Бирләшкән дөләтләр тәшкилати камбоджада қурған пәвқуладдә сот мәһкимиси қизил кехмир рәһбәрлирини сотлашқа башлиди

• Мухбиримиз вәлиниң бу һәқтики толуқ мәлумати
• Download story audio

Бирләшкән дөләтләр тәшкилати камбоджада қурған пәвқуладдә сот мәһкимиси бүгүн 2007 ‏- йил 7 ‏- айниң 31 ‏- күни иш башлиди. Камбоджада енгилизчә чиқидиған 'бүгүнки хәвәрләр гезити'дә баян қилинишичә, бирләшкән дөләтләр тәшкилати камбоджада қурған пәвқуладдә сот мәһкимиси бүгүн, өткән әсрниң 70 ‏- йиллирида бир милйондин артуқ хәлқини қирған қизил кехмер коммунизмчилириниң рәһбәрлирини сотлаш үчүн, алди билән әйни йилларда камбоджаниң пнампен шәһиридики S21 бәлгилик қизил кехмир түрмисиниң башлиқи каңкекию )йәнә бир исми дук( ни чақиртиш үчүн буйруқ чиқарған.

Пнампен шәһиридики S21 бәлгилик қизил кехмир түрмисидә 14 миң мәһбус дәһшәтлик қейин-қистаққа елинған

Б б с ниң хәвәр қилишичә, бирләшкән дөләтләр тәшкилати камбоджада қурған пәвқуладдә сот мәһкимиси сунулған шикайәтләргә асасән, алди билән бәш кишини сотлашни қарар қилған. Бу бәш кишиниң биринчиси, әйни вақиттики қизил кехмир түрмисиниң башлиқи каң кекию .

Мәзкур гумандар әйни йилларда, пнампен шәһиридики S21 бәлгилик қизил кехмир түрмисиниң башлиқи болуп турғанда, бу түрмидә 14 миң мәһбус дәһшәтлик қейин-қистаққа елинған. Бу мәһбусларниң көпинчиси пинампен шәһридики чоң җаза мәйданиға апирип етип җазаланған. Ейтишларға қариғанда, шу йилларда бу түрмигә қамалған мәһбуслардин аран 7 киши сақ қалған.

Қизил кехмир һакимийити камбоджадики 8 милйон хәлқниң 1 милйон 700 миңини қирип ташлиған

Тарихий хатириләргә қариғанда, 1975 ‏- йилидин 1979 ‏- йилиғичә камбоджада давам қилған қизил кехмир һакимийити, әйни йилларда коммунист хитай һөкүмитиниң күчлүк қоллишиға иришкән иди. Бу һакимийәт әйни йилларда, камбоджадики 8 милйон хәлқниң 1 милйон 700 миңини қирип ташлиған.

Әйни вақитта камбоджада һуқуқ тутқан полпот характери ғәлитә бир инсан. У өзи бай аилидә туғулған, әмма намратларниң инқилабиға қатнашқан маркисзм-ленинизимчи. У адәттә кишиләргә наһайити силиқ муамилә қилидиған, әмәлийәттә интайин қаттиқ қол вә рәһимсиз шәхс. Уни хәлқара тәшкилатлар миллий хәлққә қарита етник қирғинчилиқ йүргүзди дәп әйибләп кәлмәктә.

Қизил кехмир рәһбәрлириниң көпинчиси техичә камбоджада әркин яшимақта

Бирләшкән дөләтләр тәшкилатниң камбоджадики пәвқуладдә сот мәһкимиси 8 йилидин буян мәлум бир түрмидә тутуп турулуватқан каң кекиюни чақиртқандин башқа, қизил кехмирларниң қалған рәһбәрлириниң намини техи елан қилмиған. Бу әрбабтин башқиси техичә камбоджада һечқандақ дәхл-тәрузгә учримай әркин яшимақта. Бу ‏-‏- қизил кехмир рәһбәрлирини сотлаш техи ундақ асанға тохтимайдиғанлиқидин дерәк бериду.

Униңдин башқа йәнә бир әһвал, қизил кехмир рәһбәрлириниң һәммиси һазир йеши 70 тин ашқан кишиләр. Уларниң бәзилири сотлашқа үлгүрмәй өлүп кетиши мумкин. Мәсилән, қизил кехмирларниң даһиси, сияси рәқибигә һәргиз рәһм-шәпқәт қилмайдиған, өзигә қарши пикирдә болғанлики кишини һәр амал қилип сақ қоймайдиған җаллат полпот аллиқачан сотланмастин бурунла 1998 ‏- йили өлди.

Қизил кехмирларниң алий һәрбий қумандани, хитай коммунист һөкүмити 'уруш қилишқа әң маһир', һәрбий ичидә 'әң нопузлуқ' , хәлқ һәммидин 'бәк әйминидиған' қизил кехмир рәһбәрлириниң бири дәп гезитләрдә даим махтайдиған, әмма камбоджа хәлқи полпотниң қол астидики әң таш йөрәк , вәһши қатил дәп атайдиған дамок буйил 6 ‏- айда өлди.

Камбоджада қизил кехмир рәһбәрлирини сотлаш‏-‏- коммунизм қирғинчилиқиға учриған милйонлиған бигунаһ хәлқ үчүн чоң һесдашлиқ вә һәққанийәтчиллик

Камбоджа һөкүмити буниңдин 8 йил бурун, бирләшкән дөләтләр тәшкилатиға илтимас сунуп, қизил кехмир дәвридә хәлққә қирғинчилиқ қилған қатилларни сотлаш үчүн бир пәвқуладдә сот қурушни тәләп қилған иди.

Өткән айда, бирләшкән дөләтләр тәшкилатиниң бир йиғинида 38 милйон америка доллири мәбләғ аҗритиш қарар қилинди. Шуниңдин кейин, бу пулниң 21 милйон 600 миң доллирини японийә бәрди. Камбоджа өзи 13 милйон доллар чиқирип, бу пәвқуладдә сотниң мәбләғ мәсилиси пүтүнләй һәл болған иди. Камбоджадики тәтқиқатчиларниң қаришичә, бу пәвқуладдә сот мәһкимисиниң қурулғанлиқи вә униң һазир иш башлиғанлиқи‏-‏- камбоджада дәһшәтлик коммунизм қирғинчилиқиға учриған милйонлиған бигунаһ хәлқниң әвладлири үчүн ейтқанда, бир чоң һесдашлиқ вә һәққанийәтчиллик. (Вәли) а