Qizilsu oblastidiki yéngi diniy belgilime we nöwettiki diniy weziyet

• Muxbirimiz patimening bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Qizilsu qirghiz aptonom oblastining hökümet tor bétide élan qilin'ghan xewerde körsitilishiche, hökümet xatip-imamlarning salahiyitini qayta tekshürüp békitish xizmitini, oblastliq birliksep we diniy ishlar organliri we islam jem'iyitining hemkarliqida, pütün oblasttiki bir sheher we 3 nahiyining hemmisidila élip baridiken.

Biz xitay hökümitining bu yéngi belgilimisini néme meqset bilen élip barmaqchi bolghanliqi toghrisida melumat igilesh üchün oblastliq we nahiyilik birliksep we diniy ishlar organlirigha téléfon qilghan bolsaqmu, lékin waqit perqi tüpeylidin téléfonni alidighan kishi chiqmidi.

Biz yene, atush sheherlik hökümet ishxanisigha téléfon qilduq. Bu yerdiki nöwetchi xadim hökümettin ulargha téxi bu uqturushning chüshmigenlikini, özining buningdin xewersiz ikenlikini éytti.

Kénishkisi yoq diniy ölimalarning diniy telim bérish hoquqi bolmaydiken

Qizilsu oblasti chiqarghan mezkur tekshürüp békitish xizmiti boyiche, hökümet bu yerdiki barliq diniy ölimalardin yazmiche we yüz turane paranglishish usuli bilen imtihan alidiken hemde bu ikkila imtihandin ötkenlerni, shular qarashliq rayonlardiki ammining pikrige asasen, yéza-bazarliq birliksep diniy ishlar ishxanisi we nahiye, sheher derijilik birliksep diniy ishlar organliri testiqlaydiken. Shundaqla yuqiriqi sinaqlarning hemmisidin ötken ölimalar axirida yene, oblastliq birliksep xizmet rehberlik guruppisining testiqidin ötishi kérek iken. Andin oblastliq islam jemi'iyiti da'imiy hey'iti , imtihan we testiqlashlardin ötken diniy ölimalargha diniy ölimaliq layaqet kénishkisini tarqitip béridiken. Bu tekshürüshlerning birersidin ötelmigenlerge layaqetlik kénishkisi bérilmeydiken hemde ularning diniy telim- terbiye bérish hoquqi bolmaydiken.

Gérmaniyidiki sherqiy türkistan uchur merkizi imtihan mezmunlirining, xitay tarqatqan "shinjangning tereqqiyati" namliq aq tashliq kitab we "shinjang tarixi" kitabliridin élinidighanliqini bildürdi.

Bu heqte ziyaritimizni qobul qilghan türkiyide diniy penler boyiche doktorluq unwanini alghan atawulla shahyar ependi, xitay hökümitining din bilen siyasetni baghliwalmasliqi kéreklikini körsetti.

Xitay layaqetlik dep qarighan imamlarni ma'ash bilen teminleydu

Bizning qizilsu oblasti tewelikide ulap urghan téléfonlirimizning biri, üstün atush yézisidiki melum bir Uyghur kishining öyige ulandi. U bizge, özining buningdin anche xewirining yoqliqini, emma hökümetning bu yerdiki imamlarni özlirining dégini boyiche ish qilghuzush üchün, layaqetlik dep qarighan imamlargha ma'ash béridighanliqini éytti.

Atawulla ependi, meschitke kirish üchün yash cheklimisi qoyuwélishning islam dinigha xilap bir ehwal ikenlikini bildürdi. Meschitke kirgüchilerge yash cheklimisi qoyush we diniy pa'aliyetlerni chekleshke oxshash xitay hökümiti yolgha qoyuwatqan bir qatar siyasetler islam dinigha yat ehwallar bolsimu, lékin bu yenila Uyghur élidiki islam dinigha étiqad qilidighan musulmanlar olturaqlashqan jaylarning hemmiside yolgha qoyulmaqta. Shundaqla bu yerdiki xelqler amalsiz halda buninggha boysunushqa mejbur bolmaqta. (Peride)