Xitay we Uyghur élidiki déhqanlarning heqiqiy ehwali qandaq?

• Muxbirimiz méhribanning bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Xitay yéza igilik uniwérsitétining xitaydiki 80 din artuq yéza- kentlerde élip barghan tekshürüshidin melum bolushiche, yerlik hökümet orunlirining déhqanlarning menpe'etige ziyan yetküzidighan ehwal nahayiti éghir iken.

Merkizi hökümetning éytqini bilen yerlikning qilghini bir emes

Mesilen, yerlik hökümet orunlirining déhqanlardin xalighanche pul yighip, ularning yérini zorluq bilen tartiwalidighan ehwallar yenila dawamlishiwatqan bolup, déhqanlarning qattiq nepritini qozghighan:

"Yézilarda qalaymiqan pul yighidighan ehwal ezeldin dawamliship kelmekte. Merkizi hökümet hadise déhqanlarning yükini yéniklitimiz dep waqirighini bilen, yerlik hökümet del bun eksiche ish qilmaqta. Ular déhqanlargha xilmu xil séliqlarni sélip, ularning yükini ilgirikidin téximu bek éghirlashturiwetti. Mesilen hazir merkizi hökümet déhqanchiliq béjini yoq qilduq dep jakarlidi. Lékin déhqanchiliq béjining yoq qilinishi bilen, bashqa türdiki chiqimlar izchil halda köpiyishke bashlidi. Mesilen ma'arip heqqi, tashyol heqqi dégendek pullar barghanséri köpiyip, kishini amalsiz haletke chüshürüp qoydi. Hazir bu yerde pul dése her qandaq emeldar öz wizhdanini satidighan haletke yetti. Xelq üchün xizmet qilish dégen uqum héchkimge yoq. Peqet pulla bolsa boldi. Shunga hazir meyli pilanliq tughut jehette bolsun yaki bashqa jehette bolsun, hemme ishta pul jerimane qoyushni asasiy qiliwalghan"

Merkizi hökümetning xelqi bilen kari yoq

Ziyaritimizni qobul qilghan xitayning sichu'en ölkisidiki bu déhqan wekili xitay hökümitining déhqanlar heqqide békitken siyasetlirining héchqachan heqiqiy emelileshmeywatqanliqini tekitlep, özining merkizi hökümettin qattiq narazi ikenlikini bildürdi:

"Merkizi hökümetning siyasiti meyli qanche yaxshi bolup kétishtin qet'i nezer, hemmisi pütünley quruq shu'ar bolup qalghan. Chünki ular peqet siyaset békitishnila bilip, uning qandaq ijra qilinidighanliqi bilen héchqachan kari bolup baqmighan. Hazir bu merkizi hökümet déginimizning mushundaq bir hökümetke aylinip qaldi. Shunga meyli siz dölet kabéntigha yaki xelq qurultiyigha bérip erz qiling, ularningning sizning menpe'etingizni közde tutishi mumkin emes. Mesilen biz uzun muddet béyjingdiki herqaysi hökümet orunlirigha bérip erz sun'ghan iduq, lékin her bir yerge barghinimizda, ular mes'uliyetni bashqa idare orunlirigha ittirip, bizni yolgha salghan. Démek merkizi hökümet héchqachan xelqning hayati we mal ‏-mülüki bilen kari bolup baqmighan. Yerlik hökümet bolsa puldin bashqini tonimighan. Shunga men 'gerche mesile yerlik hökümette bolsimu, uning yiltizi yenila merkizi hökümette ' dep qaraymen "

Xuddi xitay déhqanlirigha oxshash, Uyghur déhqanlirimu hökümet teripidin boliwatqan türlük bésimlargha qattiq naraziliq bildürmekte.