Uyghur élining tibbi sahesi krizisqa doch kelmekte

• Muxbirimiz méhribanning bu heqtiki melumati
• Download story audio

Yéqinda xitayda échilghan 2006 ‏- yilliq memliketlik sehiye xizmiti yighinida, xitayning tibbi saheside mewjut bolup turiwatqan "dawalinish heqqi heddidin tashqiri yuqiri bolghanliqtin doxturgha körünüsh tes boliwatqan mesililer we doxturxanilarda bimarning hayatidin pulni eziz köridighan ehwallar bir qeder ashkarilan'ghan. Xitay ölkiliride mewjut bolup turiwatqan tibbi sahesidiki bu xil mesililer Uyghur élide téximu éghir bolup, kishilerning naraziliqini qozghimaqta.

Yéqinda xitayda élan qilin'ghan ammiwiy sehiye mesilisi heqqidiki bir doklatta, xitay hökümitining tibbi sahege dep ajratqan sehiye xirajitining 80% i, omumiy nopusning 30 pirsentini igiligen sheher xelqighe teqsim qilin'ghan bolup, 70% ini igiligen yéza xelqighe bérilgen pul peqet sehiye xirajitining 20% ni igiligen. Tibbiy sahesidiki bu xil tengpungsizliq déhqanlarning qattiq naraziliqini qozghighan.

Déhqanlarning dawalinishi tes

Ziyaritimizni qobul qilghan ghulja shehirige qarashliq yézidiki bir déhqan ayal mezkur jaydiki déhqanlarning doxturgha körünüshining intayin teske toxtaydighanliqini sözlep kélip, hökümetning déhqanlar üchün béridighan sehiye xirajitining 20% kimu yetmesliki mumkin dep qarighan.

Ziyaritimizni qobul qilghan bu déhqan ayal mezkur yézida hazir yuqumluq késellerningmu barghanséri köpiyiwatqanliqini, lékin hökümetning bu jehette déhqanlargha dégendek köngül bölmeywatqanliqini, köngül bölgen halettimu peqet ishlepchiqirish qurulush armiyisidikilerge étibar béridighanliqini melum qildi.

Tengpungsizliq éghir

Munasiwetlik melumatlarda körsitilishiche, xitay hökümitining tibbi sahesidiki tengpungsizliqni peqet sehiye xirajitining adil teqsim qilinmighanliqidinla emes, belki puqralar dawalinishta derijige bölünüp, ortaq kapaletke ige bolalmaydighanliqidinmu körüwalghili bolidiken. Mesilen, hazir xitayning tibbiy sahediki mulazimet xizmetliride oxshimighan derijidiki hökümet xadimliri oxshimighan derijide paydilinalaydiken. Yuqiri derijilik hökümet emeldarliri bolsa pütünley heqsiz dawalinish mulazimitige ige bolup, adettiki hökümet emeldarlirimu oxshimighan derijide heqsiz mulazimetlerge érisheleydiken.

Ziyaritimizni qobul qilghan ghulja shehiri dostluq doxturxanisidiki bir bimar özining adettiki bir oqutquchi bolush süpiti bilen dawalinishta bir qisim kapaletlerge ige ikenlikini melum qilish bilen bir waqitta, oxshimighan derijidiki hökümet xadimlirining oxshimighan derijide dawalash kapalitige ige bolidighanliqini hemde özining bu xil ehwaldin intayin narazi ikenlikini bildürdi.

Munasiwetlik melumatlargha qarighanda, hazir xitayda, dawalash kapalitige ige bolghuchilar sani peqet omumiy nopusning 15 % nila igiligen bolup, omumiy nopusning 85% ni igiligen xelq héchqandaq dawalash kapalitige ige bolalmighan. (Méhriban)