Xéylongjyang ölkisidiki déhqanlarning yer qayturuwélish herikiti ikkinchi qétimliq yer islahati dep qaralmaqta

• Muxbirimiz welining bu heqtiki toluq melumati
• Download story audio

Xéylongjyang ölkisining fujin shehiridiki 72 kentte 40 ming déhqan 12 ‏- ayning 8 ‏- küni, özining yer-zémin'gha bolghan igidarchiliq hoquqi toghrisida pütün memliketke 6 maddiliq bayanat élan qildi. Bu bayanatta 1994 ‏- yilidin buyan 'döletning éhtiyaji' dégen nam bilen töwen bahada igiliwélin'ghan bir milyon 500 ming mo yer kenttiki barliq déhqanlargha qaytidin teqsimlep bérilidu, yerning igilik hoquqi déhqanlarning özige mensup, yer-zémin déhqanlarning hayatliqining yiltizi, déhqanlar zémin'gha igidarchiliq qilalighanda andin özining hayatliqini saqlap qalalaydu, döletmu tinch bolidu, dep jakarlan'ghan. Bu bayanatta yene, kommunist emeldarliri bile til biriktürüwalghan kent bashliqliri kent puqraliri chong yighinida awazgha qoyush arqiliq wezipidin qaldurush sheklini dawamliq yolgha qoyush؛ pütün memlikette 'dölet', 'kolléktip' dégen namlar bilen özliri 'yer igisi' boluwalghan kommunist emeldarlirining qolidin yerlerni qayturuwélip, déhqanlargha birdek teqsim qilip bérish teshebbus qilin'ghan (közitish zhurnilining 12 ‏- ayning 10 künidiki sanigha qarang).

Xéylongjyang ölkisining fujin shehiridiki 72 kentte 'ikkinji qétimliq yer islahati' bashlighan 40 ming déhqanning wekili yü changwu erkin asiya radi'osining ziyaritini qubul qilghanda "eslidiki yer xetliri qolimizda bar, bu zémin bizning" dep sözni bashlidi. Uning bayan qilishiche, yer ishlitish jehette döletning belgilimisi bar, yerni bérish yaki bermeslikni kenttiki %60 din artuq déhqan belgilishi kérek idi. Emma bu jaydiki bir milyon 500 ming mo yerni héchkimdin sorimay, bersengmu bérisen, bermisengmu alimiz dep éliwaldi. Biz ölkigimu barduq, mezkezgimu barduq, héchkimning kari bolmidi, axir biz merkezning höjjitige, bash ministir wén jyabawning sözige asasen, aldi bilen kent emeldarlirini menseptin qalduriwettuq. Hazir qaytidin yer teqsim qilish bashlandi.

Xéylongjyang déhqanliri yaratqan ulugh ülge

Xéylongjyang ölkisining fujin shehiridiki 72 kentte yüz bergen déhqanlarning özlirining igilik hoquqini qoghdash herikiti 'démokratiye munbiri' dégen tor gézitide 12 ‏- ayning 6 ‏- küni élan qilin'ghan obzorda 'ulugh déhqanlar herikiti' dep ataldi. Bu obzorda bayan qilinishiche, parixor kommunistlar déhqanlarning ewladmu-ewlad igidarchiliq qilip kéliwatqan yerlirini tartiwélip özlirining mülkige aylanduruwalghanliqtin, déhqanlar qérighanda özini béqish, dawalinish, ma'arip qatarliq menpe'etliridin tamamen mehrum qaldi.

Xéylongjyang ölkisidiki 800 déhqan 12 ‏- ayning 3 ‏- künidin bashlap, kent yighini échip kent emeldarlirini menseptin qaldurup, qoldin ketken yerlerni qayturuwélip, uni déhqanlarning özige teqsim qilip bérishke bashlidi. Ular déhqanlar yighinida "yer bizning, qoldin ketken yerlerni qayturuwélip, uninggha özimizning igidarchiliq qilimiz' dep xitay qildi. Bu xéylongjyangdiki déhqanlar yaratqan bir ulugh ülge.

Kommunist emeldarlirining yilliq kirimi heqqidiki sanliq melumatlar

Dölet kabiniti tetqiqat ishxanisi 2006 ‏- yili 7 ‏- ayda élan qilghan sanliq melumatlargha qarighanda,‏-‏ dep bayan qilinidu bu obzorda, ‏-‏jéjyang, jyangsu, shangxey, sendung, gu'angdungdin ibaret besh ölkide nazaret bashliqi derijilik kommunist emeldarlirining yilliq kirimi, ularning parawanliq, mukapat dégendek bashqa qoshumche tapawetlirini qoshqanda 550 ming yu'endin 1 milyon 50 ming yu'en'giche. Ölke bashliqi derijilik emeldarlarning yilliq kirimi bir milyon 250 ming yu'endin ikki milyon 500 ming yu'en'giche.

Ular adette heshemetlik turalghulirining tok, gaz serpiyati üchünla 250 ming yu'endin artuq pul serp qiliwatidu. Uruq-tughqanlirini bolsa aliy mihmanxanilarda dölet puli bilen méhman qilidu. Bundaq adaletsizlik aldida jénidin jaq toyghan déhqanlar 'yerlirimizni qayturup alimiz", "bizge olimpik musabiqisi ötküzüsh emes, yer kérek" dégen shu'arni otturigha qoydi. Bu mesh'el emdi pütün memlikette yénishi mumkin.

Xéylongjyang ölkisidiki déhqanlarning bu bayanatini xelq'aradiki xitayche uchur wastiliri hazir xitayda bashlan'ghan ' ikkinchi qétimliq yer islahati' dep atimaqta. Burun kommunist partiye yuqiridin töwen'ge qarita 'yer islahati' élip bérip, yer-zéminni xelqtin tartiwalghan bolsa, bu qétim töwendin yuqirigha qarita yer islahati élip bérip, xelq özining yer zéminigha bolghan igidarchiliq hoquqini kommunist partiyidin qayturuwélishni ishqa ashuridiken.

Tinch yol élip bérilghan heriket pütün memlikette qollashqa érishidu

'Chong paydilinish xewerliri'ning bash muherriri, siyasiy obzorchi wu fen ependining bayan qilishiche, kommunist partiye teripidin talan-taraj qiliniwatqan déhqanlar birliship kent emeldarlirini menseptin qalduruwétip, özining yerge bolghan hoquqini eslige keltürüshi bir yaxshi chare. Kommunist saqchiliri zorawanliq qilsa uni sin'alghugha élip déhqanlargha tériqchiliq qilidighan yer mesiliside wede bergen wén jabawgha körsitish kérek, dunyagha élan qilish kérek. Mushundaq tinch yol bilen élip bérilghan heriket pütün memliketning qollishigha érishidu. (Weli)