Birleshken döletler teshkilati kambodzhada qurghan pewqul'adde sot mehkimisi qizil kéxmir rehberlirini sotlashqa bashlidi
2007.07.31
Birleshken döletler teshkilati kambodzhada qurghan pewqul'adde sot mehkimisi bügün 2007 - yil 7 - ayning 31 - küni ish bashlidi. Kambodzhada én'gilizche chiqidighan 'bügünki xewerler géziti'de bayan qilinishiche, birleshken döletler teshkilati kambodzhada qurghan pewqul'adde sot mehkimisi bügün, ötken esrning 70 - yillirida bir milyondin artuq xelqini qirghan qizil kéxmér kommunizmchilirining rehberlirini sotlash üchün, aldi bilen eyni yillarda kambodzhaning pnampén shehiridiki S21 belgilik qizil kéxmir türmisining bashliqi kangkék'iyu )yene bir ismi duk( ni chaqirtish üchün buyruq chiqarghan.
Pnampén shehiridiki S21 belgilik qizil kéxmir türmiside 14 ming mehbus dehshetlik qéyin-qistaqqa élin'ghan
B b s ning xewer qilishiche, birleshken döletler teshkilati kambodzhada qurghan pewqul'adde sot mehkimisi sunulghan shikayetlerge asasen, aldi bilen besh kishini sotlashni qarar qilghan. Bu besh kishining birinchisi, eyni waqittiki qizil kéxmir türmisining bashliqi kang kék'iyu .
Mezkur gumandar eyni yillarda, pnampén shehiridiki S21 belgilik qizil kéxmir türmisining bashliqi bolup turghanda, bu türmide 14 ming mehbus dehshetlik qéyin-qistaqqa élin'ghan. Bu mehbuslarning köpinchisi pinampén shehridiki chong jaza meydanigha apirip étip jazalan'ghan. Éytishlargha qarighanda, shu yillarda bu türmige qamalghan mehbuslardin aran 7 kishi saq qalghan.
Qizil kéxmir hakimiyiti kambodzhadiki 8 milyon xelqning 1 milyon 700 mingini qirip tashlighan
Tarixiy xatirilerge qarighanda, 1975 - yilidin 1979 - yilighiche kambodzhada dawam qilghan qizil kéxmir hakimiyiti, eyni yillarda kommunist xitay hökümitining küchlük qollishigha irishken idi. Bu hakimiyet eyni yillarda, kambodzhadiki 8 milyon xelqning 1 milyon 700 mingini qirip tashlighan.
Eyni waqitta kambodzhada huquq tutqan polpot xaraktéri ghelite bir insan. U özi bay a'ilide tughulghan, emma namratlarning inqilabigha qatnashqan markiszm-léninizimchi. U adette kishilerge nahayiti siliq mu'amile qilidighan, emeliyette intayin qattiq qol we rehimsiz shexs. Uni xelq'ara teshkilatlar milliy xelqqe qarita étnik qirghinchiliq yürgüzdi dep eyiblep kelmekte.
Qizil kéxmir rehberlirining köpinchisi téxiche kambodzhada erkin yashimaqta
Birleshken döletler teshkilatning kambodzhadiki pewqul'adde sot mehkimisi 8 yilidin buyan melum bir türmide tutup turuluwatqan kang kék'iyuni chaqirtqandin bashqa, qizil kéxmirlarning qalghan rehberlirining namini téxi élan qilmighan. Bu erbabtin bashqisi téxiche kambodzhada héchqandaq dexl-teruzge uchrimay erkin yashimaqta. Bu -- qizil kéxmir rehberlirini sotlash téxi undaq asan'gha toxtimaydighanliqidin dérek béridu.
Uningdin bashqa yene bir ehwal, qizil kéxmir rehberlirining hemmisi hazir yéshi 70 tin ashqan kishiler. Ularning beziliri sotlashqa ülgürmey ölüp kétishi mumkin. Mesilen, qizil kéxmirlarning dahisi, siyasi reqibige hergiz rehm-shepqet qilmaydighan, özige qarshi pikirde bolghanliki kishini her amal qilip saq qoymaydighan jallat polpot alliqachan sotlanmastin burunla 1998 - yili öldi.
