зиянларни кәлтүрүп чиқарғанлиқи йезилған. Әмма буниң зади қандақ қарар икәнлики тәпсилий чүшәндүрүлмигән. (Пәридә)