Xitay 4 neper xelq qurultiyi wekilining wezipisini élip tashlidi


2005.10.25

Xitayning 10 -nöwetlik memliketlik xelq wekiller qurultiyining 9 -qétimliq yighini échiliwatqan mezgilde, xitay dölet kabinti yekshenbe küni 4 neper xelq qurultiyi wekilining wezipisini élip tashlighan. Bularning arisida 3 i mu'awin ölke bashliq derijisidiki emeldar bolup, ular chiriklik délosigha chétilghan iken.

"Chiriklikke qarshi turush shertnamisi"

Xongkongda chiqidighan wénxüy gézitining düshenbe küni xewer qilishiche, béyjingda échilghan 10 -nöwetlik xelq qurultiyining 9 -qétimliq yighinida, xitay bash ministiri wén jyabaw "birleshken döletler teshkilati chiriklikke qarshi turush shertnamisi" ni muhakime qilip békitish teklipini sun'ghan.

Melum bolushiche, b d t ning mezkur shertnamisi jem'iy 71 maddidin terkip tapqan bolup, bu asasliqi aldini élish, jinayitini békitish we qanun boyiche bir terep qilish, xelq'ara hemkarliqi hemde mebleghni iz qoghlap qayturiwélish we nazaret qilish qatarliq 5 chong türge ayrilghan.

Mezkur shertname boyiche, chiriklik jinayiti körülgen dölet xelq'araning yardimi bilen délo tekshürüsh hoquqigha ige bolidiken. Hetta xiyanetchilik bilen bashqa döletke qéchip ketkenlerni öz dölitige qayturup kélish jehettimu xelq'araning edliye yardimige érishidiken. Shundaqla mezkur shertname, xelq'araliq qanuniy höjjet bolush süpiti bilen, xitayda künsayin éghirlishiwatqan chiriklik weziyitidiki, xiyanetchilik délolirini tekshürüsh, qéchip ketkenlerni we mebleghni qayturup kélish jehetliridiki qiyinchiliqlarni hel qilishqa xelq'ara qanuni boyiche yardem qilidiken.

Emeliyleshturushke waqit kétidu

Xewerde körsitilishiche, xitayda bu shertname maqulluqtin ötkendin kéyin, munasiwetlik orunlar derhal mezkur shertnamige maslashturush üchün bezi qanun belgilimilerge tüzitish kirgüzidiken. Xitay qanunini tetqiq qilidighan xongkong jungwén uniwérsitéti proféssori wang yo'ujing bu heqte toxtilip mundaq dédi:

"Eger bu özgertishler choqum xelq qurultiyi da'imiy komitétining testiqidin ötüshi kérek bolsa, u chaghda özgertishke bir qeder uzunraq waqit kétidu. Chünki uzun yilliq tejribilerge asaslan'ghanda, adette birleshken döletler teshkilati shertnamiliri xitayning qanuni bilen nurghun jaylarda zitliship qalidu. Shunga burundin tartipla bundaq özgertishlerni kirgüzüsh üchün xéli uzun waqitlar ketken".

Birleshken döletler teshkilatining chiriklikke qarshi turush shertnamisi 2003 - yilidiki 58 -nöwetlik b d t yighinida maqullan'ghan bolup, u chaghda xitaymu bu shertnamige qol qoyghan idi. Shundaqla xongkong we makaw alahide memuriy rayonmu b d t ning bu shertnamisini qobul qilishqa qoshulghan. Xitay da'iriliri chiriklikke qarshi turush shertnamisini muhakime qiliwatqan mezgilde, 9 -qétimliq yighinda 4 neper xitay qurultiyining wekili intizamgha xilapliq qilghan we jinayet sadir qilghan dep eyiblinip, wezipisidin élip tashlan'ghan.

Müjimel sewebler

Bularning biri xeynen ölkilik xelq qurultiyi da'imiy komitétining mu'awin mudiri wang xo'uxong, qalghanliri enxüy ölkisining siyasiy kéngesh re'isi we xubéy ölkisining tereqqiyat-islahat komitétining mu'awin re'isi qatarliqlar.

Enxüy ölkilik xelq qurultiyi da'imiy komitétining teshwiqat bölümi mudiri li wezipisidin élip tashlan'ghan mezkur komitétning mu'awin mudiri chén wéyshi heqqide toxtilip mundaq dédi:

"Uning ilgiriki xizmitide azraq mesile bolghan. Lékin buning hazirqi xizmiti bilen munasiwiti yoq. Xu'eynendiki waqtidiki ishlar".

Bu xadimning bildürüshiche chén wéyshi, 2003 - yili ölkilik xelq qurultiyi da'imiy komitétida mu'awin mudir bolushtin ilgiri xu'eynen shehirining partkom sékritari bolup ishligen iken. U yene mundaq deydu:

"Merkiziy intizam tekshürüsh komitéti chüshürgen höjjitide asasliqi, uning xizmette éghir xataliq ötküzgenlikini yazghan. Lékin uning iqtisadiy délogha chétishliqi bar-yoqliqi toghrisida gep yoq."

Intizam tekshürüsh komitéti chüshürgen höjjette yene, chén wéyshining qarar chiqirishta xatalashqanliqi hemde buning éghir ziyanlarni keltürüp chiqarghanliqi yézilghan. Emma buning zadi qandaq qarar ikenliki tepsiliy chüshendürülmigen. (Peride)

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.