Qizil kéxmirlarning aliy herbiy qumandani, xitay kommunist hökümiti 'urush qilishqa eng mahir', herbiy ichide 'eng nopuzluq' , xelq hemmidin 'bek eyminidighan' qizil kéxmir rehberlirining biri dep gézitlerde da'im maxtaydighan, emma kambodzha xelqi polpotning qol astidiki eng tash yörek , wehshi qatil dep ataydighan damok buyil 6 - ayda öldi.
Kambodzhada qizil kéxmir rehberlirini sotlash-- kommunizm qirghinchiliqigha uchrighan milyonlighan bigunah xelq üchün chong hésdashliq we heqqaniyetchillik
Kambodzha hökümiti buningdin 8 yil burun, birleshken döletler teshkilatigha iltimas sunup, qizil kéxmir dewride xelqqe qirghinchiliq qilghan qatillarni sotlash üchün bir pewqul'adde sot qurushni telep qilghan idi.
Ötken ayda, birleshken döletler teshkilatining bir yighinida 38 milyon amérika dolliri meblegh ajritish qarar qilindi. Shuningdin kéyin, bu pulning 21 milyon 600 ming dollirini yaponiye berdi. Kambodzha özi 13 milyon dollar chiqirip, bu pewqul'adde sotning meblegh mesilisi pütünley hel bolghan idi. Kambodzhadiki tetqiqatchilarning qarishiche, bu pewqul'adde sot mehkimisining qurulghanliqi we uning hazir ish bashlighanliqi-- kambodzhada dehshetlik kommunizm qirghinchiliqigha uchrighan milyonlighan bigunah xelqning ewladliri üchün éytqanda, bir chong hésdashliq we heqqaniyetchillik. (Weli) a
Munasiwetlik maqalilar
- Xelq'ara kechürüm teshkilati xitay bilen rusiyining darfurdiki milliy qirghinchilarniqoral bilen teminligenlikining pakitini élan qildi
- Bir atining ghulja weqesidin kéyin tutqun qilinip öltürülgen oghli heqqidiki eslimiliri(5)
- Bir atining ghulja weqesidin kéyin tutqun qilinip öltürülgen oghli heqqidiki eslimiliri(4)
- Bir atining ghulja weqesidin kéyin tutqun qilinip öltürülgen oghli heqqidiki eslimiliri(3)
- Bir atining ghulja weqesidin kéyin tutqun qilinip öltürülgen oghli heqqidiki eslimiliri(2)
- Bir atining ghulja weqesidin kéyin tutqun qilinip öltürülgen oghli heqqidiki eslimiliri(1)
- Amérika Uyghur jem'iyiti b d t ning pamir weqesige arilishishini telep qildi
- Xitay saqchi da'irisi bilen Uyghurlar arisidiki qoralliq toqunush türk metbu'atliridimu yer aldi
- Xitay hökümiti sot xadimlirini muxbirlarning ziyaritini qobul qilishtin cheklidi
- Xitayda 65 milyon adem kommunizm paji'eside ölgen
- Xitay aliy sot mehkimisi ölüm jazasini tekshürüp békitish hoquqini qayturiwalidu
- Türkiyide türk qirghinliri we sürgünliri toghrisida ilmiy yighin échildi
Köp körülgen xewerler
RFA
- Ilham toxtining aghriqliqini ashkarilap qoyghan türme saqchisi ghopur abduréshit 7 yilliq késiwétilgen
- Nefise oghuz: “Xitay elchixanisi tagham alim abdukérimning jinayiti heqqide ispat bérishni ret qilip keldi”
- Uyghurshunaslar: prinséton uniwérsitétida “Eziz eysa elkün Uyghur edebiyati eserliri toplanmisi” ning bolushi tarixiy ehmiyetke ige
- Uyghur kompozitor güldiyar tengritaghli we uning muzika hayati
- Uyghurlar bilen pakistan qebililirining küresh ghayisi oxshamdu?